Cách đây 56 năm, trong cửa hàng thêu đầu tiên ở phố cổ Hà Nội (số 66 Hàng Gai), nghệ nhân Bạch Thị Ngải đã ngày ngày thêu dòng chữ “Em sẽ đợi anh” lên những chiếc khăn tay để các cô gái gửi tặng người mình yêu.
 |
Chị Nguyễn Thùy Linh từ nhỏ đã ước mơ lớn lên sẽ làm công việc đối ngoại nhưng rồi rẽ hướng trở thành doanh nhân. |
Chiếc khăn tay nằm trong túi áo trên ngực trái của những người chiến sĩ trở thành sự kết nối giữa hậu phương và tiền tuyến, gửi trao niềm tin và hy vọng trong mưa bom bão đạn. Chiến thắng trở về, những người lính mang theo chiếc khăn tay vẫn còn vẹn nguyên lời thề hẹn và nay trở thành tín vật kết đôi.
Thời bình, đôi bàn tay tài hoa của người nghệ nhân phố cổ lại tiếp tục thêu những vần thơ, cánh chim, đóa hoa trên đôi gối uyên ương, những bộ đồ ngủ, chiếc áo, chiếc váy… Nhiều vị khách nước ngoài ghé đến, bất ngờ vì sự tinh xảo của những sản phẩm làm bằng tay của người Việt Nam. Cửa hàng chỉ vỏn vẹn 20m2, ngày dọn hàng ra, tối xếp lại để ngủ nhưng lúc nào cũng tấp nập. Cụ Ngải và con gái không làm kịp hàng để gửi cho khách, cụ đã ngược đường tìm về làng thêu ở Thường Tín (Hà Tây, Hà Nội), tìm những nghệ nhân thêu làm việc giúp mình.
Cửa hàng hoạt động ổn định trong suốt 4 thập kỷ sau đó cho đến khi đứng trước thách thức về bài toán kinh doanh và truyền nhân đời kế tiếp. Cụ Ngải đã già yếu, con gái cụ cũng bước sang tuổi 60, không còn đủ lực để vực dậy cửa hàng… Tuổi thơ lớn lên trong căn nhà ngập tràn mùi vải, kim, chỉ và những câu chuyện về nghề thêu nhưng chị Nguyễn Thùy Linh (cháu ngoại cụ Ngải) lại ấp ủ một ước mơ khác thay vì trở thành truyền nhân đời thứ 3 của cửa hàng thêu.
 |
Bức ảnh chụp chị Nguyễn Thùy Linh (giữa) cùng bà ngoại và mẹ |
“Ngày bé, tôi được tiếp xúc với những vị khách người nước ngoài, những vị nguyên thủ quốc gia đến mua hàng, tôi nuôi dưỡng ước mơ trở thành nhà ngoại giao và đã theo học tại Học viện Ngoại giao. Nhưng ngày trở thành cử nhân, tôi đứng trước 2 lựa chọn: thực hiện ước mơ của mình hay làm truyền nhân đời tiếp theo của cửa hàng thêu. Sau rất nhiều trăn trở, không đành nhìn thành quả của bà và mẹ lụi tàn sau mấy chục năm, tôi đã quyết định sẽ kế thừa nghề truyền thống của gia đình”.
