"Cây lặng, gió ngừng": Đĩa nhạc chữa lành của Lý

Đĩa nhạc gồm tám bài hát Lý viết trong hai năm 2020 - 2021 và được chuyển soạn phối khí với flute, clarinet, piano, tứ tấu cello, nên ít nhiều người nghe sẽ thấy được sự tương đồng với những đĩa nhạc trước đó sử dụng cùng chất liệu, như Không sao về bắt đầu hay Đừng mua nhiều nhà hơn mình cần. Lý cũng cho rằng, để mô tả về đĩa nhạc này, thì các từ “tình cảm - cổ điển - mong manh” sẽ thể hiện chuẩn xác nhất.

Tình cảm

Chắc hẳn chưa khi nào người nghe thật sự đồng cảm với lời hát của Lý như trong đĩa nhạc này. Nếu những album đầu tay Lý chỉ hát cho vui, có phần định hình cá tính; thì càng về sau, cô dần thể nghiệm nhiều hơn. Các đĩa nhạc của Lý có phần triết lý và nhiều suy ngẫm. Lời hát đa nghĩa, cách hát thủ thỉ đã khiến Lê Cát Trọng Lý là một cái tên mà mỗi lần xuất hiện người nghe lại chờ đợi.

Album Cây lặng, gió ngừng của Lê Cát Trọng Lý

Hơn hai năm ngồi yên vì dịch bệnh, những suy ngẫm và niềm tin riêng có nhiều thay đổi, và đa số đã được chuyển soạn thành lời ca gần gũi mà ai cũng thấy được mình trong đó. Với Giậm chân tức tối, Lý hát về thái độ đón nhận những sự không như ý, rằng hoặc “tức tối” nhìn nó trôi qua, hoặc “đứng ngóng” chờ cơn lũ đi qua; lựa chọn hướng nào tùy thuộc vào bạn.

Ở Vờ như - bài ca mà Lý thừa nhận là thích nhất, Lý cũng cho thấy những vết thương rồi sẽ chìm xuống dưới sâu, còn thứ đã qua rồi cũng sẽ mất. Những nội dung này dĩ nhiên không phải là lần đầu tiên trong các sáng tác của Lý, thế nhưng với hoàn cảnh hiện tại, đây như những lời tâm tình nhiều an ủi trong một giai đoạn còn nhiều khó khăn.

Cổ điển

Là sự hợp tác tiếp tục với Nguyễn Thanh Tú - nghệ sĩ cello chuyển soạn các tác phẩm của Lý sang các nhạc cụ thính phòng - nên các bài hát của Lý đã thôi mộc mạc. Tiếng flute và kèn clarinet ẩn hiện, càng giúp nâng thêm cảm xúc như bài đồng dao của ngày nắng tắt. So sâu hay Rơi rớt trên triền đồi có giai điệu trầm buồn rất hay, tương tự Hai người chẳng thấy nhau, và bằng cách kết hợp nhạc cụ này, đã mở ra một không gian riêng tư và nhiều thầm kín.

Sự giao hòa với tự nhiên trong các tác phẩm của Lý cũng thấy rõ ở đĩa nhạc này. Các hình tượng Lý dùng để so sánh, ẩn dụ đều rất đẹp và nhiều ý nghĩa. Như thể ấu thơ đã qua, không lấy lại được, mà trong Rơi rớt trên triền đồi, Lý hát: “Anh đã thay người rồi, tựa như áo”, “Em cũng thay mình rồi, tựa như nước”. Hay trong So sâu, Lý cho rằng những cách trở và khó khăn sẽ chẳng là gì nếu con người yêu sâu đậm, để rồi thấy mình như đám rêu xanh, mạnh mẽ tồn tại dẫu cho hồ buồn ngập mặn muôn niên.

Mong manh

Giọng hát của Lý có thể nói như một loại nhạc cụ riêng hòa lẫn với cách hòa thanh của Tú, mở ra nhiều không gian, cảm giác và màu sắc khác nhau. Lý giữ giọng trung tính, không bày tỏ quá nhiều cảm xúc; nhưng chính điều này lại phù hợp với tâm trạng của nhiều người.

Mong manh một nỗi, hầu như các lời hát đều là cái đẹp hay niềm hạnh phúc sắp mất. Đó là những thơ ngây hay các kỷ niệm đã không còn. Giờ đây, Lý viết về những “con ma đang sống, con ma không sống” trong một vòng lặp không biết chán, người ta không thể trốn đi trong một đời sống xô bồ. Với áp lực xã hội, những cảm xúc của nghiện đắng cay, nghiện đau đến không ngủ ngon, hay nghiện nhớ nhung như kẻ dại, rồi sẽ biến mất một cách nhẹ nhõm: “Lời tha thiết như gió bay, ngàn thương nhớ trôi hết sạch”…

Lê Cát Trọng Lý - Cây lặng, gió ngừng:

L33 là một bài hát rất lạ, hầu như vui tươi so với toàn vẹn đĩa nhạc có phần trầm buồn. L33 có thể hiểu là Lý ở tuổi 33, thế nhưng nghe vào để so sánh với đĩa nhạc hơn 10 năm trước đó - Tuổi 25 - ta lại thấy một sự chuyển biến rõ rệt. Nếu ở đĩa trước, Lý đi sâu hơn vào nội tâm, thì bây giờ Lý đã thoát ra, đến gần hơn với sự nhẹ nhõm. Thế nhưng vẫn thế, “nhiều ước muốn, dần biến mất, vì cố chấp, đau”.

***
Trong một lần giao lưu với người hâm mộ, Lý tiết lộ rằng mình sẽ nghỉ hưu sau khoảng ba năm nữa, dừng hoàn toàn các hoạt động biểu diễn, chỉ duy trì trường học Cẩm Chướng với các môn học cho nhiều lứa tuổi, hướng tới một cách sống tích cực với tâm hồn rộng mở. Cạnh đó, những dự án du ca với các nghệ sĩ trẻ khác như một festival âm nhạc trên đồi sẽ được triển khai tiếp tục sau khi dịch bệnh được kiểm soát, để mọi người có thể nghe đa dạng thể nghiệm âm nhạc, nhưng vẫn an toàn. Và trong khoảng thời gian nhiều khó khăn như hiện tại, thì Cây lặng, gió ngừng thật sự là lời an ủi cho một khoảng lặng mà rất nhiều người đang trải qua. 

Ngô Minh