Chọn sức khỏe nhân dân hay chọn 50.000 tỷ đồng bán rượu bia mỗi năm?

Đề xuất cấm quảng cáo rượu bia trên mọi loại hình báo chí, mạng xã hội

Sáng 16/11, tại cuộc thảo luận hội trường về dự án Luật phòng, chống tác hại rượu, bia, ĐB Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) cho biết, trong khi các chỉ số kinh tế của Việt Nam cải thiện nhích lên từng bậc đã thể hiện nỗ lực không ngừng của hệ thống chính trị, thì riêng với chỉ số tiêu thụ rượu bia của Việt Nam lại luôn xếp hạng rất cao so với khu vực và thế giới.

Từ năm 2014-2016 khi mức tiêu thụ rượu, bia toàn cầu tăng không đáng kể thì ở Việt Nam lại tăng cao gấp đôi. Theo Ủy ban An toàn giao thông, tai nạn liên quan tới rượu bia mỗi ngày gây tổn thất khoảng 250 tỷ đồng, chưa kể những hậu quả nặng nề về cho xã hội mà không thể đo đếm được.

Dù bia, rượu là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh tật nhưng theo ĐB Phạm Trọng Nhân các quảng cáo bia rượu làm cho người nghe lầm tưởng sự hấp dẫn đến từ rượu, bia. Cụ thể, những câu khẩu hiệu như: "Hào khí ngàn năm", "chất men thành công", "chung một đam mê"… đã cố tình quên đi những vụ thảm án hay những vụ tai nạn giao thông, các vụ bạo hành… cũng từ rượu mà ra.

ĐBQH Phạm Trọng Nhân cho rằng, khẩu hiệu quảng cáo rượu bia đang khiến cho người dân lầm tưởng

Từ những lý do trên, ĐB Nhân đề xuất việc quảng cáo bia, rượu phải được cấm trên tất cả các loại hình báo chí từ báo nói, báo hình, báo giấy, báo điện tử, mạng xã hội chứ không chỉ riêng các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu, điện ảnh dành cho thiếu nhi đang được quy định tại dự luật.

“Thật khó mà tự hào với vị trí dẫn đầu Đông Nam Á và thứ 3 châu Á về tiêu thụ rượu bia. Phải chăng một phần nguyên nhân là do tính sẵn có trong đời sống xã hội hay nỗ lực từ ngành bia rượu?”, ĐB Nhân đặt vấn đề.

ĐB Nhân cũng phân tích về những tác hại mà rượu bia gây ra. Theo một nghiên cứu, 50% trẻ em sẽ phát triển các rối loạn về tâm lý, tinh thần khi chứng kiến cha mẹ say xỉn. Điều này cũng xảy ra khi cha mẹ chỉ uống rượu 1,2 chén vào buổi tối.

Còn kết quả điều tra xã hội học chỉ ra hơn 70% người cho rằng nhận thức của người dân phòng, chống tác hại của rượu, bia chưa tốt. Một khi người dân đã thẳng thắn thừa nhận hạn chế về nhận thức trong vấn đề trên và cần có thời gian thay đổi do thói quen, tập tục thì ai cũng hiểu tại sao nhà sản xuất kinh doanh và không ít cá nhân lại chưa chịu thay đổi tư duy cho phù hợp xu thế xã hội.

“Không ít ý kiến đổ lỗi tác hại của rượu, bia do chính người dùng lạm dụng còn ngành rượu, bia như thể vô can. Việc cung cấp cho thị trường thức uống gây nhiều bệnh tật, lắm tác hại lại được dùng nhiều lý lẽ và mỹ từ để bảo vệ thì đó là trách nhiệm hay vô can? Có vô can không khi bia, rượu là vòng tròn luẩn quẩn của đói nghèo, bệnh tật, bạo lực, bạo hành…?”, ĐB tỉnh Bình Dương bức xúc.

Luật ban hành cũng không có tác dụng!

Nhiều ý kiến cho rằng, nếu luật này ra đời sẽ gây thiệt hại lớn đối với ngành kinh tế, đẩy ngành rượu bia vào khó khăn. ĐB Phạm Trọng Nhân chia sẻ: “Phản biện tranh luận là cần thiết nhưng phản biện đến mức cho rằng thông qua luật này là khai tử ngành rượu bia thì xin một lần đặt mình vào hoàn cảnh gia đình có người thân nghiện rượu, nợ nần chồng chất, bạo lực, bạo hành…

Chúng ta chọn bảo vệ sức khỏe cho nhân dân hay chọn khoản thu 50.000 tỷ đồng mỗi năm. Đừng quên rằng tổn thất do rượu, bia gây ra lên tới 65.000 tỷ đồng. Như thế có khác gì kéo lùi sự phát triển của đất nước, vậy mà không ít người cổ xúy là văn hóa uống”.

Trong khi đó, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) lại cho rằng, nhiều ý kiến thể hiện sự kỳ vọng quá nhiều vào dự thảo luật này. “Với tình trạng sử dụng rượu bia của Việt Nam hiện nay, luật này ban hành thì không có tác dụng”.

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu đề xuất Chính phủ ban hành nghị định kiểm soát rượu bia trước khi chờ luật ban hành và có hiệu lực

Với tính cấp bách của việc sử dụng rượu, bia ngày càng gia tăng ở Việt Nam, cần ban hành các quy định về hành vi cấm, rõ ràng, đơn giản như nhiều nước đã áp dụng. Cụ thể như ở Thái Lan, có 3 quy định mà ai cũng tuân theo, cả khách du lịch: không được bán rượu ở các khu công cộng từ 12g đêm - 1g trưa và từ 2g chiều - 5g chiều; không bán rượu trong các ngày lễ phật giáo, ngày bầu cử; không được uống rượu ở đền, chùa, nhà thuốc, bệnh viện, công sở nhà nước, trạm xăng.

Hay có thể quy định nồng độ rượu bán trong siêu thị như ở Phần Lan, cấm bán rượu trên 5,5 độ và Thụy Điển cấm trên 4,7 độ cồn.

ĐB Nguyễn Lân Hiếu cho rằng, việc ban hành luật cần mất nhiều thời gian và công sức. Do đó, trước mắt, Chính phủ nên ban hành quy định để ngăn ngay lập tức tác dụng, tác hại rượu bia như trước đây đã ban hành quy định đội mũ bảo hiểm, cấm pháo nổ... Sau đó, có thể tổng kết quy định để rút kinh nghiệm.

Minh Quang