Nhưng thay vì giữ nguyên cách bán hàng như cũ, chị Thùy Linh đã đi học về kiến thức quản trị, thành lập Công ty TNHH Thiết kế thời trang Tân Mỹ (Tân Mỹ Design), vận hành như một doanh nghiệp thay vì cửa hàng. Nếu trước đây, cửa hàng chỉ chuyên đồ thêu thì nay chị mở rộng thêm những ngành nghề truyền thống khác cũng tôn vinh sự tỉ mỉ và văn hóa Việt. Từ không gian chỉ 20m2 đã trở thành một trung tâm mua sắm tổng cộng hơn 1.000m2, trưng bày và bán rất nhiều sản phẩm đa dạng từ tranh, trang sức, áo quần, tượng điêu khắc…
 |
Chị Nguyễn Thùy Linh cùng mẹ và con gái - thế hệ thứ 4 của Tân Mỹ |
Các sản phẩm đều là những tinh túy chắt lọc từ những làng nghề như sơn mài làng Hạ Thái, lụa Bảo Lộc, lụa Nha Xá, trang sức sừng làng Thụy Ứng… Ngoài ra, không gian của Tân Mỹ còn trưng bày những tác phẩm nghệ thuật của các họa sĩ trẻ, nhà thiết kế trẻ đã dày công tìm hiểu, sáng tác dựa trên chất liệu văn hóa Việt như tranh vẽ, tượng điêu khắc, bộ sưu tập ảnh…
“Ngoài những sản phẩm được “design” (thiết kế riêng của Tân Mỹ) một cách đa dạng, kết hợp giữa những nét cổ truyền và mang hơi thở đương đại thì tôi còn muốn tạo không gian giới thiệu những tác phẩm nghệ thuật đến với du khách nước ngoài. Có nhiếp ảnh gia người Pháp đi khắp Việt Nam để làm bộ sưu tập ảnh về con người, thiên nhiên Việt Nam. Hay có nhiếp ảnh gia khác lại đi chụp những ô cửa sổ của Hà Nội, sau đó ghép lại thành bức ảnh lớn. Có những họa sĩ trẻ của Việt Nam lại làm những tác phẩm điêu khắc, sắp đặt tuyệt đẹp về ngôi nhà phố cổ, những câu chuyện dân gian...
Dường như ai bước chân vào đây cũng có thể mang theo một món quà mang đậm hồn Việt. Nếu là khách du lịch thì sẽ thấy đây giống như là những tác phẩm nghệ thuật, có óc thẩm mỹ, kỹ thuật cao không khác gì so với thế giới. Còn nếu là người Việt Nam thì sẽ thấy tự hào về sản phẩm của đất nước mình” - chị Linh cho biết.
Câu chuyện thương hiệu Tân Mỹ với truyền nhân đời thứ 3 được kể kỹ hơn, rất nhiều đài báo trong nước và quốc tế đưa tin, có những đài như NHK của Nhật Bản còn làm một bộ phim tài liệu về cửa hàng… Khách hàng đến với Tân Mỹ cũng ngày một nhiều hơn. Tưởng chừng như việc kinh doanh vận hành đã ổn định nhưng rồi khó khăn lại xảy ra với Tân Mỹ Design trong đại dịch COVID-19.
 |
Những chi tiết thêu tỉ mỉ từ đôi bàn tay nghệ nhân Việt Nam. |
 |
Những sản phẩm của Tân Mỹ Design |
Chị Linh chia sẻ, khách hàng của Tân Mỹ có đến 80% là khách du lịch nước ngoài nên khi xã hội bị giãn cách, có những ngày cửa hàng không có vị khách nào, không có doanh thu. Với Tân Mỹ, đó là cú sốc quá lớn. Một bộ máy không phải chỉ mấy chục người đang làm ở đây mà còn mấy trăm người thợ ở các làng nghề khắp Việt Nam.
“Với chúng tôi, những người thợ, nhân viên đều như người thân trong gia đình. Doanh nghiệp có thể đóng cửa là xong nhưng những nhân viên, người thợ thêu vẫn cần phải có thu nhập để duy trì cuộc sống… Và cuối cùng, chúng tôi đã phải quyết định bán ngôi nhà ở Hàng Gai, nơi đã gắn bó với gia đình trong suốt mấy đời người” - chị Thùy Linh kể lại.
Nữ doanh nhân đã dành số tiền đó để trả lương cho nhân viên, vận hành bộ máy, trả cho thợ thêu trong suốt gần 2 năm dịch COVID-19. Đến bây giờ, mỗi khi nhìn ngôi nhà cũ, hai mẹ con chị vẫn xao xuyến, tiếc nuối nhưng đó cũng là động lực để chị Linh cố gắng nhiều hơn để phát triển Tân Mỹ. Nhìn lại một hành trình dài, chị Thùy Linh đúc kết, nếu làm một nhà ngoại giao, chị vẫn có cuộc sống tốt nhưng sẽ không giúp ích được nhiều người như công việc hiện tại.
