Chỉ cần thương xót

Just Mercy (tựa tiếng Việt: Công lý và nhân từ), dịch từ nguyên bản tiếng Anh có nghĩa là “Chỉ cần thương xót”. Đây cũng là thông điệp chính của bộ phim, khi chỉ cần thương xót những người vô tội và nói ra sự thật, bạn có thể cứu được không chỉ một mạng người mà cả gia đình họ; xa hơn nữa, là cả một hệ thống pháp luật đang chứa đựng đầy rẫy bất công và mở ra một chương mới rực rỡ cho sự nghiệp dân quyền.

Công lý dựa trên sự thật và lòng tin 

Just Mercy được xây dựng từ một câu chuyện có thật, kể về hành trình Bryan Stevenson (Michael B. Jordan thủ vai) - một sinh viên tốt nghiệp luật tại Đại học Harvard - đến Alabama với ý định giúp bảo vệ những người nghèo không đủ khả năng tìm đại diện pháp lý thích hợp. Cùng với Eva Ansley, anh thành lập tổ chức Sáng kiến Công lý Bình đẳng ở thủ phủ Montgomery của bang và bắt tay vào việc chống lại những bất công xã hội trong luật hình sự, điều khiến nhiều người Mỹ gốc Phi bị kết án oan và tống giam trong tiểu bang và trên toàn quốc.

Bryan Stevenson ngoài đời

Stevenson đến một nhà tù tiểu bang để gặp những tù nhân đang chờ tử hình và những người đang tìm cách kháng cáo. Tại đây, anh gặp Walter McMillian - còn gọi là Johnny D. (Jamie Foxx thủ vai), một người đàn ông Mỹ gốc Phi bị kết tội giết Ronda Morrison - một cô gái da trắng 18 tuổi. Tất cả bằng chứng kết tội Johnny D. đều mơ hồ và bất hợp lý. Điều đó đã thôi thúc Stevenson theo đuổi hành trình ròng rã 6 năm trời để đòi lại công lý cho người đàn ông da đen này.

Được dựng theo một câu chuyện có thật và phần lớn chi tiết được đưa nguyên mẫu từ quyển hồi ký cùng tên của chính luật sư Bryan Stevenson ngoài đời - xuất bản vào năm 2014 khi ông đã 60 tuổi, bộ phim Just Mercy gây phẫn nộ vì nó lột tả rõ nỗi thống khổ mà những người bị kết án oan cũng như những bất công mà gia đình và cộng đồng của họ phải gánh chịu.

Trong một cảnh phim đầy cảm xúc, Johnny D. đã cảnh báo vị luật sư trẻ - người đã nhận vụ án của anh ta - bằng câu: “Bạn không biết bạn đang làm gì ở đây - Alabama. Ở đây, bạn có tội ngay từ khi bạn được sinh ra”. Câu nói ấy là minh chứng cho sự bất công chủng tộc đã ăn sâu vào gốc rễ tại nơi này, điều mà Bryan Stevenson đã cống hiến cả cuộc đời mình để chiến đấu chống lại.

Suốt hành trình đi tìm công lý, Bryan Stevenson không chỉ thu thập chứng cứ, tìm kiếm thông tin… mà còn cố gắng khơi gợi lòng nhân từ của các nhân chứng liên quan, để họ có thể đứng ra cho lời khai ngược lại chính họ trong quá khứ, nhằm mở ra một tia sáng cho Johnny D. rửa sạch tội. Thật buồn cười khi chúng ta phải dùng lương tâm để thức tỉnh công lý nhưng cũng thật may mắn vì khi công lý chưa đủ mạnh và dễ dàng bị lu mờ bởi thành kiến và lợi ích cá nhân, ít ra chúng ta vẫn còn nhân từ để nương nhớ, soi sáng và dẫn đường.

