Cánh diều 2015: Bất ngờ và bất công

Phim Trúng số là lựa chọn không quá bất ngờ. Nhìn chung, các giải thưởng vẫn chưa thuyết phục được công chúng khi còn đó sự khó hiểu về tiêu chí chọn phim, về kết quả một vài hạng mục và cả về cách tổ chức thiếu chỉn chu…

Trái với dự đoán từ đầu của dư luận là Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (TTHVTCX) sẽ thắng lớn tại Cánh diều năm nay, Trúng số mới là bộ phim được ban giám khảo (BGK) đánh giá cao với ba giải thưởng quan trọng: Phim truyện điện ảnh hay nhất, Kịch bản xuất sắc nhất (dành cho nhà văn Nguyễn Mạnh Tuấn) và Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất (dành cho Ninh Dương Lan Ngọc, vai Thơm). Kết quả này có thể gây ngạc nhiên cho khán giả nhưng với những người trong giới thì không có gì bất ngờ.

Cánh diều 2015 diễn ra cách Liên hoan phim VN lần thứ 19 chỉ bốn tháng với dư âm “đại thắng” của TTHVTCX (giải Bông sen vàng Phim truyện điện ảnh xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Quay phim xuất sắc nhất, Phim dự thi do khán giả bình chọn) vẫn còn đó. Vì vậy, tâm lý của những người cầm cân nảy mực ở Cánh diều là khó mà chọn lại những gì BGK LHP VN đã chọn, dù tiêu chí của Cánh diều có hai điểm tương tự tiêu chí LHP quốc gia: đề cao tính dân tộc và nhân văn.

Nếu như giải Cánh diều Vàng và Cánh diều Bạc Phim truyện điện ảnh dành cho TTHVTCX, Người trở về và Cuộc đời của Yến ít gây tranh cãi thì ba bằng khen còn lại thuộc về phim Quyên, Cầu vồng không sắc và Bảo mẫu siêu quậy lại gây “sóng gió” vì so với các ứng viên khác như Nhà tiên tri hay Siêu trộm, ba phim trên không thể sánh bằng về nội dung tư tưởng hay cách thể hiện.

Nguyễn Thanh Tú (phải) đoạt giải Nam diễn viên chính phim truyện điện ảnh là một trong những bất ngờ lớn nhất của Cánh diều 2015

Cầu vồng không sắc là lựa chọn gây ngạc nhiên nhiều nhất bởi đó là phim thiếu thuyết phục nhất. Tác phẩm đầu tay này của đạo diễn Nguyễn Quang Tuyến lạm dụng những cảnh quay không thoại với hiệu ứng slow motion, mang đến cảm giác như xem một MV (video ca nhạc) hơn là một tác phẩm điện ảnh. Tuy có góc nhìn nhân văn về đề tài đồng tính nhưng do đạo diễn còn non tay nghề, nên Cầu vồng không sắc chưa thực sự chạm đến cảm xúc của người xem bởi cuộc tình đồng tính nam trong phim khắc họa hời hợt, tình tiết dàn trải.

Khi ra rạp vào năm ngoái, diễn xuất của cặp đôi Vũ Tuấn Việt (vai Hùng) và Nguyễn Thanh Tú (vai Hoàng) - hai người lần đầu chạm ngõ điện ảnh, đã không đủ gây ấn tượng với người xem với dạng vai khó như vai đồng tính. Vậy mà, Nguyễn Thanh Tú lại được trao giải Nam diễn viên chính xuất sắc, qua mặt hai diễn viên chuyên nghiệp là Nguyễn Thanh Bình (Trên đỉnh bình yên) và Phạm Tiến Lộc (Người trở về). Việc Nguyễn Thanh Tú đoạt giải đã khiến dư luận… ngã ngửa không kém gì việc Elly Trần được vinh danh Nữ diễn viên chính phim truyện truyền hình xuất sắc nhất tại Cánh diều 2011.

Tất nhiên trong bất cứ giải thưởng nào thì lựa chọn của BGK cũng khó mà chiều lòng hết công chúng, nên chỉ có thể trông vào sự công bằng, công tâm của những người cầm cân nảy mực, nhưng cả sự công tâm này, Cánh diều 2015 cũng không làm được. Bất công rõ nhất là việc ban tổ chức (BTC) từ chối phim điện ảnh Em là bà nội của anh (ELBNCA) với lý do đây là phim copy từ kịch bản nước ngoài. Khái niệm phim remake (làm lại) đã bị BTC Cánh diều 2015 đánh đồng với việc “copy” để kết luận phim không có tính sáng tạo, tính dân tộc là khá vô lý. Khi làm lại nghĩa là đạo diễn đã ít nhiều cải biên tác phẩm, đặt vào đó dấu ấn riêng, phù hợp với văn hóa Việt, mà những điều này trong ELBNCA không thiếu.

Ngay như giải thưởng Oscar vẫn chấp nhận phim làm lại, cụ thể trường hợp The Departed (làm lại từ Vô gian đạo - Hồng Kông) đoạt giải Oscar Phim hay nhất. “Cấm cửa” ELBNCA với lý do không thuần Việt nhưng BTC lại chấp nhận phim truyền hình Khúc hát mặt trời (giải Nam diễn viên chính phim truyền hình xuất sắc cho Quang Tuấn) Việt hóa từ phim Nhật và phim Tuổi thanh xuân (giải Phim truyền hình hay nhất, Nữ diễn viên chính - phụ xuất sắc trong phim truyền hình dành cho Nhã Phương và Kim Tuyến) - một sản phẩm “con lai” nửa Việt nửa Hàn. Sự bất nhất trong cách làm này đã khiến công chúng rất bất bình.