“Như với làng nghề thêu ở Thường Tín, gia đình tôi đã hợp tác với họ đến nay đã 50 năm. Đời các ông bà thì làm với bà ngoại tôi, đời con cháu của họ thì làm việc với tôi. Nhà tôi có bao nhiêu thế hệ làm nghề thì những người thợ thêu cũng có bấy nhiêu thế hệ. Tôi vẫn nhớ mãi ngày xưa đi lại khó khăn, các ông thợ thêu ngày xưa đã đạp xe từ Thường Tín ra trả hàng, có cái gì sai sót, họ sẽ ở lại ăn cơm cùng gia đình tôi, ngủ lại qua đêm để sửa cho xong…
Mỗi dịp tết đến, gia đình tôi vẫn về thăm nhà các anh chị thợ thêu. Chúng tôi tự hào khi không chỉ Tân Mỹ phát triển mà cuộc sống của những anh chị thợ thêu cũng phát triển. Nhiều khi tôi nghĩ, ước mơ thực sự của mình là làm doanh nhân chứ không phải một nhà ngoại giao bởi hạnh phúc của tôi được bao hàm trong hạnh phúc của mọi người” - chị Linh tâm sự.
Mỗi ngày, chị Linh lại háo hức được gặp những người khách hàng mới, trò chuyện cùng họ về văn hóa Việt. Niềm tự hào của Tân Mỹ Design là từng được tiếp đón cựu Tổng thống Mỹ Bill Clinton, Bộ trưởng ngoại giao Australia, Tổng thống Chi-lê, đại sứ Tây Ban Nha, bà Barbara Szymanowska - cựu Đại sứ Ba Lan tại Việt Nam… Những sản phẩm của Tân Mỹ trở thành điểm kết nối tình hữu nghị của Việt Nam với nhiều quốc gia trên thế giới. Nhưng mục tiêu phấn đấu của chị Thùy Linh vẫn chưa dừng lại ở đó.
Chị mong muốn nhiều người Việt Nam sử dụng những sản phẩm mang hồn Việt nhiều hơn và đang trên đà thực hiện điều này. Ngoài đẩy mạnh các kênh bán hàng trong nước, Tân Mỹ cũng đang thực hiện nhiều kế hoạch giao lưu, quảng bá đến các làng nghề, các khách hàng Việt Nam. Năm 2017, Tân Mỹ nhận được chứng nhận sở du lịch về địa điểm mua sắm đạt chuẩn 5 sao. Các sản phẩm của Tân Mỹ xuất hiện trong quà tặng của nhiều doanh nghiệp trong nước, nhiều sự kiện của chính phủ cũng mời Tân Mỹ đến để giới thiệu về thương hiệu…
 |
Doanh nhân Nguyễn Thùy Linh nhận bằng khen trong lễ tôn vinh hàng Việt Nam được yêu thích năm 2022 |
“Thời điểm đầu, chỉ có những đơn hàng online của khách Việt như tia sáng cuối đường hầm. Nhưng đến bây giờ, ngày càng nhiều người Việt Nam biết đến, ưu tiên thương hiệu Tân Mỹ nói chung và các sản phẩm từ các làng nghề truyền thống Việt Nam nói riêng. Và tôi nhận ra rằng nếu chưa biết thì thôi nhưng nếu đã biết, đã tận tay nhìn ngắm hoặc chạm vào những sản phẩm truyền thống của Việt Nam, họ đều dâng lên một niềm xúc động, và sẽ ủng hộ lâu dài… “Không ngờ sản phẩm tuyệt đẹp mà giá tốt như thế!”, nhiều bạn trẻ thốt lên. Đó là những điều khích lệ tôi không ngừng hướng về phía trước” - chị Thùy Linh nói thêm.
Năm 2019, trong lễ kỷ niệm 50 năm ngày thành lập, Tân Mỹ mời hàng trăm khách hàng, những người khách từ khắp nơi trên thế giới đến như từ Thụy Điển, Pháp, Mỹ… Những vị khách đưa những sản phẩm thêu nhiều tuổi hơn cả chị Thùy Linh đến, có những sản phẩm hơn 40 năm vẫn không bạc màu, mới như ngày đầu nhờ được nâng niu giữ gìn và khách hàng đã cho gia đình Tân Mỹ mượn để trưng bày. Đó cũng là cột mốc mà con gái của chị Thùy Linh - nay bước sang tuổi 14, lựa chọn trở thành truyền nhân đời thứ 4 của Tân Mỹ.
