Chia sẻ clip tự vẫn: Thêm nhát dao đâm vào người ở lại

Một ngày sau khi nam sinh trường Amsterdam (Hà Nội) chọn cách tự kết liễu cuộc đời, cô ruột của cậu phải "van xin" trên mạng xã hội: "Xin mọi người đừng chia sẻ hình ảnh và video nữa, hãy để anh chị mình được sống tiếp...". Khi đó, clip kia đã hiện diện và được "phân tích" không chừa ngóc ngách nào.

Năm ngoái, nhiều điều bất ý cộng với đại dịch COVID-19 khiến người hàng xóm của tôi rơi vào trầm cảm. Ngày cuối năm, cậu chọn kết liễu đời mình bằng cách lao vào đầu chiếc xe buýt đang chạy, ra đi ở tuổi 30 và để lại đứa con thơ chưa tròn 2 tuổi.

Bằng cách nào đó, clip camera nhà dân ghi lại khoảnh khắc cậu lao vào đầu xe được tung lên mạng xã hội, kéo theo hàng loạt những cảm thán, trách móc lẫn chửi rủa. Có người không ngần ngại phỏng đoán thanh niên trong clip có lẽ rơi vào nợ nần, thậm chí là một tay cờ bạc đang bị chủ nợ tìm kiếm... kèm theo những từ ngữ gần như không thể nặng nề hơn. Tôi, vì vô tình xem clip đó, mà bữa cơm tối không thể nuốt trôi hạt cơm nào, và gần như suốt 2 đêm sau đó phải nhờ đến một số phương pháp hỗ trợ giấc ngủ.

Nhắm mắt là tôi lại thấy gương mặt đó, người mà tôi vừa đứng trò chuyện bên thang máy trước thời điểm cậu lao vào xe buýt mấy tiếng. Cậu cười với những người xung quanh thật hiền lành. Tôi nhớ cả những lúc cậu bế cô con gái nhỏ xíu trên tay đi dọc hành lang, hai cha con cười như nắc nẻ... Rồi tôi tự hỏi, một người chỉ là hàng xóm là tôi đã cảm thấy đau đớn đến thế khi nghĩ đến cậu và khoảnh khắc trong clip kia, vậy còn vợ con, cha mẹ, người thân của cậu thì sao? Họ làm sao có thể sống tiếp khi xem clip đó? Đó là chưa kể đến những bình luận ác ý mà nhiều người nhắm vào cậu, một cách rất thiếu chính xác.

Một lần nữa, câu hỏi này quay lại với clip ghi lại sự việc nam sinh nhảy lầu ở Hà Nội mới đây. Chỉ trong vòng 1 tiếng kể từ khi xuất hiện, clip này đã được chia sẻ khắp các hội nhóm, diễn đàn. Dường như, bất kỳ ai xem xong cũng đều không tránh được sự ám ảnh và cảm giác tăm tối, về khoảnh khắc cuối cùng của cậu bé và bố mình. Vậy bố mẹ cậu thì sao? Nỗi đau của người trong cuộc, lại là bố mẹ, chắc chắn to lớn đến mức không thể diễn tả, vậy mà giờ nỗi đau ấy bị nhân lên, lặp đi lặp lại vì clip đập vào mắt. Rồi họ sẽ bước tiếp như thế nào, làm sao để nguôi ngoai mà sống?

Chung cư Văn Phú Victoria, nơi xảy ra sự việc

Với sự việc đau lòng này, tin rằng bất kỳ người nào khi nhấn nút chia sẻ clip, cũng đều chỉ là để gửi đi một thông điệp cảnh báo, muốn truyền đi tiếng nói của mình về áp lực của con trẻ chứ không mang mục đích ác ý nào khác. Nhưng, mong rằng tất cả hãy nghĩ thêm đến người thân của cậu, những người đang đau đớn vì mất mát và chắc chắn sẽ bị giày vò bởi suy nghĩ mình là người có lỗi...

Cũng giống như trường hợp của người hàng xóm tôi, đã có nhiều bình luận mang tính phỏng đoán rồi giận dữ trước những gì mà clip cậu nam sinh nhảy lầu ghi lại. Người ta đoán cậu đã bị bắt ép học hành đến mức cùng kiệt (thời gian trong clip là hơn 3g sáng, và đèn bàn học của cậu đang sáng), rằng có thể bố mẹ cậu đã nghiêm khắc hơi quá... Trong khi đó, hành động tự kết liễu nào cũng mang theo chiều dài của diễn biến tâm lý (và có thể là bệnh lý), điều mà clip vài phút không thể nào khái quát được.

Chưa kể, khi clip tiếp cận thanh thiếu niên - đối tượng vốn nhạy cảm và dễ xung đột - sẽ đem đến tác hại thật khó lường.

Thực tế là, các quy định của pháp luật hiện khá rõ ràng về việc phát tán, sử dụng hình ảnh của người khi chưa được cho phép. Theo đó, TS. Luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP. Hà Nội) cho biết, người thu thập trái phép thông tin, hình ảnh của người khác, sử dụng trái phép thông tin, hình ảnh của người khác thì tùy vào tính chất mức độ của hành vi vi phạm, hậu quả xảy ra mà người vi phạm sẽ bị phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự - căn cứ theo Bộ luật Hình sự 2015. Hành vi này cũng vi phạm cả Luật Trẻ em. 

Tháng 5/2021, Bộ Thông tin - Truyền thông cũng từng có văn bản gửi các tỉnh, thành đề nghị giám sát và xử lý tình trạng livestream, chia sẻ clip... theo hướng vi phạm pháp luật trên không gian mạng, sau khi tình trạng phát tán clip làm ảnh hưởng đến người khác có chiều hướng nở rộ, gây bức xúc... 

Sau ngày chồng mất 3 tháng, vợ của người hàng xóm tôi cho biết cô đã từng muốn xé toạc tất cả những gì trong tầm tay, muốn hành hung ai đó và thậm chí muốn dùng mạng sống của chính mình để "nói" với những người đã phỏng đoán chồng cô vì nợ nần nên tự tử kia, rằng anh không phải như thế, anh đã chịu rất nhiều đau khổ ở kiếp sống này và không đáng hứng chịu thêm những lời cay nghiệt ấy khi nằm xuống...

Kỳ thực, với những "người qua đường", sự việc thương tâm dù có tác động tâm trí đến mức nào, chúng cũng sẽ rất nhanh chóng qua đi và bị lãng quên. Chỉ người trong cuộc mới hiểu nỗi đau này sẽ ở lại bao lâu, và đau đến mức nào, khiến họ đi tiếp những ngày phía trước trong khổ sở ra sao... Sự tồn tại của clip chính là sự hiện hữu của nỗi đau đó.

Hiện tại, công an cũng đang điều tra người phát tán clip này. Nhưng đây không phải là lần đầu tiên clip sự việc, vốn là tài liệu của cơ quan điều tra, "bỗng dưng" xuất hiện trên không gian mạng để rồi được chia sẻ với tốc độ chóng mặt. Đã đến lúc chúng ta cần nhận định rõ từng hành vi dưới khía cạnh pháp luật, dù nhân danh ai và tư tưởng nhân đạo gì, để mạnh tay nghiêm trị và chấm dứt sự phát tán này. 

Hàn Chinh