Châu Á chiếm 58% ca ung thư thế giới: Cảnh báo đầy nguy hiểm cho Việt Nam

Việt Nam trong tình trạng đầy thách thức

Mới đây, tại Diễn đàn Y tế châu Á tại Singapore, ông Richard Horton, Tổng biên tập tạp chí y tế Lancet của Anh đã đưa ra cảnh báo, châu Á - hiện đã chiếm phần lớn các ca ung thư gan và dạ dày, có thể chiếm 58% số ca ung thư của thế giới vào năm 2020.

Đồng thời, ông Donald Maxwell Parkin, một chuyên gia nghiên cứu tại ĐH Oxford (Anh) cũng khẳng định rằng châu Á có thể chiếm 65% ca mắc bệnh ung thư vào năm 2050.

Trao đổi quan điểm trước thông tin trên, GS.TS Phạm Gia Khải - Chủ tịch Hội tim mạch Việt Nam nhìn nhận, các nhà khoa học đưa ra cảnh báo hoàn toàn có cơ sở vì châu Á hiện đang có sự chuyển dịch vô cùng mạnh mẽ về kinh tế, mà đi kèm theo chắc chắn sẽ là sự thay đổi về môi trường, dẫn tới một số bệnh như ung thư, tất nhiên đó là quy luật: sự phát triển kinh tế nào cũng phải trả giá.

Theo GS Khải, lời cảnh báo dành cho toàn khu vực cũng là lời cảnh báo đầy nguy hiểm dành cho VN, nếu châu Á đứng trước hiểm họa như vậy, thì VN sẽ rơi vào tình trạng đầy thách thức.

GS.TS Phạm Gia Khải đang khám cho bệnh nhân. Ảnh: SKĐS

Vị chuyên gia chứng minh bằng những con số, tại VN, 15 năm qua, số người mắc bệnh ung thư đã tăng gấp đôi (từ 69.000 ca lên 150.000 ca) và dự kiến trong 5 năm tới, mỗi năm sẽ có 200.000 ca mắc mới bệnh ung thư. Mỗi năm có khoảng 115.000 người chết vì ung thư, tương ứng 315 người/ngày.

Nói rõ hơn về tình trạng xuất hiện căn bệnh này tại nước ta, GS Khải cho biết, bệnh ung thư ở VN thường gặp ở nam giới, ung thư phổi chiếm tỉ lệ mắc và tử vong hàng đầu, tiếp là dạ dày, gan, đại trực tràng. Còn ở nữ giới lần lượt là ung thư vú, dạ dày, phổi.

"Về nguyên nhân thì theo tôi là do ô nhiễm ăn uống, ô nhiễm môi trường, tôi đã từng trao đổi với giám đốc bệnh viện K, được biết số ca mắc bệnh ung thư hiện nay đang nhiều hơn trước, tỷ lệ bệnh nhân mắc bện viêm gan, xơ gan dẫn đến ung thư gan chính thức 20%, nhất là vùng Tây Nguyên", GS Khải nhận định.

Sự trả giá của phát triển kinh tế

Ông Khải, phân tích sâu hơn, khoảng 5 năm trở lại đây, VN chính thức đối diện với vấn nạn thực phẩm bẩn, trong đó có hóa chất bảo quản hoa quả khỏi bị thối sớm, đó là các hợp chất cực độc với sức khỏe, rồi thêm thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng khi nuôi trồng. Một vấn đề nữa đó là ô nhiễm không khí, đặc biệt là các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, ô nhiễm đang ở mức cao nhất, nhì trên thế giới.

GS Khải đánh giá vai trò ô nhiễm môi trường, thức ăn, các bệnh truyền nhiễm là một nguyên nhân quan trọng tạo nên luồng đại dịch ung thư ở VN.

