Chơi xuân, chớ để hoa buồn

Gần cuối năm, nhìn chậu mai đang chuẩn bị được lặt lá ngoài sân, tự nhiên con gái tôi nói: “Ba ơi, năm nay mình đừng đi mua hoa vào ngày 30 tết nữa nghen ba”. Tôi thoáng giật mình, nhưng vẫn hỏi: “Vì sao vậy con?”. Con gái đáp: “Nhìn cảnh người ta đập vỡ các chậu hoa, cho các cành đào lên xe rác, con buồn quá”.

Câu nói hồn nhiên của con làm tôi chạnh lòng, nhớ lại hình ảnh những trưa 30 tết vài năm gần đây, tại các điểm bán hoa lớn của thành phố. Như tết năm ngoái, tại công viên Gia Định, ở khu vực bán hoa cúc vạn thọ, một thanh niên đứng buồn bã nhìn các công nhân vệ sinh dọn hàng chục chậu hoa của mình, bỏ vào xe rác chở đi.

Vào khoảnh khắc đó, một phụ nữ còn khá trẻ, vươn tay định lấy chậu hoa “miễn phí” trên tay anh công nhân vệ sinh và dừng lại trước cái lắc đầu cương quyết của người bán hoa lẫn người bảo vệ chợ hoa.

Cạnh bên người bán hoa gốc miền Tây ấy, một người đàn ông mang hoa đào từ Bắc vào cũng dùng gậy, tự tay đập phá các cây đào của mình. Hỏi chuyện mới biết, có những gốc đào giá lên đến 4-5 triệu đồng, nhưng đành bỏ, bởi dù đau lòng, họ phải làm như vậy để “người ta bỏ đi cái tính mót hoa giờ chót”. Quả là những hình ảnh đáng buồn!

Năm nay, lại có một tin không vui cho những người mang sắc xuân vào phố thị: TP.HCM đã có văn bản không tổ chức chợ hoa tết trên lề đường, vỉa hè với lý do gây ùn tắc giao thông và mất mỹ quan đô thị. Liệu rồi trưa 30 tết có tái diễn cảnh hoa ế, chờ mua hoa giá rẻ, chờ đem hoa “miễn phí” về chơi xuân?

Dù có chút buồn như vậy, chúng ta đều biết sắc màu chủ đạo tại các chợ hoa xuân Sài Gòn từ trước đến nay vẫn huy hoàng, ấm áp. Có lẽ từ lâu lắm, hàng trăm năm trước, các nhà vườn miền Tây khi tết đến, đã chuyển các chuyến tàu, ghe thương hồ xuôi ngược buôn bán lúa gạo, cá mắm thành những ghe mùa xuân rực rỡ sắc màu của hoa, như một món quà gửi về đô thị, vốn thường xuyên lung linh hoa đèn mà thiếu vắng hoa tươi.

Theo một vài tư liệu, chợ hoa tết trên đường Nguyễn Huệ ở Sài Gòn đã hình thành từ thời Pháp thuộc. Ban đầu, vị trí này là kênh đào Charner, nối liền với sông Sài Gòn nên rất thuận tiện cho ghe xuồng ghé lại. Hoa bán ngay trên ghe. Đến năm 1956, đại lộ Charner được đổi tên thành đại lộ Nguyễn Huệ cho tới ngày nay. Người dân cũng đã mang hoa lên đây bán trên phố thay vì dưới thuyền và dần trở thành một hình ảnh biểu trưng của văn hóa Sài Gòn.

Những bài báo cũ, các ảnh chụp của quân nhân Mỹ và các nhà báo ngoại quốc cùng những hồi ức của cư dân địa phương, cho chúng ta biết vào trước năm 1975, chợ hoa tết Nguyễn Huệ đã trở thành một điểm đến không thể thiếu không chỉ của cư dân Sài Gòn mà còn của khách du lịch bốn phương. Hiện nay, khu vực này không còn kinh doanh, thay vào đó là đường hoa Nguyễn Huệ, để phục vụ du khách và làm đẹp cho khu trung tâm thành phố mấy ngày tết.

Nếu bạn thích sự náo nhiệt đầy màu sắc và muốn thực sự hòa vào không khí hoa xuân, hãy đến khu vực bến Bình Đông, quận 8. Những dòng kênh phân nhánh từ đây là con đường quen thuộc để thương lái mang hoa từ miền Tây về phố. Bạn sẽ thấy cả trăm thuyền bè chở đầy hoa cập mạn đường sông bên đường bộ. Hoa, kiểng và các loại trái từ các vựa nổi tiếng ở miền Tây như Sa Đéc (Đồng Tháp), Chợ Lách (Bến Tre) được các nhà vườn mang đến, một phần được cất giữ dưới ghe, phần khác được chủ thuê khoảng đất dọc đường Bình Đông đưa lên bày bán…

Những năm sau này, tại các điểm bán hoa lớn ở các công viên, không chỉ có hoa từ miền Tây lên mà còn rất nhiều hoa từ Đà Lạt xuống với những loại đắt tiền như tulip, huệ tây, hồng, lan. Hoa mai thế, hoa cúc trong chậu lớn từ miền Trung vào; hoa lan, hoa mai từ các vùng ven Sài Gòn; hoa đào từ phía Bắc đã biến thành phố trong những ngày giáp tết thành một bức tranh hoa với họa tiết sặc sỡ đầy sắc xuân ấm áp.

Có một ước tính, chưa kiểm chứng nhưng khá thuyết phục, rằng trong dịp tết, có không dưới ba triệu chậu hoa đủ loại đã được nhập vào Sài Gòn. Đó cũng là lý do vì sao những năm gần đây, thường thì cung vượt cầu và đó cũng là lý do những chậu hoa cuối cùng thường phải bán rẻ, hoặc phải phá bỏ.

Trở lại với chuyện mua bán hoa ngày 30 tết, tôi chỉ muốn nhắn gửi một chút tâm tình với người thành phố, rằng đi chợ hoa, mua hoa, chưng hoa là một nét văn hóa thanh cao. Vì vậy, xin chớ để hoa buồn. Với con gái mình, tôi trấn an: “Con đừng lo! Ba dù có bận rộn, cũng sẽ cùng con đi mua hoa với tâm thái an vui trước ngày 30 tết”. 

Nguyễn Đình Bổn