Johnny D. và Bryan Stevenson trong một cảnh thảo luận về vụ án trong nhà tù

Câu chuyện luật pháp toả sáng nhờ tình người 

Ngoài tuyến truyện chính xoay quanh hành trình Stevenson đi tìm công lý cho Johnny D., bộ phim cũng lột tả tinh tế về tình vợ chồng, tình hàng xóm và cộng đồng cũng như tình thương giữa người với người một cách ý nhị, sâu sắc mà không cần sử dụng quá nhiều mảng miếng hay tình huống phức tạp. Johnny D. từng ngoại tình với một phụ nữ da trắng và gây tổn thương sâu sắc cho vợ nhưng khi anh đứng trước lằn ranh sinh tử của cuộc đời, người vợ không một lời nhắc lại chuyện xưa mà kề vai sát cánh cùng chồng từng giây từng phút. Sự ủng hộ chân thành, không mệt mỏi, không vụ lợi dành cho Johnny D. từ những người hàng xóm, những người bạn tù đã tiếp thêm sức mạnh và niềm hy vọng to lớn cho anh trên hành trình đi tìm công lý.

Trailer phim Just Mercy:

Trong vai Johnny D., Jamie Foxx đã lột tả xuất sắc các cung bậc cảm xúc của một người đàn ông vô tội bị đẩy đến đường cùng. Đó là dáng vẻ bất cần của Johnny D. trong lần đầu gặp Stevenson, khi anh đã hoàn toàn tuyệt vọng và mất niềm tin vào cả công lý lẫn con người. Đó là ánh mắt tha thiết và ngập tràn hy vọng của Johnny D. trong phiên điều trần tại bang, khi anh khấp khởi mong ngày mình được xét xử lại. Đó là sự chống đối vô vọng trước cánh cửa buồng giam, khi Johnny D. một lần nữa bị tước đi hy vọng sống. Nhưng, cho đến phút cuối cùng, Johnny D. vẫn kiên cường chiến đấu vì: “Tôi đã có sự thật cho riêng mình”.

Just Mercy được xây dựng từ một câu chuyện có thật

Trong vai Johnny D., Jamie Foxx thoại không nhiều mà chủ yếu dùng ánh mắt; dùng các chuyển động cơ mặt; dùng dáng vẻ xù xì, to lớn như đang muốn chống lại cả thế giới để lột tả tâm trạng giằng xé giữa hy vọng và tuyệt vọng của nhân vật.

Sự thể hiện xuất sắc này đã giúp anh nhận được đề cử giải Diễn viên nam phụ xuất sắc tại Screen Actors Guild Awards (giải thưởng của Nghiệp đoàn Diễn viên màn ảnh) lần thứ 26.

Nổi bật không kém là Michael B. Jordan trong vai vị luật sư trẻ tuổi và quả cảm Bryan Stevenson. Được bình chọn là Người đàn ông quyến rũ nhất năm 2020 của tạp chí People, Michael B. Jordan đã chứng tỏ năng lực diễn xuất của mình không hề kém cạnh vẻ ngoài.

Qua sự lột tả của Michael B. Jordan, hình ảnh Bryan Stevenson hiện lên trên màn ảnh chuyển tải gần như trọn vẹn tinh thần của nhân vật ngoài đời: kiên trì, dũng cảm, tin vào công lý và không bao giờ từ bỏ hy vọng. Cả Michael B. Jordan và Jamie Foxx đều giành được giải thưởng NAACP (giải thưởng của Hiệp hội Quốc gia Vì sự tiến bộ của người da màu dành cho nhiều lĩnh vực, trong đó có điện ảnh) cho các vai diễn của họ trong bộ phim này.

Gia đình và hàng xóm của Johnny D. luôn sát cánh cùng Bryan Stevenson trên hành trình công lý

Ngoài đời, sau khi được minh oan và trả tự do, Johnny D. trở thành bạn thân của Bryan Stevenson cho đến khi ông qua đời vào năm 2013. Bạn tù cũ của Johnny D., Anthony Ray Hinton, vẫn là tử tù trong 28 năm tiếp theo.

Stevenson đã theo đuổi hành trình công lý này và cuối cùng có thể giảm bớt các cáo buộc cho Hinton, giúp ông được phóng thích vào năm 2015.

Kể từ vụ án đầu tiên của Johnny D., Bryan Stevenson luôn miệt mài đi tìm công lý cho người da đen yếu thế trong xã hội Mỹ. Từ một văn phòng tồi tàn và một trợ lý duy nhất vào những năm 1980, ngày nay, tổ chức do ông thành lập đã có đến 140 nhân sự, hầu hết đều là những luật sư thông minh, dũng cảm, tiếp tục cống hiến sức mình cho con đường công lý ông đã mở ra. 

Cao Bảo Vy - Ảnh: Internet