Cần quy định rõ hơn thủ tục, trình tự hoàn thành nghĩa vụ nhà ở xã hội

Theo Sở Xây dựng TPHCM, nguyên nhân tồn tại, hạn chế trong việc phát triển nhà ở xã hội là hiện nay các bước thủ tục đầu tư dự án nhà ở xã hội còn phức tạp, ngoài thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, công nhận chủ đầu tư, phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, chấp thuận đầu tư, giao đất, tính tiền sử dụng đất, ký quỹ như nhà ở thương mại, các dự án nhà ở xã hội phải thực hiện thẩm định giá bán nhà ở xã hội… do đó, chưa thu hút nhà đầu tư tham gia.

Đối với nhà ở xã hội thì được miễn tiền sử dụng đất, nhưng thực tế doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội đã tạo lập quỹ đất bằng cách tự thoả thuận với người dân chi phí để giải phóng mặt bằng. Tuy nhiên, hiện nay chưa có hướng dẫn đưa cho phí này vào giá thành thực tế triển khai dự án.

Công tác bồi thường giải phóng mặt bằng tại một số dự án nhà ở xã hội rất khó khăn, kéo dài, tiến độ dự án chậm, thậm chí không thực hiện được. Đối với các dự án nhà ở thương mại có quy mô sử dụng trên 10 ha, tuy đã xác định quỹ đất 20% xây dựng nhà ở xã hội, nhưng chủ đầu tư dự án chậm triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng hoặc đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, nên chưa triển khai đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Hàng loạt khó khăn khiến việc phát triển nhà ở xã hội không đạt chỉ tiêu đặt ra

Do đó, Sở Xây dựng kiến nghị cần quy định rõ hơn về thời điểm, trình tự, thủ tục, cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc xác định hoàn thành nghĩa vụ về nhà ở xã hội. Cho phép lập doanh nghiệp chuyên biệt trực thuộc TP để đầu tư, phát triển, quản lý nhà ở xã hội trên địa bàn TP. 

Làm rõ đơn vị nào sẽ kiểm tra, xác nhận đủ điều kiện để được mua, thuê mua nhà ở xã hội còn trong thời hạn 5 năm được bán lại, bên mua lại có được tiếp tục kế thừa thời gian mà bên bán đã thực hiện trước đó hay không.

Tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ cho chủ đầu tư để thực hiện dự án nhà ở xã hội và các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở được vay mua nhà.

Đồng thời, cần có chế tài đối với các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại liên quan đến tiến độ triển khao nhà ở thương mại và nhà ở xã hội (đối với chủ đầu tư trực tiếp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên khu đất 20% của dự án. Hoặc có chế tài về tiến độ dự án nhà ở thương mại với tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng và đầu tư xây dựng hạ tầng trên phần đất 20% của dự án (đối với chủ đầu tư giao lại quỹ đất 20% cho Nhà nước).

Ngoài ra, Sở Xây dựng kiến nghị Trung ương ưu tiên sử dụng các quỹ đất Nhà nước trực tiếp quản lý do các doanh nghiệp đang sử dụng làm nhà xưởng tại các quận, huyện thuộc diện phải di dời vào các khu công nghiệp cũng như quỹ đất do các cơ quan Nhà nước hiện đang quản lý thuộc diện sắp xếp lại để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội thuộc sở hữu nhà nước. Kiến nghị Chính Phủ điều chỉnh Nghị định 49/2021/NĐ-CP liên quan đến quy định nghĩa vụ nhà ở xã hội đối với các dự án nhỏ hơn 2 ha tại các đô thị loại đặc biệt.

Bích Trần