Chăm người thân suy giảm trí nhớ: Khó khăn rèn giũa nghị lực

Chỉ riêng ở Anh có khoảng 850.000 người sống chung với căn bệnh suy giảm trí nhớ và con số này được dự đoán sẽ tăng gấp đôi vào năm 2051. Nếu không có những người thân chăm sóc, nền kinh tế Anh sẽ phải chi 11 tỷ bảng mỗi năm để trang trải chi phí y tế cho bộ phận dân số mắc bệnh.

Điều này làm cho chứng mất trí nhớ trở thành một gánh nặng cho cả những người chăm sóc và toàn xã hội.

Dù vậy, các nhà tâm lý học bị thu hút bởi sức mạnh tiềm ẩn của tình thương yêu, vốn cho phép một số người chăm sóc phát triển mạnh khả năng thích nghi và suy nghĩ tích cực.

Các nhà nghiên cứu gọi đây là khả năng phục hồi thích nghi: đối tượng phát triển khả năng giao tiếp, quản lý và thích nghi với các tác động gây căng thẳng hoặc chấn thương đáng kể.

Ông Eiichi Okubo, 71 tuổi, nói chuyện với vợ Yumiko, 68 tuổi, người mắc chứng mất trí nhớ, gần trung tâm chăm sóc ở Tokyo, Nhật Bản.

Trong một nghiên cứu từ năm 2014, Tiến sĩ Warren Donnellan từ Đại học Liverpool (Anh) và các đồng nghiệp đã kiểm tra xem người chăm sóc cho vợ/chồng suy giảm trí nhớ có thể đạt được khả năng phục hồi thích nghi hay không, và có, họ đã sử dụng nguồn lực nào để tạo điều kiện cho khả năng trên.

Nghiên cứu cho thấy gần một nửa số người chăm sóc đáp ứng được định nghĩa đưa ra ở trên. Những đối tượng kiên cường có nhiều khả năng tránh khỏi các triệu chứng trầm cảm và nguy cơ suy giảm mức độ hạnh phúc so với những người chăm sóc bệnh nhân thông thường. Đồng thời, họ cũng ít lựa chọn sự trợ giúp từ quỹ bảo hiểm xã hội.

Sức mạnh và lòng dũng cảm

Một đối tượng tham gia nghiên cứu, bà Wi, người phụ nữ 69 tuổi đã chăm sóc chồng trong bốn năm, giải thích vai trò của mình như là một hợp đồng lao động mà chắc chắn không ai muốn ký vào. Nhưng mặc cho gánh nặng trên vai, bà Wi chấp nhận căn bệnh của chồng và đưa ra các biện pháp để ông có thể tiếp tục sống độc lập.

Một người chăm sóc khác, bà C, không hề đau khổ và luôn có cái nhìn tích cực trong suốt chín năm ở cạnh người chồng suy giảm trí nhớ. Bà nói: "Tôi cố gắng suy nghĩ tích cực và chỉ coi căn bệnh như một cách định danh. Ông ấy vẫn là con người của ngày hôm qua".

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, chứng mất trí ảnh hưởng đến khoảng 47,5 triệu người trên toàn thế giới, với 7,7 triệu trường hợp mới mỗi năm.

Tiến sĩ Warren phỏng vấn những người chăm sóc hai lần trong khoảng thời gian từ 2011 đến 2014. Trong thời gian đó, rất nhiều thứ đã thay đổi. Tất cả báo cáo sức khỏe của người chăm sóc đều xấu đi, một số chọn gửi người thân của họ vào trung tâm chăm sóc, một số khác chỉ đơn giản là đau buồn vì người thân đã mất. Một bộ phận thì trải qua cả hai.

Dù vậy, nhiều người đã trở nên kiên cường hơn trong cuộc sống. Điều này cho thấy khả năng phục hồi đáng quan tâm: người chăm sóc trở nên mạnh mẽ hơn, mặc cho căng thẳng liên quan đến việc chăm sóc.

Lối sống tích cực và niềm vui

Nghiên cứu cho thấy rằng sự hài hước và tích cực là yếu tố thúc đẩy quan trọng của khả năng phục hồi. Ông G, một người chăm sóc giải thích: "Tôi cười, hát và bà ấy cũng cười, người hàng xóm của tôi đã nói rằng đó là một công việc tốt, chúng tôi đã có một ngôi nhà đầy niềm vui".

Hỗ trợ xã hội cũng rất quan trọng, đặc biệt là từ bạn bè, như lời giải thích của bà L: "Chúng tôi giống như gia đình, chúng tôi trao đổi những câu chuyện buồn vui mỗi tuần. Tôi nghĩ rằng lý do mình luôn cảm thấy ổn định là vì tôi nói chuyện với rất nhiều người có cùng hoàn cảnh".

Những người chăm sóc tham gia vào các hoạt động xã hội cũng có khả năng phục hồi nhanh hơn.

Hỗ trợ từ gia đình được đánh giá cao bởi tất cả những người chăm sóc, nhưng chỉ khi điều đó dựa trên lựa chọn của riêng họ, để không phải đánh đổi cảm giác độc lập và tự chủ.

Gia đình, bạn bè là chỗ dựa vững chắc cho nhừng người chăm sóc và bệnh nhân suy giảm trí nhớ.

Tất nhiên, không ai có thể phủ nhận rằng việc chăm sóc người thân mất trí rất căng thẳng, nhưng rõ ràng là nhiều người chăm sóc đã thích nghi thành công với vai trò của mình. Họ dựa trên các đặc điểm và nguồn lực riêng trong môi trường xã hội và rộng hơn để xây dựng khả năng tự phục hồi.

Điều này rất quan trọng, bởi vì nó cho thấy mọi người có thể sống tốt kể cả khi phải dành nhiều thời gian chăm sóc người thân mắc bệnh suy giảm trí nhớ. Các dịch vụ nghiên cứu và chăm sóc hiện nay thường được thiết kế để giảm bớt gánh nặng cho người chăm sóc.

 Nhưng bằng cách thúc đẩy khả năng phục hồi và các khía cạnh tích cực, bổ ích của việc chăm sóc, chúng ta có thể giúp cải thiện cuộc sống hàng ngày của cả người chăm sóc lẫn người thân của họ.

Ngọc Hạ (Theo CNA)