Chính quyền đô thị: Thúc đẩy dân chủ trực tiếp

Nếu triển khai chính quyền đô thị, vai trò của Hội đồng nhân dân thành phố cùng các ban chuyên trách sẽ được đẩy mạnh. Tâm tư, nguyện vọng của người dân được giải quyết một cách nhanh chóng thay cho việc truyền tải từ cấp trung gian

*Phóng viên: Ông có thể phân tích thêm quyền lợi của người dân khi TPHCM tổ chức chính quyền đô thị?

-Ông Huỳnh Thanh Nhân: Khi thực hiện chính quyền đô thị, không tổ chức HĐND cấp quận và phường, sẽ đảm bảo cho bộ máy hành chính nhà nước hoạt động thông suốt, có hiệu lực, hiệu quả, gần dân, sát dân, phục vụ dân tốt hơn. Người dân được tiếp xúc trực tiếp với chính quyền (UBND), được chính quyền lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và trực tiếp giải quyết những vấn đề bức xúc. Đồng thời, người dân cũng được trực tiếp đóng góp ý kiến cho việc xây dựng chính quyền; được chính quyền trực tiếp báo cáo hoạt động, có thông tin đầy đủ để trực tiếp giám sát.

Có thể nói, không tổ chức HĐND quận, phường là một giải pháp quan trọng chuyển từ hình thức dân chủ đại diện sang hình thức dân chủ trực tiếp để phát huy quyền làm chủ của người dân; đề cao trách nhiệm của chính quyền trước người dân.

* Ông nhìn nhận ra sao về vai trò giám sát, quyền làm chủ của người dân trong đề án này?
- Thành phố đã có kinh nghiệm thực tiễn qua hơn sáu năm thí điểm mô hình trên diện rộng. Khi đó, quyền làm chủ của nhân dân luôn được đảm bảo và không ngừng phát huy nhờ tăng cường và đẩy mạnh hoạt động của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND thành phố; thông qua vai trò của cấp ủy, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội các cấp, cán bộ khu phố/ấp… Các nguồn lực cũng được tập trung hơn cho các kênh tiếp xúc với người dân. Quy chế phối hợp hoạt động giữa UBND với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp trong tiếp nhận, xử lý, trả lời các kiến nghị của nhân dân cũng được ban hành. 

Khi thí điểm, việc thực hiện quyền dân chủ của nhân dân vẫn được đảm bảo, việc thực hiện dân chủ cơ sở được tăng cường. Đây là một trong những cơ sở thực tiễn cho thấy hiệu quả hoạt động của bộ máy chính quyền không phụ thuộc vào việc tổ chức HĐND trải đều trên các cấp hành chính.

* Sau 13 năm ấp ủ, thời điểm này được xem là chín muồi để TPHCM triển khai chính quyền đô thị? 

- Nhìn chung, việc thí điểm của TPHCM là hợp lý, không ảnh hưởng đến kết quả hoạt động thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội, an ninh - quốc phòng, chăm lo đời sống và sinh hoạt của nhân dân; tạo được tiếng nói chung và đồng thuận trong quá trình thực hiện.

Sau khi thí điểm, với những kết quả đạt được, thành phố kiến nghị được tiếp tục thực hiện không tổ chức HĐND cấp quận, huyện, phường. Nhưng tại thời điểm đó, luật chưa có quy định nên thành phố tái lập HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2016-2021. Nay, luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2019 đã có hiệu lực, trong đó quy định chính quyền ở quận, phường là cấp chính quyền địa phương (có HĐND và UBND), trừ trường hợp cụ thể Quốc hội quy định không phải là cấp chính quyền địa phương (không có HĐND). Như vậy, việc không tổ chức HĐND ở phường, quận được quy định trong luật, khi Quốc hội cho phép. 

Thành phố, với đặc thù của mình, công tác quy hoạch đô thị, quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải được rút ngắn thời gian, quy trình xây dựng, phê duyệt và triển khai thực hiện thống nhất trong các cấp chính quyền. Do đó thành phố kiến nghị Chính phủ, Quốc hội cho phép được thực hiện tổ chức chính quyền đô thị để giải quyết các vấn đề lớn của đô thị đặc biệt, phát huy tốt nhất vai trò, vị trí của thành phố đối với vùng và cả nước, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững trong thời gian tới, đồng thời đóng góp kinh nghiệm thực tiễn cho quá trình đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của chính quyền.

* Xin cảm ơn ông.

 Phong Vân (thực hiện)