Châu Á - Thái Bình Dương chạy đua tự phát triển vắc-xin COVID-19

Tuy vắc xin sản xuất trong nước có thể chưa đủ để đáp ứng ngay việc đẩy nhanh quá trình tiêm chủng đại trà trong ngắn hạn, nhưng các quan chức ở các nước trong khu vực đều xem đây là một định hướng đầu tư lâu dài. Bởi lẽ, nhiều chuyên gia cho rằng rất có khả năng thế giới không thể xóa sổ đại dịch COVID-19. Điều đó có nghĩa là các biến thể kháng các loại vắc xin hiện tại sẽ xuất hiện ngày càng nhiều, kéo theo nhu cầu về một lượng lớn vắc xin để tăng cường tiêm ngừa nhằm đạt đến trạng thái miễn dịch cộng đồng.

Trong khi đó, nắm bắt xu hướng nói trên, một số quốc gia giàu có – nơi đi đầu trong sản xuất vắc xin COVID-19 và hiện đang ở trong tình trạng cung lớn hơn cầu – đã chuyển sang cung cấp vắc xin cho các nước nghèo hơn theo những chương trình ngoại giao hoặc nhằm tăng cường ảnh hưởng về chính trị với các nước này.

“Nếu chúng ta nhận định đại dịch COVID-19 sẽ vẫn còn tiếp diễn cho đến năm 2022, thì hoàn toàn có lý do kinh tế để các nước đi sau tham gia vào việc sản xuất vắc xin”, Jerome Kim -  Tổng giám đốc của Viện Vắc xin quốc tế (IVI) ở Seoul - nhận định và cho rằng các thế hệ vắc xin đầu tiên có thể trở nên “kém hữu dụng hơn” do một số yếu tố như sự xuất hiện của các biến thể mới, các quan ngại về tính an toàn, các thách thức về chi phí và vận chuyển.

Một nhà sư Thái Lan nhận mũi tiêm vắc xin tại Bangkok

Tại Nhật, ít nhất bốn công ty dược phẩm, trong đó có Daiichi Sankyo - có trụ sở tại Tokyo, và Shionogi Pharmaceutical - có trụ sở tại Osaka, đã tiến hành tiêm thử nghiệm các loại vắc xin được sản xuất theo công nghệ mRNA và vắc xin bất hoạt truyền thống giai đoạn 1 hoặc giai đoạn 2 cho một số “ứng viên”.

Quá trình tiêm chủng của Nhật đã diễn ra chậm do nhiều rào cản trong khâu mua hàng và tổ chức tiêm ngừa, cũng như các yêu cầu phải thử nghiệm lâm sàng trước khi tiêm đại trà. Mặc dù gần đây Nhật đã tăng tốc triển khai tiêm ngừa để đuổi kịp thời gian tổ chức Thế vận hội Tokyo vào tháng 7, nhưng đến nay chỉ có chưa đến 10% dân số nước này được tiêm ít nhất một liều vắc xin.

Ken Ishii - Giám đốc Trung tâm phát triển vắc xin Quốc tế ở Tokyo - dự báo Nhật sẽ đưa vào sử dụng một hoặc hai loại vắc xin tự phát triển trong nước vào nửa cuối năm 2022. Theo Ishii, các quốc gia như Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan sẽ có thể phát triển thành công vắc xin trong nước nếu thực hiện đầy đủ các thử nghiệm lâm sàng vào cuối giai đoạn 3 – giai đoạn ghi nhận lại các tác dụng phụ và hiệu quả điều trị từ một lượng lớn người tham gia tiêm ngừa.

Tại Hàn Quốc - nơi có khoảng 14% dân số đã được tiêm liều vắc xin đầu tiên – hiện có ít nhất 5 công ty địa phương đang nỗ lực phát triển vắc xin, trong đó các công ty Genexine và SK Bioscience đang trải qua giai đoạn thử nghiệm thứ 2.

