Chính quyền Mỹ tìm cách chặn dòng đầu tư đổ vào các công ty Trung Quốc

Các cuộc thảo luận đang diễn ra sôi nổi khi Washington và Bắc Kinh tiến vào vòng đàm phán về thỏa thuận “ngừng bắn” tiềm năng trong cuộc chiến thương mại, vốn làm náo loạn cả hai nền kinh tế và thị trường thế giới trong hơn một năm.

Tháng 8/2019, Trung Quốc tuyên bố tìm cách gỡ bỏ giới hạn đầu tư nước ngoài vào thị trường tài chính của mình (hiện không quá mức vốn hóa 300 tỷ USD cho mỗi quỹ quốc tế). Do đó, kế hoạch mới của Mỹ đối với dòng vốn sẽ gây ra áp lực trong tranh chấp kinh tế, thậm chí vượt quá hàng trăm tỷ thuế quan mà hai bên đã áp đặt lên nhau.

Trong số các lựa chọn mà chính quyền Tổng thống Trump đang xem xét bao gồm loại bỏ công ty Trung Quốc khỏi các sàn giao dịch chứng khoán của Mỹ và hạn chế người Mỹ tiếp xúc với thị trường Trung Quốc thông qua các quỹ hưu trí của chính phủ.

Các quan chức cũng đang kiểm tra cách đặt giới hạn về số công ty Trung Quốc nằm trong danh mục đầu tư chứng khoán do các công ty Mỹ quản lý. Nhiều công ty Trung Quốc trong những năm gần đây đã được thêm vào các chỉ số danh mục đầu tư chính để tiếp cận một loạt các nhà đầu tư.

Nếu trở thành hiện thực, động thái của chính phủ Mỹ có thể là đòn đánh mạnh nhất từ trước đến nay vào Trung Quốc.

Phố Wall lo ngại khi công ty Trung Quốc xâm chiếm thị trường

Chẳng hạn, hàng trăm doanh nghiệp Trung Quốc được thêm vào các chỉ số của MSCI Inc. kể từ năm 2018. Khoản đầu tư này khiến Thượng nghị sĩ Cộng hòa tại bang Florida - Marco Rubio, và những người khác trên Đồi Capitol yêu cầu chính phủ đưa ra các biện pháp hạn chế đầu tư mạnh mẽ hơn, xem xét kỹ lưỡng các công ty Trung Quốc trong kho chỉ số chứng khoán và quỹ hưu trí Mỹ.

Bloomberg Barclays bắt đầu bổ sung trái phiếu Trung Quốc vào Chỉ số trái phiếu tổng hợp toàn cầu hàng đầu vào tháng 4/2019.

Sau khi tin tức về khả năng hạn chế dòng vốn được đưa ra, chỉ số S&P 500 ngày 27/9 đóng cửa ở mức thấp hơn khoảng 0,5%, trong khi cổ phiếu niêm yết tại Mỹ của các công ty có trụ sở ở Trung Quốc giảm mạnh. Tập đoàn Alibaba giảm 5,2%, JD.com Inc. mất 6% và Baidu Inc. giảm 3,7%.

Nhà Trắng thảo luận về kế hoạch của mình với ông Rubio và xem xét liệu chính phủ có nên ủng hộ dự luật mà ông đưa ra hay không. Vấn đề quan trọng nhất hiện tại là bảo vệ các nhà đầu tư Mỹ đã rót vốn vào các công ty Trung Quốc - vốn thường không có báo cáo kinh doanh rõ ràng.

Động lực mới đằng sau nỗ lực này một phần do sự thúc đẩy từ các nhà lập pháp, yêu cầu tăng áp lực lên Bắc Kinh và bởi quỹ tiết kiệm hưu trí chính của chính phủ - do Ủy ban Đầu tư Hưu trí Liên bang quản lý – sẽ chuyển hàng tỷ USD vào các công ty Trung Quốc trong năm 2020 theo kế hoạch trước đây.

Quá trình hạn chế là bước khởi đầu của kế hoạch lớn hơn

Việc hạn chế đơn phương sự tiếp cận của Trung Quốc đối với nguồn vốn từ Mỹ được dẫn dắt bởi cố vấn thương mại Nhà Trắng - Peter Navarro - và các quan chức tại Hội đồng An ninh Quốc gia. Các lý lẽ cho hành động bao gồm thực thi luật minh bạch của Mỹ, đảm bảo an ninh quốc gia trước một số công ty Trung Quốc mà chính phủ Mỹ xác định là các tác nhân xấu hoặc cần áp đặt các biện pháp trừng phạt.

Theo Ủy ban đánh giá kinh tế và an ninh Mỹ-Trung, mức vốn hóa thị trường của 156 công ty Trung Quốc, bao gồm ít nhất 11 công ty nhà nước, được niêm yết trên ba sàn giao dịch lớn nhất của Mỹ - NASDAQ, Sàn giao dịch chứng khoán New York và NYSE American đạt 1,2 nghìn tỷ USD vào cuối tháng 2/2019.

Roger Robinson - chủ tịch và CEO của công ty tư vấn tài chính RWR Advisory Group cho biết áp lực lần này có thể tạo ra sự khác biệt trong mối quan hệ kinh tế song phương.

Một trong những tình huống cực đoan nhất là loại hoàn toàn Trung Quốc khỏi nguồn vốn từ Mỹ, bởi các khoản đầu tư của Mỹ vào các công ty Trung Quốc hoặc trên các sàn giao dịch của Trung Quốc đồng nghĩa với việc người Mỹ đang vô tình hỗ trợ tài chính cho nhà cầm quyền tại Bắc Kinh, gia tăng tiềm năng của đối thủ chiến lược và kinh tế.

Trước cuộc đàm phán vào tháng 10, dường như chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn chưa có dấu hiệu nguội đi.

Pháp luật bảo vệ nhà đầu tư

Trong khi một số quan chức cho rằng bước đi này mang lại nhiều đòn bẩy hơn trong các cuộc đàm phán thương mại, thì những người khác đang nỗ lực đảm bảo đây là hai vấn đề tách biệt. Đồng thời, một bộ phận nhà đầu tư sợ rằng mối quan hệ kinh tế vốn đã mong manh giữa Bắc Kinh và Washington có thể sụp đổ.

Cụ thể, các quan chức tại Bộ Tài chính và Hội đồng Kinh tế Quốc gia (NEC) luôn né tránh mọi hành động có thể khiến các nhà đầu tư sợ hãi và đang cố gắng báo hiệu cho các bên liên quan rằng luật pháp luôn bảo vệ họ.

Marco Rubio vốn nổi tiếng là một nghị sĩ có lập trường cứng rắn và những bình luận công khai của ông chủ yếu phản ánh những gì Nhà Trắng đang thảo luận.

Ông Rubio nói: “Chính quyền xứng đáng nhận được sự tín nhiệm về những nỗ lực của họ trong việc đối phó với mối đe dọa mà chính phủ Trung Quốc đặt ra đối với an ninh kinh tế và quốc gia của Mỹ, bao gồm cả việc Bắc Kinh tận dụng quyền tiếp cận thị trường vốn của Mỹ cho mục đích thâu tóm”.

Tấn Vĩ (Theo Bloomberg)