Chiếc quạt con cóc trong ngôi nhà không đàn ông

Hồi ấy, mùa hè nắng nóng thiêu đốt trên hàng mái ngói phủ rêu. Mùa hè bỏng rát và oi nồng, chiếc quạt con cóc như vị thần hộ mệnh mang luồng gió mát đến cho tôi. 

Chiếc quạt có hình dáng rất giống con cóc, đế quạt bằng kim loại vòng ra như đôi chân cóc đang ngồi. Thân quạt hình bầu dục màu xanh được nối với phần đế kim loại và ba chiếc cánh quạt. Ngày ấy, mùa hè nóng bức, nhà tôi chỉ có hai mẹ con, mẹ trải miếng ni-lông vải áo mưa xuống nền nhà. Mẹ bật chiếc quạt con cóc lên, mùa hè như trôi xa bởi cái nóng chẳng còn vương vấn.

Tôi hay trốn nhà bêu nắng mỗi buổi trưa cùng đám bạn. Mỗi lần tôi chạy về nhà, mồ hôi như tắm. Bật chiếc quạt lên, tôi ghé mặt sát vào quạt cho gió thổi mạnh. Quạt không có lồng bảo vệ, vì thế tôi dễ bị chạm tay vào chiếc quạt, phải rút vội ra. Những tưởng tôi sẽ rút kinh nghiệm cho lần sau. Nhưng không, tôi đã bị một vết sẹo do cánh quạt cứa, đến bây giờ vẫn hằn trên ngón tay trỏ một vệt dài.

Có những buổi trưa mẹ không cho tôi đi bêu nắng. Tôi nằm trên chiếc vải áo mưa màu xanh cùng mẹ ở giữa nhà. Tôi nhớ những con chuồn chuồn ngoài bờ rào, hôm nay một vài con được thoát bởi hai ngón tay tôi không rình bắt chúng nữa. Chúng có thể xoải cánh bay xè xè khắp mặt ao, còn tôi thì chìm vào giấc ngủ khi tiếng quạt cóc vù vù bên tai. 

Tôi tỉnh dậy khi nắng đã ngả sang chiều, nắng hắt từ phía đầu hồi nhà xuống mái hiên đổ bóng râm xuống mặt sân màu đen xám. Tôi nhìn xuống vệt bóng râm mà định hình được giờ giấc như xem đồng hồ. Giờ này chắc hơn 3 giờ chiều rồi, mẹ tôi đã lên đồng tát nước cho lúa kịp trổ đòng đòng. Nghe ngoài đầu ngõ tiếng gọi đi chơi của lũ bạn, tôi tắt chiếc quạt, sờ lên thân quạt thấy nóng bỏng tay. Thì ra chiếc quạt cóc hoạt động hết công suất nên nó tạo nhiệt.

Tôi chẳng quan tâm, bởi tiếng gọi đi chơi của lũ bạn tôi hấp dẫn hơn nhiều. 

Buổi chiều mẹ đi làm đồng về, trăng lưỡi liềm mọc sớm trên đỉnh ngọn tre. Hai mẹ con tôi nấu cơm ăn. Cơm chỉ có rau muống luộc với cà chấm tương mà ngon vô kể. Chiếc quạt con cóc quay cánh đều đều bên mâm cơm, bỗng nó quay chậm dần rồi tắt hẳn. Mẹ tôi hì hục sửa. Tôi nhăn mặt bắt đền.

Nhà không có bố, những lúc như thế, tôi hay ước giá có bố ở đây, bố sẽ sửa chiếc quạt cóc một cách nhanh chóng. Giống như bố cái Tú nhà bên vẫn hay sửa đồ điện mỗi khi chiếc quạt cóc bị hỏng. Nhưng bố tôi khi ấy đã bỏ nhà đi theo người phụ nữ khác.

Mẹ dắt tôi rời khu tập thể trở về quê. Hành lý mẹ mang theo có chiếc quạt con cóc buộc chắc chắn trên chiếc lồng đầu xe đạp. Chiếc quạt có ba cánh màu vàng, quay tít khi gặp gió trời. Tôi ngồi sau xe reo lên khi thấy nó giống như chiếc chong chóng to đùng.

Còn mẹ im lặng với nỗi buồn của cuộc ly hôn.

Mẹ nối lại chỗ dây điện bị đứt, chiếc quạt lại quay vù vù. Thỉnh thoảng nó giở chứng chổng mặt lên trời, có lúc lại chúi mặt xuống đất. Mẹ tôi cố định nó bằng chiếc dây thun. Tôi lại tận hưởng nguồn gió mát suốt mùa hè… 

Tôi không nhớ, chiếc quạt ấy đã hỏng khi nào, mẹ tôi đã cất nó ở nơi đâu, trong tâm trí tôi cứ thấy nó ẩn hiện khi thì trên giường, khi thì dưới đất, như những kỷ niệm chẳng bao giờ mất đi. 

Thanh Nga