Vào tháng 4, Bộ trưởng Bộ Y tế Hàn Quốc - Kwon Deok-cheol - cho biết nước này sẽ có thể đưa vào sử dụng một hoặc hai loại vắc xin được sản xuất trong nước vào cuối năm 2021 hoặc đầu năm 2022. Cũng trong tháng 4, khi phát biểu tại một phiên họp quốc hội, Choi Ki-young - Bộ trưởng Khoa học Hàn Quốc, cho biết ông rất tự tin rằng nước này sẽ có vắc xin tự phát triển trước cuối năm 2021. Trong khi đó, các quan chức ở thủ đô Seoul hy vọng sẽ đạt được trạng thái miễn dịch cộng đồng ở thành phố này vào tháng 11 năm nay.

“Nhiều công ty sinh học Hàn Quốc đã có các sản phẩm được FDA và Cơ quan Dược phẩm châu Âu phê duyệt, nên họ rất hiểu các yêu cầu nghiêm ngặt của các cơ quan quản lý trong việc sản xuất vắc xin. Chính phủ Hàn Quốc đã đặt mục tiêu tự cung cấp đủ vắc xin vào năm 2025, và đã đầu tư nhiều vào cơ sở hạ tầng, công tác nghiên cứu và phát triển, cũng như nâng cao năng lực sản xuất trong những năm gần đây”, ông Kim chia sẻ.

Đài Loan - nơi chỉ mới đạt tỷ lệ tiêm ngừa chưa đến 2%, hiện  đang đang thiếu vắc xin trầm trọng và phải trải qua một đợt bùng phát mạnh dịch COVID-19 trong thời gian gần đây – cũng đang hy vọng sẽ sớm ra mắt vắc xin do các công ty địa phương, bao gồm Adimmune, Vaccine Biologics và United Biomedical sản xuất.

Tại Đài Bắc, hơn 7.000 ca nhiễm COVID-19 đã được ghi nhận trong tháng qua, sau một thời gian dài gần như không có ca nhiễm mới. Tuần trước, quan chức thành phố đã công bố các thỏa thuận mua 20 triệu liều vắc xin của Vaccine Biologics và United Biomedial – mặc dù cả hai công ty này đang trong giai đoạn thử nghiệm 2.

Tuy nhiên, Shih-Jen Liu - một thanh tra tại Viện Quốc gia về Bệnh truyền nhiễm và tiêm chủng ở Đài Bắc - cho biết Đài Loan sẽ khó có thể hoàn thành các thử nghiệm giai đoạn 3 trong năm nay, và vì vậy không thể thực hiện kế hoạch tiêm ngừa đại trà cho các địa phương trong tháng 7 tới.

“Khó khăn đối với lĩnh vực sản xuất vắc xin ở Đài Loan là thị trường có quy mô nhỏ và thiếu chuỗi cung ứng vắc xin hoàn chỉnh. Hầu hết nguyên liệu sản xuất vắc xin đều phải nhập từ nước ngoài và chúng tôi phải mất rất nhiều thời gian cho việc này”, ông Liu chia sẻ.

Ấn Độ đã sử dụng Covaxin do một công ty trong nước sản xuất, chưa được WHO phê duyệt để tiêm cho người dân

Ấn Độ - nơi đã ghi nhận gần 350.000 ca tử vong và đang phải chiến đấu với làn sóng lây nhiễm tàn khốc lần thứ hai - đã sử dụng hơn 21 triệu liều vắc xin Covaxin, do Công ty Bharat Biotech hợp tác với Hội đồng Nghiên cứu y khoa Ấn Độ phát triển và hiện chưa được WHO phê duyệt, để tiêm cho người dân của nước này. Bharat Biotech, có trụ sở tại Hyderabad, đặt mục tiêu cung cấp 80 triệu liều Covaxin mỗi tháng kể từ tháng 8 năm nay. Công ty này cũng đang phát triển một loại vắc xin xịt mũi.

Biological-E - một công ty dược phẩm và vắc xin khác của Ấn Độ, có trụ sở tại Hyderabad – thì đã hoàn thành thử nghiệm giai đoạn 1 và giai đoạn 2 cho một loại vắc xin được sản xuất theo công nghệ sử dụng virus an toàn để cung cấp các thành phần protein của virus gây bệnh, tương tự như vắc xin Novavax, và đã được chính phủ nước này chấp thuận cho việc thử nghiệm giai đoạn 3 vào tháng 5 năm nay.

Nhất Nguyên (theo SCMP)