Chân vòng kiềng, chữ x: Chịu mặc cảm, tự ti vì không biết dễ điều trị

Kỹ thuật viên đang tập luyện cho bệnh nhân bị chân vòng kiềng, lệch vai tại Bệnh viện 1A - Ảnh: P.A.

Tự ti vì chân vòng kiềng, chân hình chữ x

Từ khi ý thức được đôi chân hình chữ x của mình khác với các bạn, em N.T.K. (15 tuổi, ở Q.Tân Bình, TPHCM ) luôn mặc đầm dài đến mắt cá chân, hoặc quần ống rộng để che đi. Khổ sở nhất là em không thể chơi thể thao, nên thường ngồi lặng lẽ trong các giờ tập thể dục bởi nếu đi nhanh, chạy nhảy, hai đầu gối sẽ chạm vào nhau làm em té ngã. Lên cấp III, hai đầu gối của K. lại càng sát hơn, còn từ cẳng chân trở xuống lại bè ra hai phía. Em phải xin mặc áo dài tất cả buổi học, thay vì mặc váy như các bạn. 

Hai năm trở lại đây, em thường bị đau đầu gối, giãn cơ, rồi người cứ lệch sang trái. Khi đi khám, bác sĩ cho biết, chân hình chữ x của K. do bẩm sinh, nhưng không can thiệp nên các cơ khép bị tăng co, kéo xương đùi lệch hẳn vào trong. Cơ và khung xương ảnh hưởng theo, dần dần gây lệch vai, hông… Nếu em vận động nhanh, nguy cơ đứt dây chằng khớp gối rất cao. Tuy nhiên, bệnh của K. không cần phải phẫu thuật mà chỉ hiệu chỉnh, kích thích giúp các bó cơ trở lại cân bằng, kèm theo các bài tập, em có thể hồi phục lệch vai, hông và không bị chân chữ x nữa.

Ngược lại, anh T.V.C. (40 tuổi, ở TPHCM ) bị chân vòng kiềng từ bé nhưng mức độ nhẹ. Anh vẫn vận động, chơi thể thao vừa phải. Gần đây, trong lúc đá banh, anh bị đứt dây chằng chéo trước phải phẫu thuật. Khi đã hồi phục, chân anh vẫn đau cả hai gối khi đi lại. Về sau, anh đau nhiều vai trái nên đi khám bệnh. Bác sĩ cho biết anh bị thoái hóa khớp gối do chân vòng kiềng làm thay đổi áp lực, trọng tâm lên khớp gối kéo các khớp bị nghiêng dẫn đến đau và thoái hóa khớp.

Nghe có thể hiệu chỉnh chân vòng kiềng, anh C. rất mừng. Công việc đòi hỏi phải đi lại nhiều có lúc anh phải uống thuốc giảm đau, thậm chí tiêm corticoid vào khớp gối nhưng chỉ được vài tuần rồi đau nhức trở lại. Hiện tại, sau khi hiệu chỉnh cơ xương khớp, trải qua khoảng 10 buổi tập, chân của anh C. đã bớt đau, khoảng cách trong giữa hai đầu gối của anh đang được kéo gần lại 3cm.

Theo bác sĩ Trịnh Quang Anh - Trưởng đơn vị Hiệu chỉnh cơ xương khớp Bệnh viện 1A - điều trị thành công chân hình chữ x, chân vòng kiềng không chỉ giúp cho người bệnh lấy lại tự tin mà khi đôi chân thẳng, người bệnh còn cải thiện chiều cao từ 2-5cm.

Không cần phẫu thuật

Bác sĩ Trịnh Quang Anh cho biết, chân vòng kiềng, chân hình chữ x là một dị tật thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, hoặc một số bệnh lý gây biến dạng xương khớp, u xơ… Đối với trẻ nhỏ, thời gian lý tưởng để hiệu chỉnh chân là khi trẻ lên 5 tuổi. Dù vậy, trẻ ở độ tuổi thanh thiếu niên, người trưởng thành cũng có thể hiệu chỉnh chân vòng kiềng, chân chữ x. Nếu không phát hiện và điều trị sớm sẽ để lại nhiều khó khăn trong sinh hoạt và có thể khiến trẻ tự ti về sau.

Để xác định một người có bị chân vòng kiềng không, có thể đứng thẳng với tư thế các ngón chân hướng về phía trước, nếu mắt cá chân chạm vào nhau mà có khoảng cách giữa hai đầu gối thì chân đã bị vòng kiềng. Ngược lại, nếu hai đầu gối chạm nhau nhưng mắt cá chân không chạm thì người đó chân chữ x.

Một người khi bị chân vòng kiềng, chân hình chữ x sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều. Về chức năng vận động, trọng lượng cơ thể dồn về một điểm theo thời gian sẽ gây thoái hóa khớp gối, nặng hơn sẽ bị lệch vẹo hông, vai, ảnh hưởng khung chậu, cột sống… Lúc này, các cơ và khung xương cũng phải điều chỉnh để thích nghi với chân vòng kiềng, từ đó kéo lệch hẳn về một phía.

Theo bác sĩ Trịnh Quang Anh, nhiều người sai lầm khi cho rằng chỉnh sửa chân vòng kiềng phải làm phẫu thuật hoặc bó cứng chân trong thời gian dài. Ngày nay, y học đã có thể điều trị bệnh này qua kỹ thuật hiệu chỉnh cơ xương khớp. Chỉ khi dị tật này gây biến dạng xương, xương cong mới phải phẫu thuật điều trị. Trong trường hợp nhẹ, chỉ cần can thiệp vài ngày đã giảm bớt đau khớp, trải qua khoảng 20-30 buổi tập đã có cải thiện đáng kể. Sau 1-2 tháng, người bệnh đã có đôi chân bình thường trở lại. 

Ngoài các bài tập với kỹ thuật viên, người bệnh sẽ được bác sĩ thiết kế riêng bài tập để tập tại nhà. “Tập tại nhà sẽ giúp người bệnh thoải mái và chủ động hơn trong công việc, học tập. Chỉ cần tập đúng theo hướng dẫn, tuân thủ chỉ định tái khám, bệnh sẽ cải thiện. Hiện nay, độ tuổi nào cũng có thể hiệu chỉnh chân vòng kiềng, chân hình chữ x. Thậm chí, người trên 30 tuổi hoàn toàn cải thiện được tình trạng này, có người sau hiệu chỉnh không chỉ có đôi chân đẹp mà chiều cao còn tăng lên 3-4cm tùy mức độ bệnh”, bác sĩ Quang Anh chia sẻ. 

 Phạm An