Cao Bá Hưng - 'Ngõ hẹp' và ước mơ lớn

Làm nhạc, trước tiên phải để mình “đã”

Những ngày giữa tháng Chín vừa qua, Cao Bá Hưng trở lại với âm nhạc sau hai năm im ắng. Hai năm, đủ dài với thị trường nhạc hiện tại, ngày qua ngày sóng sau lại xô sóng trước. Sự im lặng của Hưng trong ngần ấy thời gian không chỉ để lại nhiều dấu hỏi trong lòng khán giả mà còn là những lời chê bai, chỉ trích. Họ cho rằng anh chàng đã bỏ phí bệ phóng - ngôi vị quán quân Sing my song mùa đầu tiên.

Hưng cười với nụ cười hồn nhiên của tuổi đôi mươi, bảo: “Mỗi thời điểm có những sự ưu tiên khác nhau. Khi ấy 18 tuổi, chuyện học với tôi là hàng đầu. Làm một lúc đôi việc, thành ra việc nào cũng dở. Nếu ngày đó bước tiếp, tôi chỉ nổi tiếng được trong một hoặc hai năm nữa và chấm hết. Nhưng khi dành thời gian để học thêm, trau dồi thêm cho thật vững, con đường này mới xa được”. Những gì đã qua, Hưng chưa bao giờ hối hận. Thế là đủ.

Sự trở lại sau hai năm chứa nhiều rủi ro khi thị trường nhạc đã thay đổi liên tục. Nhưng Hưng đã chuẩn bị tinh thần cho mọi thứ, kể cả khả năng xấu nhất. Từ điển của anh không có khái niệm sợ - bởi nỗi sợ vốn chỉ làm người ta nhỏ bé hơn. Với vỏn vẹn hơn 400.000 lượt xem trên YouTube, MV mới Kết duyên tơ hồng của Cao Bá Hưng quá đỗi khiêm tốn so với con số hàng triệu, hàng chục triệu mà nhiều nghệ sĩ đang hướng đến, như một thước đo về sự thành công. Nhưng điều này không làm anh lung lay với “ngõ hẹp” - âm nhạc mang tính dân gian, truyền thống - mà Hưng đang chọn. Sự so sánh trong âm nhạc, với Cao Bá Hưng là điều tối kỵ.

“Nghệ thuật không giống khoa học, có thang đo rõ ràng. Vì thế, con số, bao gồm lượt xem, lượng khán giả - không bảo chứng cho việc ai thành công, ai giỏi hơn ai. Tôi làm nhạc, trước tiên để bản thân cảm thấy đã là đủ. Thời điểm này, trong âm nhạc, cái tôi của mình vẫn là hàng đầu, sau đó mới đến khán giả. Nhiều người sẽ đo thành công bằng con số, còn với tôi khi được làm sản phẩm, là đã thành công”, anh chia sẻ.

Cao Bá Hưng thừa hiểu chuyện sống còn của một nghệ sĩ không chỉ là việc của cá nhân mà còn bị chi phối rất nhiều bởi khán giả và xu hướng thị trường. Nhưng với anh, khi âm nhạc không có nghệ thuật và chất lượng, đó mới là ngõ cụt. Chuyện đáp ứng thị hiếu sẽ là lựa chọn có hoặc không ở tương lai - mà anh vẫn không thể nói chắc. Nhưng Hưng hiểu rằng khi chạy theo thị trường cái mất đầu tiên sẽ là chính mình, đây là nỗi đau rất lớn. 

“Xu hướng quan trọng, nhưng không phải là tất cả. Thay vì chạy theo, mà sức người lại có hạn, vì sao không biến mình thành người ở vị trí ngược lại, tạo ra xu hướng? Nếu làm chỉ để hài lòng khán giả và dối lừa bản thân thì tôi không còn xứng đáng làm nghệ thuật”, Cao Bá Hưng nói.

Thay vào đó, anh chàng lựa chọn sự cân bằng trong âm nhạc. Cân bằng không đồng nghĩa với an toàn hay cốt chỉ để thỏa mãn hai nhóm đối tượng khán giả. Nhưng ngõ hẹp này không trải hoa hồng. Tuổi trẻ đầy năng lượng, sáng tạo nhưng đôi lúc Hưng cũng rơi vào bế tắc vì không còn cảm hứng. Thay vì chọn một lối đi khác êm đềm hơn, anh chàng lại thích liều lĩnh bởi rủi ro cao luôn đi kèm phần thưởng lớn. 

Trên chính con đường này, Hưng không đơn độc khi có quá nhiều cánh tay đưa ra giúp đỡ, và khán giả của anh vẫn còn nguyên ở đó sau ngần ấy ngóng trông, chờ đợi. 

