Cẩn thận trước rừng thông tin nhiễu loạn về Pi

09/03/2025 - 14:11

PNO - Sau gần 2 tuần được niêm yết trên các sàn giao dịch tiền số quốc tế (từ ngày 20/2), giá tiền ảo Pi đạt đỉnh 3 USD/Pi (khoảng 76.000 đồng). Việc đồng Pi “có giá” đã càng làm tăng cơn sốt “đào” Pi, tuy nhiên cần lưu ý là loại tiền ảo này chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp ở Việt Nam.

Sôi động mua bán, thanh toán bằng Pi

H.T. - chủ một tài khoản Facebook có hơn 2.000 người theo dõi - vừa đăng bài với nội dung: một công ty bất động sản ở bang Florida (Mỹ) chấp nhận thanh toán tiền mua nhà bằng đồng Pi và các loại tiền điện tử khác như Bitcoin, Ethereum.

Bài viết cũng dẫn chứng việc đồng tiền ảo Bitcoin tăng giá lên hàng chục ngàn USD dù khi ra mắt (năm 2010) chỉ có giá 0,0009 USD; đồng Ethereum từ giá 0,31 USD vào năm 2015 tăng vọt lên 1.448 USD vào năm 2018; đồng Pi đang được giao dịch ở mức khoảng 2 USD trên sàn OKX (Seychelles). Chủ tài khoản nhân đó cung cấp đường dẫn (link) đến sàn giao dịch được cho là có thể mua bán Pi ở Mỹ và khuyến khích mọi người đầu tư.

Trên mạng xã hội Facebook, hiện xuất hiện rất nhiều nhóm giao dịch tiền ảo Pi, như “Trao đổi đồng thuận Pi Network”, “Cộng đồng Pi Network Việt Nam”, “Pi Network Việt Nam”… Nhiều tài khoản đăng tin mua bán Pi với số lượng lớn, giá trên dưới 20.000 đồng/Pi, có tài khoản rao mua 3.000 Pi với giá 30.000 đồng/Pi.

Các chuyên gia cảnh báo những ai có ý định đầu tư vào đồng Pi cần thận trọng
Các chuyên gia cảnh báo những ai có ý định đầu tư vào đồng Pi cần thận trọng

Theo ghi nhận của chúng tôi, đang có nhiều chủ cửa hàng trực tuyến thông báo chấp nhận thanh toán bằng đồng Pi. Tài khoản N.T. rao bán sữa Bestow Milk cho trẻ từ 1-10 tuổi với giá 350.000 đồng/hộp, cho phép thanh toán bằng tiền Pi 50% (5 Pi), sữa EnergyMax Milk giá 500.000 đồng/hộp, cho phép thanh toán bằng 7 Pi và phần còn lại chuyển khoản ngân hàng (tiền đồng).

Một cửa hàng đồ bảo hộ cũng cho phép thanh toán bằng Pi. Một số cửa hàng bán điện thoại iPhone cũng cho phép thanh toán bằng Pi, nhưng giới hạn ở mức 10 Pi. Gần đây, các chủ cửa hàng đã thay thế từ “thanh toán” bằng từ “đồng thuận” để tránh bị cơ quan chức năng xử phạt.
Sau khi đồng Pi được niêm yết trên sàn giao dịch tiền số quốc tế, nhiều người đã kích hoạt lại tài khoản Pi mà họ đã bỏ quên hoặc khóa trước đó. Một số người tích cực kêu gọi bạn bè tạo tài khoản mới, hứa hẹn sẽ tặng 1 Pi và tăng 25% tốc độ đào. Ngoài Pi, những người này còn giới thiệu các loại tiền điện tử “có tiềm năng” khác, như cPen, Rubi, Bee, Star, mỗi loại đều đi kèm mã giới thiệu riêng để tăng tốc độ “đào”.

