Cần nhiều chính sách khuyến sinh khi "người trẻ ngại kết hôn"

ĐBQH Trần Kim Yến đề nghị bổ sung nhiều chính sách để khuyến sinh trong bối cảnh già hóa dân số nhanh và một bộ phận người trẻ "ngại kết hôn"

Đóng góp ý kiến vào Dự thảo Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi), ĐBQH Trần Kim Yến (đoàn TPHCM) quan tâm tới chính sách hỗ trợ sinh sản cho các gia đình.

Trong thời gian dài vừa qua, để giảm tốc độ tăng dân số, Việt Nam đã áp dụng nhiều giải pháp cũng như nhiều chính sách.

Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê thì tổng tỉ suất sinh của Việt Nam có xu hướng giảm trong những năm gần đây, và được dự báo là sẽ tiếp tục giảm trong các năm tiếp theo; từ 3,4 của 20 năm trước, đến năm 2022 là 2,05 và năm 2023 là 1,96 và tại TPHCM là 1,39.

“Chưa kể xu hướng người trẻ không muốn kết hôn. Số liệu gần nhất của Tổng cục Thống kê cho thấy tỉ lệ người độc thân tại Việt Nam đang có xu hướng tăng nhanh, từ 6,23% năm 2004 lên 10,1% vào năm 2019. Như vậy, trong vòng 15 năm, tỉ lệ người chọn không kết hôn đã tăng gần gấp đôi”, bà nhấn mạnh.

Tình trạng già hóa dân số kéo dài với những hậu quả nặng nề ở nhiều nước phát triển, như thiếu hụt nguồn lao động, các vấn đề về dân số già và chăm sóc người cao tuổi, ảnh hưởng đến phát triển không bền vững về con người...

Kinh nghiệm của các nước trên thế giới là khi tổng tỉ suất sinh xuống dưới 2 thì việc nâng lên ngưỡng an toàn là rất khó. Đây là bài học lớn để Việt Nam quan tâm xây dựng chính sách điều chỉnh mức sinh hợp lý.

ĐBQH trích Quyết định 162 ngày 18/10/1988 của Hội đồng Bộ trưởng: trong giai đoạn tốc độ tăng dân số của nước ta đang tăng nhanh, Nhà nước áp dụng các chính sách để giảm tỉ suất sinh thì vẫn có chính sách cho người vô sinh hiếm muộn.

Thông tin trên báo chí, có khoảng 7,7% cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ bị vô sinh, hiếm muộn (tương đương với 1 triệu cặp vợ chồng). Tỉ lệ vô sinh đang gia tăng, trong đó khoảng 50% cặp vợ chồng vô sinh có độ tuổi dưới 30.

Tuy nhiên, ĐBQH chỉ ra, trong dự thảo Luật, đối tượng được hưởng chế độ thai sản; chỉ tập trung vào chính sách được hưởng khi thực hiện các biện pháp tránh thai.

ĐBQH đề xuất nên bổ sung các chính sách để khuyến khích những người muốn sinh con, tức là bổ sung việc nghỉ để đi khám, chữa hiếm muộn… Bà khẳng định, hiệu quả của chính sách này phải đến 20 năm sau chúng ta mới thấy, nhưng vô cùng quan trọng trong bối cảnh tốc độ già hóa dân số nhanh như hiện nay.

Về thời gian nghỉ việc hưởng chế độ khám thai, dự thảo Luật đang quy định: trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai tối đa 5 lần.

Tuy nhiên, theo khuyến cáo của Bộ Y tế, trong suốt thai kỳ, người mang thai sẽ có 8 lần khám thai (từ tuần thứ 3 đến tuần thứ 37). Do đó, ĐBQH Trần Kim Yến kiến nghị Ban soạn thảo sửa quy định “Trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai tối đa 9 lần” - để đảm bảo sức khỏe, sự an toàn của người mang thai và thai nhi theo khuyến cáo của Bộ Y tế. Và cũng là một chính sách để khuyến khích sinh con.

Bà cũng góp ý quy định, lao động nữ đi làm trước khi hết thời hạn nghỉ sinh con thì không phải đóng BHXH bắt buộc. Bởi lẽ, trong thời gian nghỉ hưởng chế độ lao động được hưởng các quyền lợi theo quy định của bộ luật lao động, vì hoàn cảnh khó khăn mới chấp nhận đi làm trước thời hạn.

Về mức hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con, ĐBQH Trần Kim Yến đề nghị mức hưởng không nên ghi số tiền cụ thể (2.000.000 đồng), mà có thể quy định tỉ lệ (%) mức hưởng so với mức lương tối thiểu vùng do Chính phủ quy định.

ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi cũng ủng hộ tăng số ngày để thai phụ nghỉ việc đi khám thai

Cùng mối quan tâm trên, ĐBQH Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) cũng kiến nghị bổ sung lựa chọn về thời gian nghỉ việc hưởng chế độ khi khám thai cho người lao động.

Bà cho hay, trong dự thảo luật, trong thời gian mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai tối đa 5 lần. Thời gian nghỉ việc hưởng chế độ khi khám thai tối đa là 2 ngày cho một lần khám thai.

Thực tế qua tiếp xúc cử tri là công nhân, người lao động trong các doanh nghiệp, có nhiều ý kiến đối với nội dung này, khi lao động nữ mang thai đi khám thai định kỳ, bác sĩ thường chỉ định khám lại sau 30 ngày, nếu thai phát triển trong điều kiện bình thường. Còn nếu thai phát triển không bình thường thì bác sĩ chỉ định sau 1 tuần, 10 ngày, 15 ngày,... phải đi tái khám để theo dõi.

Tuy nhiên theo quy định hiện hành và dự thảo Luật quy định cho lao động nữ chỉ được nghỉ việc đi khám thai tối đa 5 lần. “Con số đó là quá thấp đối với những trường hợp thai phát triển không bình thường”, bà nói.

Để đảm bảo điều kiện chăm sóc sức khỏe tốt cho phụ nữ lao động đang mang thai yên tâm làm việc, đại biểu đề nghị cũng cần nên xem xét, quy định lựa chọn có thể nghỉ tối đa 5 lần, mỗi lần không quá 2 ngày hoặc tăng số lần khám thai lên 9 - 10 lần trong thai kỳ để đảm bảo cho lao động nữ được theo dõi đầy đủ sức khỏe cho thai nhi phát triển tốt.

Minh Quang