“Trước đó, tôi không ép con phải nối tiếp nghề gia đình và con cũng có ước mơ khác. Nhưng sau lễ kỷ niệm 50 năm ấy, có lẽ con gái được sống trong không khí quá xúc động, con xem lại video nhìn lại hành trình của cụ, của bà, của mẹ từ những ngày đầu tiên, tình cảm quý giá của những vị khách, những người thợ thêu… Rồi con nói: “Mẹ ơi, con rất xin lỗi vì từ chối không làm thế hệ thứ 4 của Tân Mỹ. Con sẽ làm thế hệ thứ 4 của Tân Mỹ, giúp thương hiệu bùng nổ hơn nữa”. Hôm đó là sinh nhật của mẹ tôi, con gái tôi đã viết 1 tấm thiệp như vậy” - chị Linh cười tươi.
Tạm khép lại câu chuyện, chị Linh vẫn nhớ mãi hình ảnh những năm bà ngoại đã gần 90 tuổi, dù sức khỏe yếu và đã lẫn nhiều nhưng bà vẫn ra vào cửa hàng, thích gặp gỡ khách hàng. Mỗi khi xuống cửa hàng, bà lại như một người khác, minh mẫn, hoạt bát và ánh mắt lấp lánh niềm vui. Nay bà ngoại đã mất, mẹ chị cũng vẫn giống như bà, đi đâu cũng phải ghé về cửa hàng trước tiên, tỉ mẩn sắp xếp từng cái khăn cho ngay ngắn để… đỡ nhớ.
Cửa hàng đã trở thành một nơi chốn quen thuộc, thế hệ trước lại trở thành điểm tựa tinh thần cho thế hệ sau. Và chị Thùy Linh có thể hình dung được tương lai là dù bao nhiêu năm trôi qua đi nữa, chị vẫn sẽ tiếp tục là một doanh nhân ngày ngày trò chuyện với khách hàng về những sản phẩm từ đôi bàn tay Việt, mang đậm hồn Việt.
Thể lệ cuộc thi Doanh nhân với chữ hiếu và gia đình Bài viết tham dự cuộc thi phải giới thiệu những tập thể, cá nhân điển hình trong việc giữ gìn nếp sống hiếu đạo đối với bậc sinh thành và người thân trong gia đình, đóng góp cho cộng đồng. Họ có thể là doanh nhân người Việt, gốc Việt đang sinh sống, kinh doanh trong nước và/hoặc các quốc gia khác. Bài viết thể hiện lối sống của doanh nhân đối với người thân là: ông bà, cha mẹ, vợ con, cháu trong gia đình; thông qua các câu chuyện/tình huống ứng xử trong gia đình, giúp doanh nhân luôn cân bằng giữa công việc ngoài xã hội với việc chăm sóc gia đình. Tác phẩm dự thi phải chưa từng tham gia bất kỳ cuộc thi nào khác, chưa được đăng báo. Nhân vật trong bài viết có thể đã được ghi nhận gương điển hình trong các bài viết trên báo chí, là nhân vật trong các cuộc thi viết khác, giải thưởng khác. Bài viết về doanh nhân phải được sự cho phép của nhân vật. Mỗi tác phẩm từ 800 đến không quá 2.000 chữ, được đánh máy bằng tiếng Việt. Bài viết có hình ảnh (nhân vật, hoạt động liên quan tới việc chăm sóc bậc sinh thành, người thân...) phù hợp với nội dung (cần ghi rõ nguồn, tên tác giả ảnh). Cơ cấu giải thưởng: - 1 giải Đặc biệt trị giá 20 triệu đồng. - 1 giải Nhất trị giá 15 triệu đồng. - 2 giải Nhì, trị giá 10 triệu đồng/giải. - 3 giải Ba, trị giá 5 triệu đồng/giải. - 5 giải Khuyến khích, trị giá 3 triệu đồng/giải. - 1 giải Bài viết được yêu thích do bạn đọc bình chọn (tính theo lượt like lượt share trên fanpage Báo Phụ nữ TPHCM) trị giá 1 triệu đồng. Cùng với giải thưởng hiện kim, các tác giả còn được trao giấy chứng nhận của ban tổ chức cuộc thi. Các tác phẩm được trao giải và đạt chất lượng sẽ được tuyển chọn để xuất bản thành sách (sách giấy và sách điện tử). Bài dự thi (bao gồm file bài viết, file hình ảnh) gửi về email: doanhnhanvachuhieu@baophunu.org.vn. Điện thoại: 0966182727. |
Cát Tường