Chống già sớm với bài thuốc cổ phương

Trong kho tàng YDCT, bên cạnh các vị thuốc nổi tiếng như Trinh nữ hoàng cung (chữa các bệnh lý của phụ nữ), Dâm dương hoắc (giúp tăng hưng phấn tình dục), Hà thủ ô đỏ, Hà thủ ô trắng (có tác dụng làm đen tóc)… còn có các bài thuốc cổ phương (kết hợp một số vị thuốc trong một thang thuốc và được sử dụng trị bệnh có hiệu quả từ hàng ngàn năm nay nên gọi là bài thuốc cổ phương). “Thất bảo mỹ nhiệm đơn” - bài thuốc quan trọng trong ngành Lão khoa YDCT - chính là một trong số những bài thuốc nổi tiếng dùng chăm sóc sức khỏe cho giới thượng lưu thời xưa.

Bài thuốc này gồm bảy vị, được ứng dụng điều trị các chứng suy nhược cơ thể sau mắc các bệnh nặng, suy nhược sinh dục nam - nữ, tóc rụng và bạc sớm. Một số lương y còn sử dụng trị bệnh đái tháo đường có kết quả.

Theo tài liệu, bài thuốc có tác dụng: tăng cường chức năng thận tinh (nội tiết tố sinh dục), cải thiện chức năng hoạt động chung của cơ thể, chống thiếu máu (bổ khí - huyết) (1). Chống bạc tóc sớm “làm râu tóc trắng hóa đen, khỏe gân xương, bền tinh khí, sống lâu” (2). Thông thường, bài thuốc được chỉ định điều trị cho những trường hợp: tóc rụng và bạc sớm, đau lưng mỏi gối, loãng xương nguyên phát (đặc biệt phụ nữ sau mãn kinh), suy nhược sinh dục nam - nữ, gầy, rối loạn kinh nguyệt, huyết trắng nhiều, tiểu đêm nhiều, một số thể hiếm muộn, thiếu máu, chóng mặt khi đổi tư thế, ù tai, giảm thị lực…

Qua quá trình theo dõi và sử dụng bài thuốc "Thất bảo mỹ nhiệm đơn", tác giả bài viết đã ghi nhận kết quả cải thiện tốt trên nhiều dạng bệnh lý. Cụ thể là: tóc rụng và bạc sớm (không do bệnh lý tại da đầu); hội chứng tiền kinh nguyệt (pre-menstruation), tiền mãn kinh và mãn kinh (đau bụng khi hành kinh, nóng phừng mặt, mệt mỏi, cáu gắt, đau lưng, thiếu hoặc loãng xương, xạm da mặt…); một số trường hợp hiếm muộn; suy nhược, gầy, tăng chuyển hóa cơ bản (nóng trong người, khô miệng, khát nước, tiểu ít - vàng, bón), rối loạn giấc ngủ.

Nhìn chung, bài thuốc có tác dụng tốt trên những người bệnh bị rối loạn nội tiết tố sinh dục (giảm estrogen, giảm testosterone), suy nhược tâm - thần kinh. Tuy nhiên, thuốc sẽ phù hợp hơn cho người bệnh thuộc thể tăng sản nhiệt (cơ thể luôn có cảm giác nóng, bứt rứt). Nên thăm khám ở chuyên khoa YDCT để biết chính xác cơ địa thuộc thể nóng (nhiệt) hay lạnh (hàn) mà gia giảm cho phù hợp.

Thuốc có thể dùng dưới dạng thuốc thang (thuốc sắc) hoặc dạng viên. Lưu ý, bài thuốc chỉ có hiệu quả khi sử dụng dược liệu đảm bảo chất lượng, được sao tẩm đúng cách. Liều cho mỗi thang thuốc, tùy theo thể trọng là: Phá cố chỉ 10-15g, sáu vị còn lại mỗi vị 15-30g. Nếu để phòng ngừa, chống lão hóa, trong mỗi tháng chỉ uống từ 7-10 ngày, mỗi ngày một thang. Nếu cơ thể đang có triệu chứng khó chịu như đã kể ở trên, nên uống cho đến khi hết triệu chứng thì tạm ngừng. Nếu không có thời gian sắc thuốc, người dùng có thể chọn dạng bào chế. Nên mua loại có thương hiệu, uy tín (như Viện Y dược học dân tộc TP.HCM), uống hai lần mỗi ngày, mỗi lần 20 viên, sau khi ăn 30 phút với nước ấm. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tốt nhất, tránh những tác dụng không mong muốn, trước khi quyết định sử dụng, cần tham khảo ý kiến thầy thuốc chuyên khoa YDCT.

Mặt khác, cho dù bài thuốc tốt và thực sự có hiệu quả trị bệnh, nhưng nếu không kết hợp với lối sống khoa học: tập thể dục đều đặn, kiểm soát stress, hạn chế rượu bia, nói không với thuốc lá, ăn đủ chất, ngủ đủ giờ… thì khó có được kết quả như mong muốn.

BS TRẦN VĂN NĂM

(nguyên Viện phó Viện Y dược học dân tộc TP.HCM)

(1) Trần Văn Kỳ, 250 bài thuốc Đông y cổ truyền chọn lọc (NXB Tổng hợp Đồng Tháp 1996, tr. 267-268).

(2) Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam (NXB Khoa học kỹ thuật Hà Nội, 2004, tập I, tr. 88).