Chọn sách cho con, dễ hay khó?

Rèn cho trẻ thói quen đọc sách, có kỹ năng đọc sách giúp trẻ nâng cao kiến thức, mở rộng hiểu biết về thế giới, xã hội, giúp thư giãn, học cách viết văn… Chọn sách cho trẻ còn cần phù hợp với lứa tuổi, giới tính, tính cách…

Ảnh minh họa

Khi con gái tôi mới biết đọc, tôi hay mua những cuốn truyện tranh lịch sử như Thần đồng đất Việt… Thường truyện tranh có chữ to, câu ngắn, dễ hiểu; nhưng cũng có một số loại truyện tranh câu chữ rất kém, hình ảnh không phù hợp.

Với trẻ tuổi 7-12, sách về chuyện kể lịch sử, dạy làm người, truyện cổ tích, sách về địa lý - khoa học thường thức rất phù hợp. Chẳng hạn, bộ sách về lịch sử Việt Nam hoặc các nhân vật lịch sử Việt Nam không chỉ cung cấp kiến thức mà còn góp phần hun đúc tình yêu nước cho trẻ, yêu thích môn lịch sử.

Có lần, sau khi đọc sách về Ngô Quyền, Trần Hưng Đạo đại phá quân Nam Hán, quân Nguyên trên sông Bạch Đằng, gia đình tôi tổ chức đi Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (trong Thảo Cầm Viên), xem đến di tích cọc gỗ lấy từ sông Bạch Đằng, các con tôi đặc biệt thích thú. Con gái lớn còn kể vanh vách những chuyện cháu đã đọc trong sách, tôi rất vui.

Cuốn Tâm hồn cao thượng (tôi đặc biệt thích bản dịch của Hà Mai Anh) luôn gợi cho trẻ những ấn tượng, tình cảm tốt đẹp trong quan hệ gia đình, thầy trò, trong ứng xử với bạn bè, người thân. Tôi hay đọc các chuyện trong sách này cho con nghe, rồi đặt những câu hỏi để kiểm tra độ hiểu của con.

Khi cháu học lớp Ba, tôi cũng chọn những bài ngắn để con tập viết, vừa để rèn chữ, vừa để con đọc lại. Tôi hay hỏi các con chọn ai trong số Enrico, Crossi, Garone, Coretti, Stacdi, Franti… đứa nói thích Enrico hồn hậu, đứa nói tuy Garone hào hiệp nhưng khó học theo được, còn Coretti đôn hậu, siêng năng thật đáng học tập, và các con đều nói không ưa Franti!

Tôi nhớ hồi nhỏ được ba mua cho cuốn Từ trong nhà ra ngoài sân, một cuốn khoa học thường thức viết ngắn gọn, dễ hiểu, sau này tôi cũng cố tìm được ở một nhà sách cũ để cho các con đọc. Còn truyện cổ tích, tôi chọn cả cổ tích Việt Nam và cổ tích thế giới, trong đó đặc biệt thích bộ Truyện cổ Grimm và Truyện cổ Andersen.

Trẻ lớn một chút nữa, có thể tìm sách về giáo dục giới tính (chú ý chọn loại viết cho trẻ mới lớn), truyện tuổi học trò, khoa học giả tưởng. Nổi bật nhất có lẽ là các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh, tôi vốn từng rơi nước mắt khi đọc Thằng quỷ nhỏ hơn 20 năm trước. Các truyện trinh thám như Conan hay Sherlock Holmes có thể gợi cho trẻ óc phán đoán, phân tích, rèn kỹ năng quan sát. Còn các truyện của Jules Verne có thể gợi cho trẻ óc tìm tòi, phát huy trí tưởng tượng, rất có ích cho việc học các môn khoa học và văn học.

Ngoài ra, để trẻ có vốn liếng văn học, tôi cũng chú ý gợi cho các con đọc những tác phẩm kinh điển của nền văn học thế giới và nước nhà. Tam quốc diễn nghĩa, Thủy hử, Tiếng gọi nơi hoang dã, Robinson Crusoe, Ba chàng lính ngự lâm, Truyện Kiều, Ván bài lật ngửa…

Điều cần chú ý là sách phải có nội dung lành mạnh, tích cực, phù hợp với lứa tuổi; cách viết nên giản dị, trong sáng; hình thức nên dễ đọc. Cha mẹ phải chuẩn bị vốn kiến thức nhất định để cắt nghĩa cho con những chỗ khó hiểu, nhất là các tên nước ngoài, các từ chuyên môn hoặc từ cũ.

Có lần, con tôi đọc được chữ “ấu trĩ viên” bèn đem hỏi ba, may mà tôi có thể giải thích là “nhà trẻ” hoặc “vườn trẻ”; hay trong Tâm hồn cao thượng có từ “viện dục anh”, trong từ điển tiếng Việt không thấy, nhưng đọc đến truyện này đã hiểu ra là “nơi nuôi dưỡng trẻ em mồ côi”.

Rồi còn phải giúp con cách đọc, như với loại sách có từng mục/truyện rời nhau thì nên xem mục lục và chọn đọc trước mục/truyện nào yêu thích; còn sách liền mạch từ đầu đến cuối thì nên đọc tuần tự, không nên nhảy vào những trang cuối cùng để biết kết cuộc câu chuyện…
Chọn sách cho con rồi cũng nên đọc cùng với con, kẻo con trẻ bất chợt hỏi chỗ nào đó mà mình chưa đọc, không chia sẻ được thì 
không hay.

 Trúc Giang