Chỉ đường cho hươu: Tha thứ hay tiếp tục thù hận?

Ba của con sau chục năm bỏ nhà đi sống với người phụ nữ khác, nay vừa quay về xin mẹ con con tha thứ. Nhìn ông ấy, con run lên nhớ đến những trận đòn, những lời chửi rủa thậm tệ, những chuyện dối trá ông ấy làm... Con uất ức, bất mãn, không chịu tha thứ và cương quyết muốn ông ấy phải trả giá cho thói vũ phu, trăng hoa và lười biếng đã đẩy gia đình con vào địa ngục.

Má con tâm sự: "Thực tình má không còn chút tình cảm nào với con người bạc bẽo đó, nhưng cũng chẳng biết phải tính sao cho phải đạo. Giữa tha thứ và trừng phạt thì má chọn tha thứ".

Một nữ sinh 14 tuổi (TP Thủ Đức, TP HCM)

Ảnh mang tính minh họa - Shutterstock

“Gieo nhân nào, gặt quả ấy”, “Có vay, có trả”, “Người dưng có ngãi (nghĩa), ta đãi người dưng/Anh em bất ngãi (nghĩa), ta đừng anh em”… là những câu cổ nhân đúc kết cho chúng ta về lẽ công bằng và thái độ ứng xử giữa con người với nhau ở đời: Cho sao - nhận vậy. Đừng làm điều gì cho người khác khi chính mình không muốn bị đối xử như thế.

Con người chúng ta có xu hướng không tha thứ - nói đúng hơn là không thể tha thứ. Có một nhà giáo đã chia sẻ câu chuyện sinh động về bài học tha thứ. Lần ấy, cô đồng hành cùng với nhóm học sinh cá biệt của một mái ấm. Mỗi em ở mái ấm đều có hoàn cảnh đặc biệt: Em thì mồ côi, lăn lóc ngoài đường phố kiếm sống bằng nhiều nghề, mà chủ yếu là nghề… móc túi. Em thì bị bỏ rơi từ lúc còn đỏ hỏn. Em thì cha ngồi tù, mẹ phạm tội. Em thì bị cha dượng lạm dụng. Em thì bị đánh cho thành tàn tật để bắt đi ăn xin. Em thì cha mẹ còn nguyên nhưng không ngó ngàng gì đến con…

Khi được học về tình yêu thương và làm thế nào để yêu thương, các em đều cảm nhận được. Nhưng khi nghe giảng về sự tha thứ thì hầu hết khẳng định rằng nỗi hận thù cứ canh cánh trong lòng, không sao tha thứ nổi (vì đó là người mẹ đã vứt em vào bãi rác, là người cha đã đày đọa các em, là kẻ đẩy các em vào cái chợ đời nghiệt ngã...). Bao nhiêu bài giảng luân lý cũng không lay chuyển được lũ trẻ bướng bỉnh. Có em còn xăm dòng chữ lên cánh tay mình “hận đấng sinh thành”.

Cô giáo dẫn các em đi tĩnh tâm 1 tuần, đồng thời giúp nông dân thu hoạch khoai tây. Sau buổi lao động mệt nhoài, một lần nữa cô lại hỏi lũ trẻ liệu có thể tha thứ cho ai đó được không - dù chỉ một người thôi? Câu trả lời vẫn là “Không!”.

Cô giao hẹn với bọn trẻ: Nếu vậy, hãy viết tên mỗi người mà em không thể tha thứ lên một củ khoai và phải đeo kè kè bên người cái túi đựng số khoai ấy suốt ngày đêm cho đến hết kỳ tĩnh tâm.

Thế là, em thì viết lên vài ba củ, có em viết lên 5 củ, thậm chí đống khoai trước mặt, vài em còn lên đến mười mấy củ!

Thoạt đầu lũ trẻ thấy vướng víu khi đi lại, làm việc, chơi đùa. Khổ nhất là lúc đi ngủ và đi vệ sinh. Mấy ngày sau đó, có củ khoai tây mọc mầm, có củ bị thối, bốc mùi khó chịu, làm tụi nhỏ bứt rứt và người xung quanh như bị tra tấn.

Ngày kết thúc đã đến, cô giáo tuyên bố đã đến lúc cả nhóm được phép quẳng những túi khoai tây ấy đi. Khỏi phải nói, tất cả đã nhẹ cả người như thoát nợ.

Đó là lúc cô giáo đúc kết: Nuôi nỗi căm ghét trong lòng chẳng khác nào giữ mãi mấy củ khoai tây thối bên người, khi loại bỏ nó đi ai cũng thấy thoải mái. Kinh nghiệm mới mẻ này làm cả nhóm rất thấm thía. Đó là: tha thứ không chỉ là giải thoát cho ai đó, mà còn là giải thoát cho chính mình.

Giờ đây, mẹ cháu tha thứ cho người cha lỗi lầm không có nghĩa là bỏ qua mọi sự và quay trở lại sống quãng đời cũ hay “bằng mặt không bằng lòng”, mà có lẽ bà đã cởi lòng ra để không còn oán hận nữa và giải thoát họ khỏi sự dằn vặt lương tâm. Cháu hãy thương một người ta thù hận như thương người nghèo. Khi cháu cho người nghèo, cháu có nghĩ ngày nào đó sẽ đòi lại hoặc trông chờ nhận được sự đền đáp, hậu tạ đâu!

Chúc cháu sớm đưa ra quyết định của mình.

Bác sĩ Hoa Tiêu