Cần phản ứng mạnh hơn với nạn quay lén

Không phải lần đầu

Nhiều năm qua, tình trạng người xem vô ý thức quay lén phim, tung lên mạng liên tục lặp lại. Trước Nhà bà Nữ và Chị chị em em 2, phim Em chưa 18, Cô Ba Sài Gòn, Lộ mặt, Gái già lắm chiêu… cũng từng chịu cảnh tương tự.

Tùy theo thời lượng, phân đoạn bị quay lén, độ hot của phim thời điểm ra mắt mà mức độ thiệt hại của từng tác phẩm là khác nhau. Tuy nhiên, một khi đã bị quay lén, phim ít nhiều đã giảm sự bất ngờ, chờ đợi với khán giả, ảnh hưởng đến trải nghiệm của người xem. Ví như trường hợp phim Chị chị em em 2 của đạo diễn Vũ Ngọc Đãng, gần như các phân đoạn quan trọng của phim đều bị quay lén, tung lên mạng ngay khi phim vừa ra rạp. Nếu có khán giả tò mò bấm xem, họ có thể nắm được điểm mấu chốt của kịch bản và dễ dẫn đến quyết định ngưng đến rạp. Đạo diễn Vũ Ngọc Đãng lắc đầu ngán ngẩm, diễn viên Minh Hằng kêu cứu, khẩn cầu khán giả có ý thức khi xem phim, ngừng ngay hành động kém văn hóa đó.

Phim Chị chị em em 2 bị quay lén thời lượng lớn và phát tán trên TikTok

Ở những lần phim Việt bị quay lén trước đây, đa phần các nhà làm phim có cùng hành động là kêu cứu trên mạng xã hội, bày tỏ thái độ không đồng tình. Dưới mỗi bài đăng, người làm nghề, khán giả vào động viên. Các clip sau đó bị gỡ bỏ nhanh chóng nhưng không ai chắc đã có bao nhiêu người tải về và chuyền tay nhau xem.

Phản ứng mạnh mẽ hơn, khi phim Cô Ba Sài Gòn bị khán giả live stream (phát trực tiếp) tại rạp, Ngô Thanh Vân và đơn vị phát hành sau khi xác định cụm rạp có khán giả vi phạm đã gửi đơn đề nghị công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vào cuộc xử lý. Người vi phạm sau đó bị phạt hành chính 15 triệu đồng, mức thấp nhất trong khung hình phạt từ 15-30 triệu đồng theo điều 17 Nghị định 131/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính về quyền tác giả, quyền liên quan.

Hành động của Ngô Thanh Vân và đơn vị phát hành ngày đó được khen ngợi vì tạo sự răn đe với những khán giả vô ý thức. Tuy nhiên, không có nhiều nhà làm phim quyết liệt, đi đến cùng sự việc nên lâu dần, những người xem vốn xem thường pháp luật, ngó lơ quy định tại rạp lại vi phạm.

Trailer phim Nhà bà Nữ:

Không mạnh tay, đừng mong dẹp được 

Cho đến nay, phía ê kíp thực hiện Nhà bà Nữ hay Chị chị em em 2 vẫn chưa có động tĩnh cho thấy cả hai sẽ phản ứng mạnh với các vi phạm này. Hiện chủ đề “Nhà bà Nữ bị quay lén”, “Chị chị em em phần 2 bị quay lén trong rạp” đã trở thành từ khóa được tìm kiếm nhiều trên TikTok, thu hút sự chú ý của loạt tài khoản khác. Điều này khiến không ít người xem đặt vấn đề: Liệu đây không phải là sự cố mà là chiêu trò do chính nhà phát hành hay nhà sản xuất thực hiện?

Trước nghi ngờ này, nhà sản xuất Will Vũ của phim Chị chị em em 2 khẳng định không làm vậy vì các clip quay lén chất lượng hình ảnh thấp, âm thanh tệ. Nếu PR bằng cách tự hạ chất lượng của tác phẩm như thế, dễ phản tác dụng.

Chia sẻ với Báo Phụ nữ TPHCM, luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó chủ nhiệm Đoàn Luật sư TPHCM - nhận xét việc phim bị quay lén không mới tại Việt Nam. Ở đây, ý thức của người xem còn kém, cộng thêm việc các nhà làm phim, nhà phát hành không mạnh tay xử lý dẫn đến tình trạng người xem coi thường pháp luật. Luật sư Nguyễn Văn Hậu cho rằng, khi các hành vi vi phạm đã được quy định cụ thể về mức phạt thì việc cần làm ở đây là phía các nhà làm phim phải xông xáo, quyết liệt hơn.

“Một bộ phim bỏ ra hàng chục tỉ đồng để thực hiện thì không nên xem nhẹ việc bảo vệ quyền lợi của chính mình. Ở đây, nhà sản xuất phải tự bảo vệ, phải lao vào, yêu cầu cơ quan nhà nước vào cuộc điều tra, truy tìm thủ phạm, tố cáo hành vi thay vì chỉ lên mạng kêu cứu. Nếu thực sự muốn dẹp nạn quay lén, không cách nào khác ngoài việc tố cáo sự vụ đến cơ quan chức năng và thuê luật sự để theo dõi sự việc” - luật sự Nguyễn Văn Hậu nói thêm.

Nhà bà Nữ bị quay lén, tiết lộ nhiều phân đoạn quan trọng

Hành vi quay lén, phát tán trên mạng vi phạm vào khoản 10, điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi bổ sung 2009). Cụ thể đây là hành vi “nhân bản, sản xuất bản sao, phân phối, trưng bày hoặc truyền đạt tác phẩm đến công chúng qua mạng truyền thông và các phương tiện kỹ thuật số mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả”, có thể bị phạt tiền từ 15-30 triệu đồng, buộc gỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm. Nếu xét thấy thiệt hại nghiêm trọng hơn có thể bị chế tài mạnh hơn hoặc cải tạo không giam giữ…

“Riêng với các tổ chức vi phạm, mức xử phạt tăng gấp đôi. Những cá nhân thuộc tổ chức vi phạm sẽ bị xử lý tội xâm phạm quyền tác giả và quyền liên quan theo điều 225 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017), khung phạt từ 6 tháng đến 3 năm tù, phạt tiền lên đến 1 tỉ đồng…” - luật sư Nguyễn Văn Hậu cho biết.

Với những khung hình phạt sẵn có, chỉ khi các nhà sản xuất mạnh tay hơn trong việc xử lý, tình trạng quay lén, phát tán trên mạng mới hy vọng có thể giảm. 

Diễm Mi