Chợ tết hàng bít lối, dễ cháy nhưng khó dập

Hàng hóa, xe cộ chắn hết lối đi

Mới đây, đại diện nhóm 50 tiểu thương chợ An Đông (quận 5, TPHCM) đã gửi đơn đến Báo Phụ nữ TPHCM, phản ánh về nguy cơ cháy, nổ ở chợ này. Theo đơn, việc xây dựng chợ không đúng bản vẽ là nguyên nhân làm tăng nguy cơ cháy, nổ. 

Chay_1: Cầu thang trong chợ An Đông bị chất hàng bít gần hết nên rất khó thoát hiểm nếu xảy ra cháy - Ảnh: Thanh Hoa

Cụ thể, theo thiết kế, 2 bên hông các tầng lầu đều có hành lang thoát hiểm nhưng thực tế, mọi hành lang đều bị lắp kính và biến thành nơi chứa hàng hóa của một số tiểu thương. Theo bản vẽ, toàn bộ tầng hầm là bãi giữ xe của chợ nhưng thực tế, tầng hầm đã bị phân lô để cho thuê sạp. Thêm vào đó, hệ thống máy lạnh được lắp đặt từ năm 2018  đến nay bị rò rỉ nước trong thời gian dài, rất dễ chập điện.

Theo ghi nhận của chúng tôi, 4 mặt chợ An Đông bị bãi xe vây kín, xe chiếm gần hết lối ra vào. Các cầu thang trong chợ cũng bị tiểu thương chiếm dụng phần lớn diện tích để chất hàng hóa. Nếu xảy ra cháy, việc thoát hiểm cũng như chữa cháy đều rất khó khăn.

Còn ở chợ Kim Biên (quận 5, TPHCM), ngay cổng số 4, có để bảng “cấm đậu xe” nhưng 5-6 chiếc xe máy vẫn đậu chiếm hết lối ra vào. Phía trước chợ và các cung đường bao quanh chợ, có nhiều bãi giữ xe tự phát với lượng xe rất lớn. Trong khu lồng chợ, lối đi rộng hơn 1,5m nhưng bị các chủ sạp cơi nới, đặt tủ hoặc chất hàng hóa khiến nó chỉ còn 7-8 tấc. Thậm chí, nơi đặt bình chữa cháy cũng bị tiểu thương chất hàng hóa. Kim Biên là chợ kinh doanh hóa chất nên việc chiếm dụng lối đi, lối thoát hiểm, nơi đặt thiết bị chữa cháy như vậy thật nguy hiểm. 

Những ngày này, trong khu kinh doanh bánh kẹo, thực phẩm khô ở chợ Bình Tây (quận 6, TPHCM) hầu như không còn lối đi do nhân viên đẩy hàng ra vô liên tục; khách đứng hơi lâu một chút, liền bị yêu cầu tránh ra. Một chủ sạp phân trần, do diện tích mỗi sạp chỉ vài mét vuông nên chủ sạp đành bày hàng ra lối đi. Có tiểu thương cũng bỏ tiền thuê thêm kho, sạp bên ngoài để chứa hàng nhưng do kinh doanh ế ẩm nên đành trả mặt bằng, đưa hàng về trữ ở chợ. 

Cuối năm, lượng hàng về chợ nhiều, trong đó có các mặt hàng dễ bắt lửa nên nguy cơ cháy, nổ gia tăng - Ảnh: Phan Ngọc (chụp ở chợ Vinh, tỉnh Nghệ An)

Các lối thoát hiểm của chợ Bình Tây dẫn ra 3 cung đường bao quanh chợ là Trần Bình, Phan Văn Khỏe và Lê Tấn Kế, nhưng các đường này đã bị chiếm dụng để buôn bán, làm chỗ đậu xe. Đáng nói, một cổng phụ của chợ Bình Tây nằm trên đường Phan Văn Khỏe còn bị bãi giữ xe tự phát án ngữ, chỉ chừa lối ra vào rộng chưa tới nửa mét. Sáng 15/1, chúng tôi rất vất vả khi đi bộ trên 3 cung đường này bởi lượng người, xe dừng mua, giao nhận hàng quá đông, hàng hóa tràn xuống lòng đường. Nếu xảy ra cháy, xe chuyên dụng sẽ rất khó vào chợ để chữa cháy. 

