Cần thể hiện tinh thần tôn trọng nhân dân, phục vụ nhân dân

Có thể kể vụ ông Nguyễn Văn Lang (TP.HCM) khởi kiện Sở Giao thông vận tải TP.HCM bồi thường thiệt hại; vụ ông Phan Văn Đại (Long An) chạy xe máy trên Quốc lộ 62 bị sụp ổ gà gây tai nạn khiến ông Đại bị thương tật tỷ lệ 23% kiện cơ quan quản lý con đường này. Các vụ kiện trên đều đã được tòa án thụ lý giải quyết. Qua đó thấy rằng, người dân đã thực hiện quyền hạn của mình mà pháp luật quy định tại điều 74 HP 1992 “Mọi hành vi xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tập thể và của công dân phải được kịp thời xử lý nghiêm minh. Người bị thiệt hại có quyền được bồi thường về vật chất và phục hồi danh dự”.

Việc tòa án giải quyết yêu cầu khởi kiện của người dân chỉ là giải quyết phần ngọn, quan trọng hơn là qua xét xử của tòa án đã góp phần tác động đến trách nhiệm của các cơ quan, cán bộ, công chức trong công tác quản lý, thực thi nghĩa vụ của mình phải nhằm hướng đến đảm bảo quyền lợi chính đáng của người dân, của xã hội, đó mới là phần gốc mong muốn của người dân. Thực tế, một bộ phận cán bộ, công chức, cơ quan nhà nước thiếu tự giác nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ “các cơ quan nhà nước, cán bộ, viên chức nhà nước tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân” đã được quy định rõ ràng trong điều 8 HP 1992. Thời gian qua, đã có hiện tượng cán bộ nhà nước nhũng nhiễu, né tránh và thờ ơ trong giải quyết công việc. Có hiện tượng cán bộ, công chức câu kết vi phạm pháp luật, tạo nhóm lợi ích, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của dân, của Nhà nước. Tại Dự thảo sửa đổi HP 1992 lần này, điều 8 (sửa đổi, bổ sung điều 8 HP 1992) quy định “nền hành chính quốc gia, chế độ công vụ được tổ chức và hoàn thiện để phục vụ nhân dân. Cán bộ, công chức, viên chức phải tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân… phòng, chống các hành vi vi phạm HP và pháp luật” đã rõ ràng hơn về nghĩa vụ của cán bộ, công chức đối với dân nhưng vẫn chưa mạnh dạn thể hiện được quan điểm có tính nguyên tắc: cán bộ, công chức, viên chức phải thực sự là “công bộc của dân”, nghĩa là gánh vác chung cho dân, việc gì lợi cho dân thì phải hết sức làm, việc gì hại đến dân thì phải hết sức tránh… mà Bác Hồ đã dạy.

Tại điều 31 quy định về quyền khiếu nại, quyền tố cáo của người dân đối với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân được quy định thành ba khoản rõ ràng so với điều 74 HP 1992 nhưng lại lược bỏ nội dung “Việc khiếu nại, tố cáo phải được cơ quan Nhà nước xem xét và giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định” là không nên. Luật Khiếu nại tố cáo quy định cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết kịp thời, đúng pháp luật các khiếu nại, xử lý nghiêm minh người vi phạm (điều 5). Nhưng thực tế việc giải quyết khiếu nại, tố cáo thường kéo dài, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai, gây nhiều bức xúc cho người dân dẫn đến khiếu nại, tố cáo đông người, kéo dài. Từ đó, điều 8 Dự thảo HP cần khẳng định theo nguyên tắc cán bộ, công chức, viên chức phải thực sự là “công bộc của dân”. Đưa nội dung “Việc khiếu nại, tố cáo phải được cơ quan Nhà nước xem xét và giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định” vào điều 31 Dự thảo HP nhằm thể hiện tinh thần tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân.

Luật sư Hồ Nguyên Lễ