Chăm sóc sức khỏe khi bị sốt xuất huyết

Khi bị sốt xuất huyết, nếu biết cách tận dụng thảo dược quanh nhà, kết hợp các bài thuốc đông y sẽ giúp giải độc, hạ nhiệt nhanh cơn sốt, phục hồi chính khí cho cơ thể. 

Cúc hoa, lá dâu tằm, những thảo dược giúp thanh nhiệt, giải độc

Đông y đặc biệt có lợi thế để điều trị sốt xuất huyết ngay khi mới khởi bệnh. Thay vì dùng thuốc tây hạ sốt, người bệnh có thể sử dụng nhiều loại cây cỏ quanh nhà để hạ nhiệt và giải phóng độc lực của vi rút ra khỏi 
cơ thể.

Để thanh nhiệt, hạ sốt, dùng ngay các vị thuốc sau: lá cúc tần, củ sắn dây, lá dâu tằm, lá tre, rau má. Kết hợp thêm các vị: bồ công anh, cỏ mần trầu, kim ngân hoa, rễ cỏ tranh, râu bắp, mã đề, lá nhót, sài đất, xạ can, cối xay (sao vàng) để tăng công dụng giải độc. Có thể dùng ở dạng tươi hoặc khô; lượng dùng với thuốc khô từ 12 - 16g/ngày/người, thuốc tươi lượng gấp đôi. Thuốc khô nên nấu với khoảng 1 lít nước và lửa nhỏ để lấy hết chất thuốc, uống 3-4 lần/ngày khi còn ấm. Với thuốc tươi nên xay hoặc giã, hòa với nước sôi, lọc lấy nước uống. Tăng cường lượng nước uống trong ngày từ 2-3 lít. 

Do có nhiều triệu chứng đi kèm sốt nên tốt nhất vẫn nên sử dụng nguyên bài thuốc với đầy đủ các vị quân thần tá sứ để tăng tác dụng trị bệnh. Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, có thể dùng 1 trong 2 bài sau:

- Bài 1: 12g lá cúc tần, 20g củ sắn dây (hoặc lá dâu tằm); cỏ nhọ nồi, rau má (hoặc khổ qua, dành dành, nhân trần, cúc hoa), mã đề, lá tre, trắc bá diệp (hoặc lá sen, kinh giới sao đen), mỗi vị đều 16g; gừng tươi 3 lát.

- Bài 2: 20g cỏ nhọ nồi sao vàng (hoặc lá huyết dụ, hà thủ ô, kê huyết đằng, sinh địa), 12g kim ngân hoa (hoặc bồ công anh, cỏ mần trầu), 12g cối xay sao vàng, hoa hòe (hoặc trắc bá diệp, ngó sen), 20g rễ cỏ tranh (hoặc râu bắp, mã đề, lá nhót), 20g sài đất (hoặc xạ can), 12g hạ khô thảo (hoặc bồ công anh), 3 lát gừng tươi.   

Mỗi ngày dùng 1 thang, sắc uống khi còn ấm. Trẻ em 15 tuổi trở lên dùng bằng liều người lớn. Trẻ từ 6-14 tuổi: 1/2 liều người lớn. Trẻ nhũ nhi đến 5 tuổi nên đến bệnh viện chuyên khoa.

Lưu ý: Khi sốt cao đột ngột mà chưa kịp chuẩn bị những loại thuốc như trên thì cần phải sử dụng thuốc hạ sốt paracetamol để tránh nguy cơ bị co giật. Nếu có biểu hiện của sốc như chân tay lạnh, tím các đầu ngón; tụt huyết áp… cần nhanh chóng nhập viện điều trị. 

Sau giai đoạn sốt, dù nặng hay nhẹ cơ thể ít nhiều đều bị tổn thương. Biểu hiện thường gặp là mệt mỏi, chán ăn, da xanh, lưỡi nhợt. Vì vậy, cần chăm sóc tích cực để bù đắp, nhằm tái lập sự cân bằng âm dương trong cơ thể, phục hồi chính khí. Bên cạnh thực đơn ăn uống đa dạng với những thực phẩm tươi, dễ tiêu hóa, uống thêm thuốc bổ dưỡng là cách nhanh nhất để phục hồi cơ thể.

Bát trân thang gồm: nhân sâm, phục linh, bạch truật, đương quy, mỗi vị cùng 12g; thục địa, bạch thược, mỗi vị 10g; 8g xuyên khung, 6g cam thảo. Hoặc dùng bài Bổ trung ích khí thang: nhân sâm, hoàng kỳ, bạch truật cùng 12g; thăng ma, trần bì, bạch linh cùng 8g; sài hồ 10g.

Nếu cơ thể nóng bứt rứt, đổ mồ hôi khi ngủ thì kết hợp thêm bài thuốc Lục vị địa hoàng: 20g thục địa, 12g sơn thù, 12g hoài sơn; trạch tả, đơn bì, phục linh cùng 6g. 

Mỗi ngày sắc uống 1 thang, sau ăn khoảng 1 giờ. Uống 1 đợt 7-10 thang. 

Hà Nguyễn

 (Đông y sĩ Hội Đông y quận Phú Nhuận)