Mối nguy chập điện luôn hiện hữu

Chợ Vinh (tỉnh Nghệ An) có hơn 1.400 hộ kinh doanh trong chợ và hàng ngàn hộ dân kinh doanh quanh chợ. Cận tết Nguyên đán, lượng hàng hóa đổ về chợ nhiều gấp đôi ngày thường. Tiểu thương chất quần áo, đồ điện, hàng mã gần kín hết lối đi từ mặt sàn lên trần nhà. Ở phía đông và tây của chợ, nhiều tiểu thương còn căng bạt để che mưa nắng, làm tăng nguy cơ cháy lan khi xảy ra cháy.

Lực lượng chức năng diễn tập phòng cháy chữa cháy tại điểm sơ chế thực phẩm của Công ty Quản lý và Kinh doanh chợ Bình Điền - Ảnh: S.V.

Ông Nguyễn Văn Hải - Phó ban quản lý chợ Vinh - cho biết, bên cạnh việc hàng tết đổ về nhiều, chợ Vinh còn xuống cấp nặng, diện tích các gian hàng quá nhỏ, không đảm bảo theo quy chuẩn về phòng cháy, chữa cháy (PCCC). Theo ông Hải, phần lớn vụ cháy chợ là do sự cố chập điện nên ban quản lý chợ Vinh quyết định cắt điện mọi khu vực trong chợ vào ban đêm để phòng chập điện. 

TP Huế (tỉnh Thừa Thiên - Huế) có 42 chợ, trong đó có 37 chợ kiên cố và bán kiên cố, 5 chợ tạm (tự phát) với giá trị hàng hóa hàng chục tỉ đồng. Cận tết Nguyên đán, hầu hết tiểu thương dự trữ nhiều hàng hóa, trong đó có nhiều mặt hàng dễ bắt lửa như thuốc lá, hàng mã, dầu tràm, vải, áo quần… Các sạp tăng thời gian hoạt động nên cũng gia tăng nguy cơ chập điện, dẫn đến cháy chợ. 

Bà Hoàng Thị Như Thanh - Trưởng ban quản lý chợ Đông Ba (TP Huế) - nhận định, chập điện là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến các vụ cháy chợ trong thời gian qua. Để ngăn ngừa các sự cố về điện trong tháng giáp tết, ban quản lý chợ bố trí hơn 20 nhân viên, chia làm 3 khu vực ứng trực 24/24 ngày đêm, đồng thời kiểm tra và cắt hệ thống điện theo từng khu vực. Hiện chợ có 234 bình và 32 họng nước chữa cháy; 60 sạp chứa mặt hàng có nguy cơ cháy nổ cao được chủ sạp tự trang bị quả cầu chữa cháy. Ban quản lý chợ vận động mỗi sạp tự sắm 1 bình chữa cháy và tự kiểm tra hệ thống điện trước khi đóng cửa ra về.

Ông Trần Song - Phó chủ tịch UBND TP Huế - cho hay, UBND thành phố đã có kế hoạch tổ chức thực tập phương án chữa cháy để nâng cao ý thức và kinh nghiệm cho các tiểu thương và thành viên ban quản lý các chợ. Theo ông, công an đã xác định, vụ cháy chợ Khe Tre (huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên - Huế) rạng sáng 3/12/2023 gây thiệt hại ước tính 40 tỉ đồng là chập điện. Do vậy, phòng ngừa sự cố điện là một biện pháp quan trọng nhằm ngăn ngừa cháy, nổ chợ. 

Nhóm phóng viên