Rủi ro chực chờ

Tiến sĩ Phan Phương Nam - Phó trưởng khoa Luật Thương mại, Trường đại học Luật TPHCM - cho rằng, khi được niêm yết trên sàn giao dịch, đồng Pi sẽ tăng tính thanh khoản và thu hút thêm nhà đầu tư. Tuy nhiên, cần cảnh giác với những bài viết trên mạng xã hội kêu gọi tương tác chéo để tăng khả năng “đào” Pi kèm theo các đường dẫn để người dùng mua hoặc tìm cách sở hữu Pi. Các đường dẫn này có thể chứa vi rút để đánh cắp dữ liệu cá nhân. Thêm nữa, việc lan truyền thông tin sai lệch rằng đồng Pi được chấp nhận thanh toán rộng rãi trên thế giới là vô cùng nguy hiểm.

Theo ông, không phải nước nào cũng chấp nhận tiền Pi. Chẳng hạn, ở Việt Nam, đồng Pi chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp. Việc tin tưởng và đổ xô mua Pi dựa trên những thông tin chưa được kiểm chứng có thể dẫn đến rủi ro bị “xả hàng” khi giá Pi đạt đỉnh. Đến lúc đó, khi mọi người nhận ra thông tin không chính xác, họ sẽ phải chịu thiệt hại tài chính. Khác với Bitcoin đã được chứng minh và chấp nhận rộng rãi, Pi là loại tiền ảo mới nên không thể biết được nó có thể duy trì giá trị hay sẽ mất giá.

Cũng theo tiến sĩ Phan Phương Nam, việc một số tài khoản Facebook rao mua Pi với số lượng lớn, giá cao hơn giá niêm yết là rất đáng ngờ. Đây có thể là chiêu trò kích thích để nhiều người đổ xô mua Pi với hy vọng kiếm lời bởi nếu thực sự sẵn sàng mua Pi với giá cao, tại sao họ không mua trực tiếp trên sàn giao dịch chính thức. Việc một số cửa hàng chấp nhận thanh toán một phần bằng Pi cũng có thể là chiêu trò để kích thích người dùng, tạo cảm giác rằng đồng Pi đang được chấp nhận rộng rãi. Nhà đầu tư (mua Pi) cần lưu ý, ở Việt Nam, việc giao dịch bằng Pi có thể bị coi là hành vi vi phạm pháp luật.

Ông cho rằng, việc Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo xây dựng hành lang pháp lý cho tài sản số và tiền mã hóa là tín hiệu tích cực, cho thấy Việt Nam đang quan tâm đến lĩnh vực này. Tuy nhiên, việc chấp nhận tiền mã hóa là một vấn đề phức tạp, cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Hiện tại, xu hướng chung là công nhận tiền mã hóa như một loại tài sản hơn là phương tiện thanh toán. Khi công nhận tiền mã hóa là một loại tài sản, người ta có thể sở hữu, giao dịch chúng và cơ quan nhà nước sẽ không can thiệp vào giá trị của chúng.

Ông nói: “Trong tương lai, có thể tiền mã hóa sẽ được đưa vào giao dịch như một loại hàng hóa trên thị trường tài chính quốc tế, nhưng điều này không có nghĩa là giá trị của chúng sẽ luôn tăng cao”.

Ngày 2/3, trang Facebook (fanpage) Công an TP Hà Nội đã đăng bài cảnh báo: dùng tiền ảo Pi trong thanh toán có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Theo đó, ở Việt Nam, tiền ảo nói chung và Pi nói riêng chưa được công nhận là tài sản hợp pháp, không phải phương tiện thanh toán; sử dụng Pi để thanh toán có thể bị phạt từ 50-100 triệu đồng hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Pi chưa có giá trị thực tế, dễ bị một số đối tượng lợi dụng tạo ra đồng Pi giả hoặc ứng dụng Pi giả mạo để đánh cắp dữ liệu người dùng, huy động vốn nhằm mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Cần dùng khung thử nghiệm đo rủi ro của sàn giao dịch tiền điện tử

