Chọn giữa thẻ xanh và trợ cấp xã hội: Người nhập cư Mỹ trong thế lưỡng nan

Hình minh họa lá cờ Mỹ ghép bằng khuôn mặt của những người nhập cư.

Trong một thông báo liên quan vào hôm 22/9, Thư ký Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) Kirstjen Nielsen xác nhận điều luật mới được đề xuất nhằm “khuyến khích người nhập cư độc lập tự chủ, đồng thời bảo vệ nguồn tài nguyên hữu hạn, đảm bảo không trở thành gánh nặng cho người nộp thuế”.

Hồi đầu năm nay, tin tức về kế hoạch ban hành luật mới của chính quyền Tổng thống Donald Trump gây lo lắng và xuất hiện thông tin sai lệch trong cộng đồng người nhập cư.

Lo lắng trợ cấp xã hội sẽ ngăn họ đến với tấm thẻ xanh, nhiều người nhập cư đã từ chối trợ cấp xã hội vốn được sử dụng để mua thực phẩm thiết yếu và sữa bột cho trẻ em, dù chính sách chưa có gì thay đổi. Đầu tháng 9, các nhà cung cấp dịch vụ y tế địa phương tại ít nhất 18 tiểu bang nhận thấy sự sụt giảm tới 20% đăng ký phúc lợi - dấu hiệu cho thấy cộng đồng nhập cư đang né tránh sự trợ giúp của chính phủ.

Đầu tuần này, Ngoại trưởng Mike Pompeo tuyên bố Mỹ sẽ cho phép không quá 30.000 người tị nạn trong năm tài chính tới - mức thấp nhất trong lịch sử chương trình tái định cư. Ngay cả khi xã hội đang dữ dội phản đối hành động tách trẻ em nhập cư khỏi cha mẹ, quan chức Nhà Trắng tiếp tục sử dụng chiến thuật nhập cư nghiêm khắc làm thông điệp chính trị hướng tới tháng 11/2019 và chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2020.

Hồi tháng Sáu, một cán bộ Nhà Trắng trả lời tờ Politico: “Đảng Dân chủ cho rằng việc nhập cư bất hợp pháp sẽ không đem lại hậu quả tiêu cực... Đảng Dân chủ đã mắc sai lầm khổng lồ khi vứt bỏ cơ hội cuối cùng cho phép tập trung vào vấn đề ngân quỹ”.

Điều luật mới được đề xuất sẽ cung cấp cơ chế thực thi mạnh mẽ hơn trong tình hình người nhập cư “có khả năng trở thành một khoản phí công". Luật di trú không định nghĩa cụm từ một cách cụ thể nhưng nêu rõ tuổi, sức khỏe, tình trạng gia đình, nguồn tài chính, giáo dục và các kỹ năng đều được đưa ra xem xét.

Theo hướng dẫn được ban hành vào năm 1999 dưới thời Tổng thống Bill Clinton, người nhập cư có thể được coi là “khoản phí công” nếu họ "phụ thuộc chủ yếu" vào hỗ trợ của chính phủ, nhưng gần như không xác định những lợi ích đó là tiền hay chăm sóc y tế.

Hans von Spakovsky - cán bộ cấp cao của Quỹ Di sản bảo thủ cho biết, mỗi năm Mỹ có thêm khoảng 1 triệu công dân hợp pháp. Ông nói: "Chúng ta có thể chọn lựa đối tượng nhập cư một cách cẩn thận. Một trong những yếu tố mấu chốt là đảm bảo rằng họ có khả năng tài chính".

Theo Trung tâm Ngân sách và Ưu tiên chính sách, khoảng một phần ba ngân sách liên bang của Mỹ được sử dụng cho bảo hiểm y tế và các chương trình an sinh xã hội - chi phí mà chính quyền Trump và đảng Cộng hòa đang tìm cách giảm thiểu.

Phần lớn hỗ trợ của chính phủ không hướng đến người có thu nhập thấp mà là người khuyết tật hoặc người già. Một báo cáo hồi tháng Năm từ Viện Cato cho thấy người dân nhập cư thường ít sử dụng phúc lợi công cộng hơn người Mỹ bản địa.

Sonya Schwartz, luật sư chính sách cao cấp của Trung tâm Luật Di trú Quốc gia có trụ sở tại Los Angeles, cho biết quy định mới đề xuất sẽ làm lượng người nhập cư hợp pháp giảm mạnh, đặc biệt là trẻ em, và ngăn cản họ sử dụng phúc lợi công cộng. Nếu điều luật này được thông qua và phát huy hiệu lực, nó sẽ được áp dụng cho  các quyền lợi nhận được trong vòng 36 tháng trước khi nộp đơn.

Cụ thể, cơ quan di trú sẽ sử dụng ba vòng kiểm tra để xác định tình hình nhận phúc lợi từ chính phủ của người nhập cư. Trong trường hợp lợi ích dễ dàng quy thành tiền, chẳng hạn như trợ cấp tiền mặt hoặc phiếu thực phẩm, người nhập cư có thể bị từ chối thẻ xanh nếu họ nhận trợ cấp của chính phủ vượt quá 15% mức nghèo đói liên bang - hiện tại là 1.821 USD/người và 3.765 USD cho một gia đình bốn người.

DHS ước tính khoảng 382.000 người đang tìm cách điều chỉnh tình trạng nhập cư mà có thể bị đánh giá chi phí công mỗi năm. Nếu có hiệu lực, luật mới sẽ tính các phiếu thực phẩm cho việc xác định chi phí công, nhưng không bao gồm Chương trình Dinh dưỡng Bổ sung Đặc biệt dành cho Phụ nữ, Trẻ sơ sinh và Trẻ em (WIC).

Sau khi được tin nhiều người nhập cư rời bỏ WIC vì sợ không được cấp thẻ xanh, Bộ trưởng Nông nghiệp Sonny Perdue khẳng định, Bộ sẽ điều tra thêm. Alexandra Ashbrook, giám đốc các dự án đặc biệt tại Trung tâm Hành động và Nghiên cứu Thực phẩm – tổ chức chống nạn đói cho biết: “Toàn bộ quy định này rất thiển cận và thiếu ý nghĩa nhân văn vì các chương trình dinh dưỡng không chỉ là nguồn dinh dưỡng đáng kể mà còn cải thiện sức khỏe và hạnh phúc, giúp người dân lao động hiệu quả và năng suất hơn”.

Dự thảo luật sẽ không áp dụng cho tất cả người nhập cư. Một số đối tượng trong danh sách loại trừ là người tị nạn; người đang tìm kiếm hoặc đã được cấp trú ẩn chính trị; nạn nhân của bạo lực gia đình; trẻ em, trẻ vị thành niên bị cha mẹ lạm dụng hoặc bỏ rơi; người nước ngoài đăng ký “tình trạng được bảo vệ tạm thời” để ở lại Mỹ sau thảm họa thiên nhiên hoặc xung đột vũ trang ở quê nhà, chỉ cần nhận được chứng nhận hợp pháp để không bị tính “chi phí công”.

Ngọc Anh (theo Politico)