Chinh phục đỉnh cao: Chỉ lưng chừng… đỉnh

Không thể phủ nhận việc sản xuất một chương trình truyền hình thực tế về nhạc cổ điển thính phòng trong thời điểm hiện tại là một việc quá… can đảm. Bởi, quyết định sự sống còn của truyền hình thực tế là khán giả, trong khi nhạc cổ điển tại Việt Nam chưa có khán giả đúng nghĩa. Tuy nhiên, nếu như ngay từ đầu, bản chất của chương trình (vốn được thể hiện trong tên gọi của bản gốc là Popstar to Operastar), được Ban tổ chức làm rõ hơn từ cách đặt tên tiếng Việt, cách nhận xét lẫn cách cho điểm thì đã không có gì đáng nói.

Theo format gốc, đây không hề là chương trình chuyên dành cho các thí sinh nhạc cổ điển, mà là dành cho các giọng ca của dòng nhạc khác (chủ yếu là Pop) đến với opera. Theo đó, Kasim Hoàng Vũ sẽ hát opera pha với chút âm hưởng rock, Bùi Anh Tuấn sẽ thiên về pop, dân gian đương đại phối cùng opera sẽ là nét đặc trưng của Ngọc Khuê… Nói cách khác, chương trình là sự thể hiện opera của các thí sinh “nghiệp dư”. Thế nhưng, những nhận xét kiểu “em làm quá tốt, tôi thật sự bất ngờ”, “em đã chinh phục được tôi”, “em chỉ cần cải thiện ở nốt trầm nữa thôi là hoàn hảo”… cùng những điểm số chạm mức tuyệt đối của Ban giám khảo, lại làm như đó là một phần thể hiện opera kinh điển hoàn hảo. Rõ ràng, nhiều người đang cố tình khoác cho chương trình một chiếc áo quá khổ, trong khi chỉ có một tuần để tập luyện cho ca khúc mới, ca sĩ thậm chí còn phải chật vật với cách phát âm vì hầu hết ca khúc đều là tiếng Ý, Tây Ban Nha… thay vì cảm nó.

Khánh Linh dù được Ban giám khảo cho đểm tuyệt đối nhưng vẫn rơi vào top nguy hiểm

Chính sự lập lờ về bản chất chương trình nên không quá khó hiểu khi người ta thắc mắc về sự vắng bóng của các giọng ca opera Việt như Tuấn Anh, Tố Loan, Lan Anh… Giới chuyên môn còn lo ngại chương trình sẽ ảnh hưởng không tốt đến cách nghĩ của khán giả về opera. “Khán giả của chúng ta vốn không hiểu nhiều về opera, nay lại được “phổ cập” như thế thì rất dễ có cách hiểu sai lệch về nó. Thực chất, các tiết mục đã biểu diễn trong chương trình này chưa có tiết mục nào được xem là opera đúng nghĩa cả, ngoại trừ Khánh Linh và Ngọc Khuê có “chạm” vào một ít”, một nhạc sĩ nhận xét. Cụ thể hơn, nhạc sĩ Nguyễn Bách - Giảng viên Nhạc viện TP.HCM phân tích: “Ở đêm thi thứ hai, chỉ có bài của Võ Hạ Trâm, Khánh Linh và Ngọc Khuê là đúng opera. Còn nếu gọi đó là đêm nhạc bán cổ điển thì cũng không đúng, vì bài của Bùi Anh Tuấn, Kasim Hoàng Vũ… là bán cổ điển, còn bài của ba nữ ca sĩ kia thì thuần opera chứ không “bán”. Tệ nhất là bài Broken Vow của Ngọc Anh, bài này trong thuật ngữ gọi là soap-opera. Có lẽ Ban tổ chức thấy chữ opera dính trong đó nên cho đó là nhạc opera, nhưng thật ra, đó là một từ lóng, xuất phát từ giai đoạn đầu của phim truyền hình Mỹ vốn hay được các hãng xà bông (soap) tài trợ sản xuất. Bài này chả liên quan gì đến opera mà hoàn toàn là pop”.

Cũng theo nhạc sĩ Nguyễn Bách, MC Thanh Bạch còn mắc một sai lầm khi giới thiệu bài Khúc hát nàng Solveig (Khánh Linh thể hiện) là của Henrik Johan Ibsen, trong khi bài hát này do Edvard Hagerup Grieg soạn, dựa trên tác phẩm thơ của Henrik Johan Ibsen… Ông cũng tỏ ra băn khoăn trước sự khen ngợi của không ít người dành cho phần thể hiện của Bùi Anh Tuấn với một ca khúc dịch ra lời Việt: “Ở Nhạc viện, tôi có dạy về phát âm tiếng Ý - nơi xuất phát của opera. Trong tiếng Ý, âm cuối là âm mở nên opera mới có “ô ê a” ở cuối mỗi từ hát như thế, trong khi tiếng Việt mình đa số là âm đóng, chuyển lời Việt thì làm sao mà hát cho ra opera”, ông nói.

Thêm một điều đáng buồn và đáng lo ngại là chương trình vẫn không thoát khỏi phạm trù “âm nhạc tin nhắn”. Bùi Anh Tuấn - sau phần thể hiện đầu tiên khá… pop, không nhận được sự đánh giá cao của giám khảo nhưng lại là người được bình chọn nhiều nhất, trở thành thí sinh sở hữu phần thưởng của nhà tài trợ tuần đầu tiên. Trong khi đó, những giọng ca được giám khảo đánh giá nhỉnh hơn như Khánh Linh, Võ Hạ Trâm, Hồ Trung Dũng lại rơi vào nhóm “nguy hiểm” - có nguy cơ bị loại. Lại một lần nữa, ca sĩ không tranh đua nhau về tài năng, mà tranh đua về lượng fan và khả năng thuyết phục fan nhắn tin bình chọn.

 Vũ Minh