Chợ quê của ngoại

Không biết có phải vì ngoại mát tay nuôi cháu hay nhờ hít thở hương đồng gió nội, chạy chân trần trên những bờ kênh mà sau mỗi kỳ hè tôi lại phổng phao thấy rõ. Ngoại hãnh diện lắm.

Sau mỗi đợt hè, về lại Sài Gòn, tôi thấy mình “hơn” tụi bạn trong lớp rất nhiều. Tụi nó cứ tròn mắt nghe tôi huênh hoang về chuyện đi câu cá thòi lòi cho kiến vàng ăn, chuyện bắn ná giàn thun, chuyện lội mương, moi đất sét để nặn bi đất… Và cả chuyện tôi ngồi cầu tõm loay hoay suýt lọt xuống mương cũng là đề tài tôi làm lác mắt lũ bạn thành phố ngây ngô. 

Mới mờ sáng, ngoại đã thúc tôi dậy đi chợ, cái này là thể theo yêu cầu của cháu gái tối trước khi đi ngủ bữa nào cũng dặn đi dặn lại “ngoại nhớ kêu con dậy đi chợ với ngoại nghen”. Bữa nào ngoại thấy ngủ say quá không nỡ kêu dậy là sáng ra cháu gái mặt mày bí xị, giận ngoe nguẩy cả buổi chưa thôi. Trời chưa rõ mặt, tôi bước thấp bước cao theo ngoại men theo lối ven sông đi chợ. Con đường đi sướng chân lắm, vì ai nấy đều đi chân đất, lối đi được bao bàn chân qua lại nện bước mỗi ngày nên nhẵn thín, mát rượi. Tôi thường đếm mấy cây cầu để biết đường còn bao xa thì tới. Cầu này là cầu “quán chị Bông”, đi thêm một đoạn nữa là cầu “ông Ba hớt tóc”, chút nữa là tới cầu “hai cây gòn”… mấy cái tên cầu là do tôi tự đặt chứ ai hơi đâu mà đặt tên cầu ở cái xứ bước ba bảy bước là gặp cầu như quê ngoại.

Tôi hay nhớ mấy cây cầu vì mỗi lần qua cầu là một lần thử thách. Thân mình nhỏ bé, cao chưa tới tay vịn, cầu thì chỉ là một thân cây gác chênh vênh trên cọc xốc chéo, có khi còn rung rinh nữa chứ. Mỗi bước mỗi dò dẫm, tay với lên chấp chới thanh tre tay vịn mà tim đập thon thót. Qua được cây cầu là thở ra mấy lượt. Bữa nào nước lớn, ngập lé đé thân cầu thì lo lỡ té bơi sao nổi, gặp bữa nước ròng còn sợ hơn vì qua cầu lúc đó nhìn xuống chân thấy sâu hút, đầy bùn sình. Qua cầu sợ vậy mà cứ thích đi chợ. 

Chợ quê hấp dẫn lắm trong con mắt đứa trẻ Sài Gòn như tôi. Chợ họp ngay trên con đường uốn lượn ven sông. Tới đầu chợ là ngoại hỏi sáng nay muốn ăn gì. Tôi tha hồ chọn lựa: bánh vòng, bánh cam phủ đường ngọt lịm, bánh da lợn khoanh trắng khoanh xanh, bánh tằm cọng xanh cọng trắng chan đẫm nước cốt dừa… Mấy món này về tả cho tụi bạn Sài Gòn thèm rớt nước miếng và lúc nào tôi cũng kết luận “Sài Gòn làm gì có!”. Cũng lạ là chẳng đứa nào cãi lại cả.

Lót miếng lá chuối ngồi bệt xuống đất, tay cầm bánh, ngoại dặn “ngồi yên đó cho ngoại đi chợ”. Vậy là tôi ngoan ngoãn vừa ăn bánh vừa nhìn cảnh chợ rộn ràng trước mặt. Tiếng dầm khua nước, tiếng xuồng cập mạn va nhau lộp cộp, tiếng gà vịt lục cục, mùi cà phê phảng phất, xôn xao giọng chào hỏi. Chợ nhỏ nên ai nấy đều quen biết nhau. Tất cả tạo thành một cảm giác hấp dẫn đến lạ kỳ đối với tôi khi đó. Đường về ngoại hay mướn xuồng cho ngồi. Dò dẫm trên chiếc cầu de ra mé sông, nhón chân bước xuống chiếc xuồng đang cập mũi cạnh cầu, xuồng nhỏ xíu chòng chành như chiếc lá. Ngồi vững giữa xuồng rồi tôi mới thấy yên tâm, thả tay ngoại, rồi thò tay xuống sông cho nước chảy luồn qua kẽ ngón. Bữa nào bơi xuồng thấy lục bình trôi ngang mà trổ bông là nằng nặc đòi hái cho kỳ được, cầm nhánh bông sướng rơn cả người. 

Cho đến tận bây giờ, đi bao nhiêu miền đất, ngắm bao nhiêu hoa cỏ bốn phương, tôi vẫn thấy hoa lục bình là đẹp nhất, cho dù cảm nhận có ít nhiều thiên vị. Vậy nên cứ mê mẩn sắc tím thanh tao lan tỏa từ khóe nhụy vàng rực rỡ, từng chùm mong manh đài các. 

Lũ trẻ nhà tôi chỉ còn biết quê ngoại qua lời kể của má. Chiều chiều, trong vuông sân nhỏ chốn thị thành, chúng cũng tròn xoe mắt y hệt lũ bạn tôi ngày xưa, quê ngoại mấy mươi năm lại trở về, kỳ diệu lạ thường, lung linh trong miền hoài niệm… 

Chợ quê hấp dẫn lắm trong con mắt đứa trẻ Sài Gòn như tôi. Chợ họp ngay trên con đường uốn lượn ven sông. Tới đầu chợ là ngoại hỏi sáng nay muốn ăn gì. Tôi tha hồ chọn lựa: bánh vòng, bánh cam phủ đường ngọt lịm, bánh da lợn khoanh trắng khoanh xanh, bánh tằm cọng xanh cọng trắng chan đẫm nước cốt dừa… Mấy món này về tả cho tụi bạn Sài Gòn thèm rớt nước miếng và lúc nào tôi cũng kết luận “Sài Gòn làm gì có!”. 

Kỳ Nam