"Những nước phát triển bao giờ họ cũng đặt yếu tố lợi nhuận thấp hơn tiêu chí bảo vệ môi trường. Tôi sang Hoa Kỳ môi trường vô cùng sạch, bên Pháp - Paris cũng vậy, trước khi các DN xả thải chất độc ra ngoài môi trường thì phải làm sạch các thành phần trong nước theo đúng Luật quy định, rồi sẽ có sự kiểm tra thì mới được thải.

Nhưng VN thì khác, chúng ta còn nghèo, đang trên đà thu hút đầu tư sản xuất công nghiệp để phát triển, nên cần giá thành rẻ để dễ thu hút, chấp nhận giảm thiểu các khâu khử lọc chất độc. Nói ngay như Formosa Hà Tĩnh xả thải làm cho cá biển miền Trung chết hàng loạt, đó là hệ quả của việc giám sát xả thải, do sự lỏng lẻo quản lý của chính chúng ta và dĩ nhiên phải trả giá", ông Khải phân tích.

Nói về những thiệt hại cả về yếu tố kinh tế - xã hội - con người, vị chuyên gia chỉ rõ: "Bao giờ sự thiệt hại về yếu tố con người cũng là quan trọng nhất, bởi vì con người là nhân tố cấu thành nên một xã hội cho dù nó có phát triển hay không. Với một đất nước còn nghèo, những thế hệ trẻ mà mắc các căn bệnh hiểm nghèo sẽ làm chúng ta có những sự khó khăn trong phát triển, cạnh tranh với thế giới trong thời kỳ hội nhập.

Còn thiệt hại kinh tế là thấy rõ, một người ung thư thì đâu phải 1 người nằm viện, mà còn có người đi theo. Tôi vẫn hay ví von, chống lại bệnh ung thư giống như việc sống trên một chiếc tàu đắm, biết nó sẽ đắm, nhưng vẫn phải chống chọi, để nó đắm một cách chậm nhất.

Tôi chỉ thấy lo ngại khi hiện nay ung thư nhiều bệnh oái ăm, còn các cháu nhỏ thì ung thư máu nhiều, tất cả đều do ô nhiễm môi trường bẩn độc, các tia xạ, các phương tiện, các hóa chất ảnh hưởng đến tế bào non, mà trẻ con là ứng cử viên hàng đầu. Trong khi các phương tiện chẩn đoán, điều trị, đội ngũ bác sỹ hạn chế mà nhu cầu XH tăng.

Cũng vì khi cầu nhiều thì xuất hiện các đòi hỏi tiêu cực từ người cung cấp. Hơn nữa, xã hội bây giờ khác xa xã hội trước đây, đã thành một xã hội kim tiền, chạy theo kinh tế thị trường một cách điên cuồng".

"Nếu các cơ quan nhà nước làm mạnh tay, có các chế tài thực sự thì tôi tin vẫn làm được. Tôi lấy ví dụ cách đây vài năm khi nói đến việc yêu cầu đội mũ bảo hiểm đi xe máy, ai cũng nói đó là việc rất hài hước.

Thậm chí, có nhiều người dân thành phố mỉa mai, toàn dân các tỉnh, thành phố đội mũ như nồi cơm điện trên đầu người, nhưng sau đó nhờ tuyên truyền cũng như các hình thức chế tài xử phạt, nếu không có mũ bảo hiểm thì xử lý, cuối cùng đến nay nó trở thành vật bất ly thân của mỗi người. Và cũng nhờ đó tai nạn giao thông đã giảm đi nhiều hơn. Cho nên phải có biện pháp cứng rắn của chính quyền, không thể nhẹ nhàng được.

Việc yêu cầu người điều khiển mô tô còn làm được thì làm sao không làm được thực phẩm sạch.

Cần phải có sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, vào cuộc một cách khoa học, thông minh, tôi thông cảm với chính quyền, phải có kế hoạch từng bước một, phải xem bệnh ung thư nào nhiều nhất, tác nhân nào gây ra nhất thì chú trọng vào đó. Việc này rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan chức năng và bộ phận chuyên khoa làm hệ thống thống kê này", ông Khải nhấn mạnh.

Hoàng Nam