Chia sẻ tin chưa kiểm chứng hay câu chuyện 'Tăng Sâm giết người'

Chuyện kể rằng, thời Xuân Thu bên Trung Quốc có ông Tăng Sâm là học trò đức Khổng Tử, tính tình chân thật và có hiếu. Một hôm có người hớt hải báo với mẹ ông Tăng Sâm rằng: “Tăng Sâm giết người”.

Bà mẹ không tin, vẫn điềm nhiên ngồi dệt cửi. Một lúc lại có người đến bảo: “Tăng Sâm giết người”. Bà mẹ vẫn điềm nhiên dệt cửi. Một lúc lại có người đến bảo: “Tăng Sâm giết người”. Đến lúc ấy bà mẹ sợ cuống cuồng chạy trốn. Chuyện đó cho thấy câu chuyện dù vô lý cách mấy, nếu được lặp lại nhiều lần, người nghe có khả năng tin là thật rất cao.

Ngày nay công nghệ thông tin phát triển. Người ta dùng Messenger, Viber, Zalo… gọi điện, nhắn tin cho nhau. Người ta còn lập các nhóm chat trên các nền tảng đó. Vì nhắn tin không mất tiền nên nhiều hôm người ta nhận được nhiều tin nhắn kiểu như: “Chào buổi sáng tốt lành'’, do ứng dụng nhắn tin tạo sẵn.

Ảnh minh họa

Nếu nhóm bạn toàn là đàn ông, thì thỉnh thoảng nhận được tin nhắn là hình ảnh các cô gái đẹp ăn mặc khêu gợi. Người ta đăng lên hình ảnh cá nhân, gia đình của mình để khoe rằng mình đang hạnh phúc. Cũng có khi người ta chia sẻ cho bạn bè trong nhóm chat những mẩu chuyện, những bài thơ, để thấy rằng họ cũng sống rất tình cảm, có tâm hồn dễ rung động trước những cái tốt, cái đẹp, hay dễ thổn thức trước nỗi đau đớn của thiên hạ.

Ừ thì thôi, chuyện “vô thưởng vô phạt”, gửi là của người ta; đọc, xem hay không là chuyện của mình. Có thời gian thì mở ra đọc cũng là “mua vui được một vài trống canh”.

Nếu xem hay không xem, tin hay không tin là chuyện cá nhân thì chẳng nói làm gì, người ta lại còn chia sẻ cho bạn bè người thân trên các nền tảng ứng dụng nhắn tin.

“Bà tám”, "ngồi lê đôi mách" không chỉ là thói quen nhiều chuyện của vài chị em phụ nữ. Xưa nay vẫn tồn tại “Thông tấn xã vỉa hè” xuất phát từ các “quý ông” ngồi uống trà, cà phê ở các quán cóc bàn chuyện “kinh tế, chính trị, xã hội” để làm đậm đà thêm câu chuyện “trà dư tửu hậu”. Những câu chuyện ấy không bao giờ được kiểm chứng nhưng lan truyền rất nhanh, nhất là khi có màu sắc “thâm cung bí sử”.

Hồi tôi còn nhỏ, thường rơi vào tình huống bị bạn đưa cho tờ giấy bảo đọc. Trong đó có ghi nội dung xàm xí, mê tín nhưng có câu cuối “Người nào đọc được sấm truyền này phải chép và phát 10 tờ cho người khác, nếu không thì sẽ gặp rất nhiều tai ương”. Sợ chứ, con nít mà. Lui cui chép và phát, cho đến khi người lớn phát hiện và la rầy mới thôi. Thật sự không rõ người đầu tiên phát tán tờ rơi như vậy nhằm mục đích gì.

Gần đây, trên các nền tảng thông tin, mọi người nhận được nội dung về sáp nhập tỉnh có ghi rõ tỉnh nào nhập với tỉnh nào và tỉnh lỵ đặt ở đâu. Dĩ nhiên người gửi không nói rõ nguồn tin lấy từ đâu ra. Người cẩn thận đọc kỹ nội dung sẽ dễ dàng phát hiện những chi tiết đáng nghi ngờ.

Có người thuận tay chia sẻ cho bạn bè, chia sẻ trong nhóm chat. Rốt cuộc nhiều người nhận thông tin sáp nhập tỉnh từ nhiều người gửi đến, không khỏi hoang mang tin là thật. Và từ đó bức xúc bình luận linh tinh.

Thực tế, hiện chỉ có thông tin chính thống là Trung ương giao cho các chuyên gia nghiên cứu để đề xuất nhập tỉnh như thế nào, nên có thể khẳng định thông tin đó là giả tạo. Không thể biết được mục đích thật sự của việc lan truyền thông tin trên. Ngoại trừ người ta lờ mờ nhận ra việc lập tỉnh lỵ mới như lan truyền có thể làm biến động giá bất động sản, mang lại lợi ích cho những người đầu cơ đất đai.

Về phía chúng ta, những người "bị" đón nhận những tin nhắn, những nội dung không xác định được nguồn tin đáng tin cậy thì nên có biện pháp kiểm chứng. Nếu không xác minh được sự thật thì không nên chia sẻ cho một hoặc nhiều người khác.

Bởi vì như câu chuyện “Tăng Sâm giết người” kể trên, nghe đi nghe lại mãi, ít nhiều cũng làm cho dư luận xôn xao gây hoang mang trong công chúng. Chúng ta chia sẻ thông tin sai sự thật như vậy, vô hình chung đã tiếp tay cho những kẻ cố tình dựng tin giả với ý đồ xấu xa.

Nguyễn Huỳnh Đạt