Cánh diều tự sướng

Nếu như ở mùa giải trước, có 19/45 phim ra rạp trong năm dự thi, thì mùa giải này chỉ có 13/38 phim trình chiếu trong năm 2017 tham dự. Quan trọng là, để có 13 phim, từ chỗ nói “không” với phim remake, Cánh diều mở cửa khá rộng cho thể loại Việt hóa và nhận tới bốn phim.

Sự teo tóp về số lượng không chỉ phản ánh quy mô giải mà còn cho thấy thái độ của người trong nghề đối với một giải thưởng chuyên môn. Đáp lại sự nhiệt tình mời mọc của ban tổ chức - Hội Điện ảnh Việt Nam là sự thờ ơ của các nhà sản xuất.

Lễ trao giải Cánh diều 2016 khép lại với nhiều hạt sạn, trong đó có chuyện chỉ có một cúp chia cho hai người ở hạng mục Nữ diễn viên chính xuất sắc thể loại phim truyền hình

Tại buổi họp báo, ban tổ chức giải thích lý do các nhà sản xuất không mặn mà gửi phim vì cho rằng, phim của họ chỉ hướng tới mục tiêu giải trí, không muốn dự thi. Một số nhà sản xuất đang có phim chiếu rạp không muốn tham gia vì nếu phim không đạt giải sẽ ảnh hưởng đến doanh thu.

Cả hai lý do không sai, nhưng chưa đủ. Năm 2016 và 2017, dòng phim nhà nước đã ngừng sản xuất, hàng loạt phim thuộc dòng phim tư nhân thuần giải trí như Giấc mơ Mỹ, Cô Ba Sài Gòn, Bạn gái tôi là sếp, Có căn nhà nằm nghe nắng mưa, Em chưa 18, Mẹ chồng, Cô gái đến từ hôm qua… vẫn gửi dự thi.

Và lý giải thế nào đây về sự vắng bóng của những Lô tô, Lôi Báo, Khi con là nhà, Xóm trọ 3D… dù các phim này rời rạp đã lâu. Lý do thực sự khiến các nhà sản xuất phớt lờ lời mời gửi phim dự thi là gì nếu không phải là “không quan tâm”?

Không chỉ nhà sản xuất, cả những người được mời làm giám khảo cũng thờ ơ. Bà Nguyễn Thị Hồng Ngát - Phó chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam, thành viên ban giám khảo hạng mục phim truyện điện ảnh - chia sẻ: “Tinh thần ngày xưa ngồi làm giám khảo rất vinh dự, nhưng nay mời cũng không mặn mà”.

Ở Cánh diều 2016, đạo diễn của phim Cha cõng con đã trả lại giải thưởng vì không phục kết quả

Thái độ bàng quan ấy của người trong nghề âu cũng là kết quả từ sự thiếu tin tưởng vào giải thưởng. Từ khi ra đời cách đây 15 năm hầu như chưa lần tổ chức nào Cánh diều không vướng ồn ào. Mới nhất là vụ đạo diễn Lương Đình Dũng của phim Cha cõng con đòi trả bằng khen vì không phục.

Những hạt sạn trong khâu tổ chức cũng nhiều, ở khắp các kỳ trao giải: MC thiếu chuyên nghiệp, khách mời trao giải nói năng dài dòng kém duyên, sự cố kỹ thuật, sắp xếp chương trình chưa khoa học… Tất cả đã khiến Cánh diều mãi vẫn chỉ như một sân chơi nội bộ, mang tầm vóc của một hội nghề nghiệp, chứ chưa vươn nổi thành một lễ trao giải lớn của quốc gia, càng không thể thành một “Oscar” của điện ảnh Việt Nam như công chúng và những người yêu nghề kỳ vọng.

Cánh diều, tiếng là một giải thưởng chuyên môn, đề cao giá trị nghệ thuật, nhưng với một mùa giải mà hơn 90% phim dự thi là phim giải trí, làm ra để nuông chiều thị hiếu số đông thay vì nhắm đến mục tiêu nghệ thuật thì sự tôn vinh ấy liệu có bao nhiêu ý nghĩa.

Một giải thưởng, ngoài tính chất tôn vinh còn phải tạo ra động lực thúc đẩy cho sự phát triển hoặc tạo ra sức ảnh hưởng đến nền điện ảnh nước nhà, nhưng những điều đó đều không thấy ở 15 mùa giải Cánh diều. Người làm nghề quay lưng, khán giả bỏ mặc, giải Cánh diều nay khác gì như một hình thức “tự sướng” của những người trong cuộc. Mà nếu vậy thì đâu cần rình rang công bố, truyền hình trực tiếp kết quả làm gì để lại hứng chịu lời ra tiếng vào. 

Nguyễn Ngọc