Chat GPT sẽ làm lu mờ vai trò của người thầy?

ChatGPT mới chỉ gây ồn ào trên mạng được vài tháng, nhưng nó đã gieo rắc nỗi sợ hãi cho các giảng viên từ môi trường học thuật - Ảnh: Depositphotos

Tuần đầu tiên sau kỳ nghỉ tết Nguyên đán 2023 của tôi thêm phần bận rộn với một khóa học liên quan chủ đề thích ứng trong thời kỳ biến động toàn cầu.

Trong những phiên thảo luận, rất nhiều giảng viên, nhà khoa học từ khắp nơi đã đề cập đến câu chuyện sử dụng trí tuệ nhân tạo trong trường học. Ứng dụng ChatGPT đang trở thành chủ đề nóng trong hầu hết các cuộc trà đàm từ sân trường, quán cà phê, cho đến phía sau bàn phím với những hoài nghi liệu chatbot giúp học sinh, sinh viên viết bài luận cho họ có chấp nhận được không. Diễn giả chính của buổi học được hỏi, dư luận nên nhìn nhận thế nào cho đúng về câu chuyện đang rôm rả khắp nơi này? Liệu có một hệ thống khác phát hiện và chống lại đạo văn, phát hiện ra những vấn đề được cho là vi phạm, liên quan đến liêm chính học thuật này? Các nước, các trường đại học trên thế giới đón nhận, phản ứng ra sao trước hiện tượng này. Tôi chú ý đến những ý kiến đóng góp phản hồi, trong đó, có nhiều thầy cô giáo chia sẻ chung nhận định rằng, mọi tiến bộ đều có ưu điểm và nhược điểm.

Đi cùng với câu chuyện lan truyền chóng mặt về Chat GPT là những cơn sốt dường như đang làm cho nhân loại lo sợ vì chúng còn rất nhiều bí ẩn. Nhiều chuyên gia lưu ý rằng, việc viết luận bằng chương trình hiện đại qua Chat GPT thậm chí gây cho người ta không thể phân biệt rõ, nhìn nhận xem đó có phải là đạo văn hay không, bởi trí tuệ nhân tạo phát triển không ngừng và nhiều người cho rằng đây là một loại gian lận.

Một thực tế dễ nhận thấy là, Chat GPT từ Open AI rất giỏi trong việc viết các bài báo khoa học, chính xác và chi tiết đến mức ngay cả những nhà phê bình chuyên nghiệp của các tạp chí chuyên nghiệp cũng không thể phân biệt chúng với các tác phẩm do con người tạo ra. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi học sinh và sinh viên một số trường trên thế giới đã manh nha sử dụng nó một cách tự nguyện, với cả sự hào hứng. Các em có thể  tạo ra các bài viết, bài báo cáo hoặc luận văn cuối kỳ trong vài giây, nhờ đó dễ dàng vượt qua các môn học. Ngược lại, điều này dường như là một nỗi lo lắng, mối quan tâm lớn của hầu hết các giáo viên và giảng viên từ khắp nơi trên thế giới, những người sợ đạo văn và gian lận hàng loạt.

Báo chí khắp nơi bắt đầu lên tiếng với tần suất dày đặc. Ở Vương quốc Anh đã có một sự hoảng loạn lớn đến mức các nhân viên của trường đại học phải tổ chức lại cách thức đánh giá các kỳ thi và tín chỉ, bởi vì sinh viên bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo hàng loạt.

Các giảng viên Khoa Công nghệ thông tin tại Đại học College London, Anh đã quyết định thay đổi hệ thống chấm điểm, từ bỏ hoàn toàn bài tập viết vì họ không quá tin tưởng vào sinh viên của mình.

Kênh truyền hình CNN, Mỹ, dẫn lời một số giáo viên cho biết thêm rằng họ đang cố gắng sắp xếp các bài kiểm tra theo cách không cho bot giải chúng. Ở nhiều môn học, đây là một thực tế không hề dễ dàng với nhiều thầy cô.

Tôi vẫn nhớ một câu nói nôm na: “Teacher open the door, but you must enter by yourself”, nghĩa là thầy cô giáo là người mở cửa, nhưng chính các học trò phải bước vào cánh cửa đó. Tuy nhiên, với sự xuất hiện của ChatGPT, nghe qua có vẻ như khoa học viễn tưởng, nhưng một công cụ “ma thuật” như vậy đã hiển hiện trước mắt chúng ta, thì giờ đây, vai trò của người thầy liệu có mờ nhạt đi?

Và tôi ấn tượng một nhận định gần đây được đọc từ hồ sơ LinkedIn của một chuyên gia, ông nói, Chat GPT, được xem như con dao hai lưỡi. Chúng ta dùng khéo thì sẽ có nhiều lợi lạc, nhưng dùng không khéo thì sẽ đứt tay.

Các ý kiến tổng kết lại từ lớp học nhắc nhở chúng tôi, những người công tác trong giáo dục cần thừa nhận được những thách thức, nguy cơ rủi ro tiềm ẩn về mặt xã hội và đạo đức mà trí tuệ nhân tạo có thể mang đến. Một trong những vấn đề đó là loài người sử dụng nó phục vụ cho mục đích xấu. Vậy nên, những nhà lập trình, hay những ai có liên quan cần suy nghĩ thấu đáo hơn đến các quy định đi kèm phải được tạo ra để kiểm soát lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, trong đó có Chat GPT.

Nguyễn Thị Hồng Chi