Cảng cá trăm tỉ “đói” tàu thuyền vì "tắc" đường vào

Cẩn thận che chắn lại con tàu 500CV đang neo đậu ở cảng cá Cửa Hội (phường Nghi Hải, TX Cửa Lò, tỉnh Nghệ An), ông Nguyễn Sỹ Thiết chia sẻ, nơi đây từng rất sầm uất, nhộn nhịp tàu cá vào bốc dỡ hàng hóa sau những chuyến vươn khơi. Song vài năm gần đây, cảng cá này chỉ còn là nơi “quá cảnh” của một số phương tiện vừa và nhỏ vào tiếp nhiên liệu. Riêng tàu cá từ 250CV trở lên thì chỉ còn duy nhất tàu của ông Thiết vào cảng cá Cửa Hội bốc dỡ hàng hóa và neo đậu.

Cảng cá Cửa Hội "đói" tàu thuyền do đường vào bị bồi lấp nặng - Ảnh: Phan Ngọc

Cảng cá Cửa Hội được xây dựng từ năm 1997, đến đầu năm 2001 thì chính thức hoàn thành đưa vào sử dụng. Sau hàng chục năm hoạt động, cơ sở hạ tầng của cảng cá xuống cấp nặng, quy mô cầu cảng cũng không còn đáp ứng được nhu cầu của ngư dân. Năm 2018, cảng cá Cửa Hội được đầu tư hơn 100 tỉ đồng để nâng cấp, mở rộng.

Theo ông Thiết, khu bốc dỡ hàng hóa và neo đậu tàu thuyền ở cảng cá Cửa Hội khá đồng bộ, phục vụ tốt cho nhu cầu của ngư dân. Tuy nhiên, luồng lạch vào cảng hiện đã bị bồi lắng nặng, hình thành những cồn cát dài khiến tàu thuyền ra vào cảng gặp rất nhiều trở ngại; cùng với đó là nghề đánh bắt gặp nhiều khó khăn khiến số lượng tàu thuyền ra vào cảng giảm mạnh.

“Đặc biệt là tình trạng bồi lắng luồng lạch khiến nhiều tàu cá đã bị chìm, hư hỏng do mắc cạn rồi. Để ra vào cảng Cửa Hội, tôi thường phải canh chờ thủy triều lên để vào. Lo nhất là mùa mưa bão này, nhiều lúc vội muốn vào cảng để tránh trú bão nhưng không thể vì còn phải chờ con nước, neo đậu ở ngoài khơi, sóng lớn rất nguy hiểm” - ông Thiết nói.

Ông Nguyễn Đình Thi - Cảng trưởng cảng cá Cửa Hội - cho biết, cuối năm 2022, 2 chiếc tàu cá của ngư dân phường Nghi Hải mắc cạn rồi bị chìm trên đường vào cảng Cửa Hội. Ngư dân sau đó chỉ vớt được máy móc, còn lại ngư cụ và vỏ tàu hiện vẫn đang nằm ở hiện trường.

Trước đây, cảng Cửa Hội không chỉ phục vụ tàu cá địa phương, mà còn rất nhiều tàu lớn của ngư dân các tỉnh Nam Định, Thanh Hóa và Quảng Ngãi vào “nhả hàng”, neo đậu. Tuy nhiên, vì nhiều nguyên nhân, nhưng chủ yếu là do luồng lạch bị bồi lắng nên hiện tàu cá ngoại tỉnh không còn vào cảng Cửa Hội. Ngư dân địa phương cũng đã bán nhiều tàu cá, chuyển đổi nghề nghiệp vì nghề đánh bắt thủy sản gặp nhiều khó khăn. Vì thế cảng cá này ngày càng “đói” tàu thuyền.

Cảng cá Cửa Hội hiện chỉ còn duy nhất tàu cá trên 250CV của ông Thiết vào neo đậu - Ảnh: Phan Ngọc

Theo ông Thi, vắng bóng tàu cá khiến nguồn thu của cảng Cửa Hội gần đây bị ảnh hưởng nặng. Hàng loạt doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đã phải tuyên bố phá sản, trả lại mặt bằng kinh doanh; 3 nhà máy sản xuất đá cũng phải đóng cửa vì không bán được hàng… “Cảng cá cũng giống như bến xe, không có phương tiện ra vào tất sẽ thiếu hụt trầm trọng nguồn thu. Không có tàu vào, nhiều người mưu sinh ở cảng như mua bán cá, vận tải… cũng không có việc làm” - ông Thi nói.

Cảng cá Lạch Vạn (xã Diễn Ngọc, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An) cũng đang bị bồi lắng nghiêm trọng dù mới được nạo vét ít năm trước. Theo ông Lê Thế Hiếu - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Diễn Châu - do cửa lạch bị bồi lắng nặng nên năm nào cũng có vài tàu cá mắc cạn, riêng trường hợp hỏng chân vịt thì thường xuyên diễn ra. Khi thủy triều xuống, tàu đánh cá trở về buộc phải neo đậu cách cảng Lạch Vạn gần 500m, rồi thuê thuyền nhỏ công suất 20CV ra chở hàng vào cảng.

Ông Nguyễn Trường Thành - Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Nghệ An - cho hay, Viện Khoa học thủy lợi từng về khảo sát cảng Lạch Vạn và đưa ra kết luận, nếu không có giải pháp ngăn phù sa thì việc nạo vét ở cảng cá này không mang lại nhiều hiệu quả. Với cảng Lạch Vạn, để tránh bị bồi lắng thì chỉ còn cách xây 2 mỏ kè kiên cố phía ngoài cửa lạch để ngăn phù sa.

Một tàu cá bị mắc cạn khi vào cảng Lạch Vạn - Ảnh: An Min

Ông Trần Xuân Học - Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nghệ An - cho biết, Nghệ An có 4 cảng cá gồm: cảng cá Quỳnh Phương (TX Hoàng Mai), cảng cá Lạch Quèn (huyện Quỳnh Lưu), cảng cá Lạch Vạn (huyện Diễn Châu) và cảng cá Cửa Hội. Hiện các những cảng cá này đều đã bị bồi lắng, trong đó nặng nhất là cảng cá Lạch Vạn và Cửa Hội. “Sở cũng đã nhiều lần kiến nghị UBND tỉnh, bộ ngành nạo vét luồng lạch để tàu cá ra vào cảng thuận lợi hơn và cũng là cách để gỡ thẻ vàng IUU” - ông Học thông tin.

Phan Ngọc