Kẻ bảo thủ trong âm nhạc

Hưng thừa nhận mình là kẻ bảo thủ trong âm nhạc, nhưng anh lý giải bằng một cụm từ khá dài, như một cách nói giảm, nói tránh: “giữ vững quan điểm và lập trường”. Và có lẽ cái tôi lớn nhiều lần khiến Cao Bá Hưng vấp ngã khá đau. Kỳ lạ thay, Hưng không xem đó là thất bại hay sai lầm mà chỉ định nghĩa đó là điều cần cho sự đứng dậy mạnh mẽ hơn. 

Xuất thân trong gia đình giàu truyền thống nghệ thuật, có nhiều người theo lĩnh vực âm nhạc nhưng Cao Bá Hưng không chịu sự chi phối, ảnh hưởng của bất kỳ ai. Anh sẵn sàng lắng nghe những lời góp ý, nhưng thường không thực hiện theo định hướng được vạch ra, mà chỉ chỉnh sửa dựa trên năng lực và cảm nhận của bản thân. “Một bài hát được chỉnh theo ý nhiều người khác gì một ca khúc nhiều tác giả. Tôi không thích điều này”, Cao Bá Hưng nói.

Âm nhạc của Hưng được thực hiện dựa trên chất liệu đến từ văn học, các loại hình nghệ thuật truyền thống, dân gian như: tuồng, chèo, dân ca Bắc bộ... nhưng trong diện mạo mới hơn với những giai điệu hiện đại, thậm chí theo dòng nhạc điện tử. Dĩ nhiên, Hưng cũng không quên mang những loại nhạc cụ truyền thống vào trong âm nhạc của mình. Anh cho rằng, con đường này dễ tiếp cận với người trẻ và số đông hơn. Thời gian tới, Hưng cũng có định hướng sẽ học thêm về cải lương để góp phần làm phong phú thêm vốn cho mình.

Nhiều người tìm đến Hưng trong suốt ngần ấy thời gian nhưng anh từ chối. Hưng nói, khi áp lực đồng tiền ập đến, đôi tay, khối óc của tôi như tê cứng lại. Và vì vậy nhiều ca khúc viết ra vẫn còn nằm trên giấy. Hưng lý giải: “Tôi được nhiều anh chị đi trước tâm sự, có lúc vì cần tiền quá họ bán ca khúc. Nhưng sau này, họ lại tìm được người mà họ cho rằng có thể hát bài đó trọn vẹn nhất thì không thể nữa rồi. Đó là nỗi đau của người làm nghệ thuật ít ai thấu hiểu được. Nếu vì tiền để bán âm nhạc mình đi cho người không phù hợp thì sự ân hận sẽ là mãi mãi. Chắc chắn tôi không để điều này xảy ra. Thà ca khúc đó cứ còn ở trong kho”. 

Chàng trai nhỏ, ước mơ lớn

Hưng bắt đầu dệt nên giấc mộng cho những chuyến đi. Đó không phải là cuộc xê dịch thông thường - mà đó là hành trình mang âm nhạc Việt Nam ra quốc tế.  

“Rất nhiều người, cả người thân, đều  cho rằng tôi điên rồi. Nhưng tất cả quyết định trong đời tôi, những môn tôi học, thói quen... đều chỉ tập trung cho ước mơ này. Tôi may mắn hơn nhiều bạn trẻ vì biết đường mình cần phải đi”. Hưng đang đi trên một đường thẳng, nhưng không dễ dàng vì đích đến còn rất xa.

“Khi một người nước ngoài hỏi âm nhạc Việt Nam có gì, chẳng lẽ tôi giới thiệu pop, rock, hip hop, jazz - những thứ không xuất phát từ Việt Nam. Muốn ra thế giới tôi cần phải có gì đó của Việt Nam, không lẫn vào đâu. Không chỉ âm nhạc mà tôi còn muốn mang cả áo dài, thơ văn... những gì vốn dĩ là của người Việt. Nhìn từ những gì đã và đang diễn ra, có thể thấy khi làm giải trí đơn thuần, tuổi thọ luôn ngắn, nhưng làm về văn hóa, đó là một con đường lâu dài”, anh chia sẻ.

Những gì Cao Bá Hưng có trong tương lai vẫn là ẩn số, nhưng hiện tại anh vẫn đang hạnh phúc với giấc mơ “lựa chọn đến cùng của tôi vẫn là âm nhạc”. 

“Tôi hãnh diện vì xuất thân trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật. Nhưng thật lòng tôi không thích cách gọi “cháu bảy đời của nhà thơ Cao Bá Quát”. Tôi và ông là hai nghệ sĩ tách biệt nhau hoàn toàn. Tôi không muốn dựa dẫm vào danh tiếng của ai đó để trục lợi cho mình. Một người muốn đứng vững, đừng đứng trên vai người khác. Tôi chỉ mong mọi người biết Cao Bá Hưng là một nghệ sĩ, đến từ đâu, không quan trọng”. 

Thành Lâm