Mặc dù Pi Network đã ra mắt mạng lưới chính thức nhưng đồng Pi mà người Việt Nam đang “đào” trên điện thoại chưa được chuyển lên mạng lưới chính thức. Để có thể giao dịch, người dùng cần được Pi Network xác nhận danh tính, cho phép chuyển đổi sang tài khoản chính thức, mới có thể giao dịch trên mạng lưới chính thức. Nhiều nhà đầu tư Việt Nam hiện đang nắm giữ loại Pi chưa đáp ứng được các điều kiện này. Mặt khác, Binance - sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất ở Mỹ - đã tuyên bố rằng đồng Pi chưa đáp ứng các tiêu chuẩn niêm yết của họ, bao gồm tính minh bạch, quản lý và mã nguồn. Điều này có nghĩa là đồng Pi vẫn chưa thể được giao dịch chính thức như Bitcoin hay Ethereum.

Điều đáng nói là rất nhiều người Việt tham gia “đào” đồng Pi từ rất sớm. Đến tháng 1/2025, khi Pi Network chính thức ra mắt mạng lưới chính thức, những người này vô cùng phấn khởi vì việc “đào” Pi là miễn phí, có thể thu được lợi nhuận mà không gặp rủi ro. Ban đầu, Pi được quảng bá là loại tiền điện tử có thể “đào” miễn phí, không cần bỏ vốn nhưng hiện nay, Pi được chào mời mua bán rầm rộ trên mạng xã hội kèm theo những dự đoán về khả năng tăng giá đột biến.

Chúng ta chưa thể xác định rõ liệu đây là giao dịch thực sự hay chỉ là chiêu trò đẩy giá. Nhưng thực tế là có nhiều người bắt đầu bỏ tiền ra mua Pi. Nếu chỉ giữ số Pi đã “đào” miễn phí, người dùng sẽ không gặp rủi ro tài chính, nhưng nếu mua (đầu tư), họ có thể thu được lợi nhuận hoặc gặp rủi ro.

Việt Nam dự kiến thí điểm sàn giao dịch tiền điện tử vào tháng 3/2025. Việc này có vẻ vội vàng. Cần có khung thử nghiệm (sandbox) để đánh giá rủi ro trước khi triển khai chính thức. Hiện sandbox chỉ tập trung vào tiền điện tử, chưa bao gồm sàn giao dịch, cho thấy sự tách biệt trong quá trình xây dựng pháp lý. Trong khi đó, chính Bộ Tài chính cũng thừa nhận lĩnh vực này rất phức tạp và có nhiều vấn đề cần giải quyết. Việc đưa ra quyết định gấp gáp như vậy có thể tạo động lực, tín hiệu, sự phấn khích cho nhiều nhà đầu tư nghiệp dư đang “ôm” tiền số (Việt Nam nằm trong nhóm 5 nước có nhiều người sở hữu tiền số nhất). Điều này có thể gây ra nhiều vấn đề khó lường.

Lý do chính khiến nhiều nước phát triển chưa cho phép giao dịch tiền điện tử là vì những rủi ro liên quan đến nền kinh tế thực và khả năng quản lý của Chính phủ. Ở nhiều nước (trong đó có Việt Nam), đồng tiền quốc gia là phương tiện thanh toán hợp pháp duy nhất. Vậy tại sao các sàn giao dịch tiền điện tử - vốn có tính pháp lý không rõ ràng - lại được phép hoạt động? Hiện tại, mục đích hoạt động của các sàn này vẫn chưa được làm rõ. Tôi chưa hình dung được mục đích giao dịch của các sàn này. Nếu là để kiểm soát thì tại sao không cho mở sàn USD, yên Nhật, euro để giao dịch chính thức? Vì thế, cần phải có sandbox để biết rõ hơn về các sàn này và dựa trên nó, các chuyên gia có thể góp ý.

Tiến sĩ Đinh Thế Hiển - Viện trưởng Viện Nghiên cứu tin học và kinh tế ứng dụng

Thanh Hoa

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI