Cần có quy định cụ thể để xác định thu hồi đất rõ ràng

Thế nào là hỗ trợ người tái định cư có chỗ ở tốt hơn?

Sáng 7/4, tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) chuyên trách, nhiều ĐBQH đã có ý kiến về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

ĐBQH Phạm Văn Hòa cho rằng, dự thảo chưa làm rõ việc đảm bảo nơi ở cho người tái định cư tốt hơn là như thế nào

ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) đặc biệt quan tâm đến vấn đề thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ quốc phòng, an ninh, vì lợi ích quốc gia, công cộng. Đại biểu cho rằng, đây là vấn đề cần thiết nhưng cần tách bạch rõ ràng việc thu hồi đất phục vụ quốc phòng, an ninh, phục vụ an sinh xã hội, công cộng với thu hồi đất các dự án thương mại, khu đô thị mới.

Với các dự án này, nhà đầu tư phải thỏa thuận với người dân sao cho phù hợp. Nhà nước không nên thu hồi đất các dự án nhà ở thương mại; đồng thời, cần có quy định cụ thể để xác định các trường hợp thu hồi đất sao cho rõ ràng.

Về bồi thường hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất, dự thảo đang quy định hỗ trợ tái định cư cần cho người dân có chỗ ở tốt hơn nơi ở cũ. Tuy nhiên ĐBQH đoàn tỉnh Đồng Tháp băn khoăn “tốt hơn là như thế nào thì chưa rõ ràng”.

Do đó, theo ĐBQH, nơi tái định cư phải bảo đảm như trong quy định, hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đồng bộ theo quy hoạch chi tiết và có cấp thẩm quyền phê duyệt, quy định như vậy sẽ phù hợp. Đặc biệt, người tái định cư được quyền chọn chỗ ở trong cùng một địa bàn, cấp quận, cấp huyện hoặc cấp tỉnh. Đồng thời, đề nghị trước khi có quyết định phê duyệt thu hồi đất thì cần có khu tái định cư trước để người dân ổn định nơi ở.

ĐBQH Trần Chí Cường (đoàn Đà Nẵng) đánh giá, dự thảo luật lần này có nhiều bổ sung mới hợp lý, tiếp thu nhiều ý kiến của nhân dân. Trong đó có quy định rõ, khu tái định cư phải hoàn thiện các điều kiện về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đồng bộ theo quy hoạch chi tiết được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Đồng thời phải phù hợp với truyền thống văn hóa, phong tục tập quán của cộng đồng dân cư nơi có đất bị thu hồi. Khu tái định cư có thể bố trí cho nhiều dự án.

Tuy nhiên, để chủ trương trên thực sự hiệu quả cũng như hạn chế thấp nhất việc phát sinh khó khăn, ĐBQH đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung các quy định cụ thể khác đảm bảo định lượng rõ hơn yếu tố “đảm bảo cuộc sống người dân bằng hoặc tốt hơn” sau khi bồi thường thu hồi đất.

Cần sớm có bảng giá đất để phục hồi thị trường bất động sản

ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân đề nghị cần có đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực định giá đất

Tại hội nghị, ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TPHCM) góp ý quy định về định giá đất tại Điều 158. Theo ông, bên cạnh doanh nghiệp tư nhân, cần có đơn vị sự nghiệp công lập của Nhà nước hoạt động trong lĩnh vực định giá đất.

Ông phân tích, nếu doanh nghiệp nhà nước chuyển nhượng đất là tài sản công, bắt buộc đơn vị kiểm tra giá đất phải là đơn vị công lập. Hơn nữa, nếu đất được thu hồi để sử dụng chung, đơn vị thẩm định cũng phải là đơn vị sự nghiệp công lập, có như vậy mới đảm bảo trách nhiệm của Nhà nước trong việc quản lý tài sản.

Về quyền và nghĩa vụ của đơn vị tư vấn định giá đất, ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, để hoạt động định giá đất có cơ sở khách quan, cần sử dụng tư liệu quốc gia về đất. Đây là điều kiện bắt buộc để hoạt động định giá đất, dù là đơn vị tư nhân hay công lập.

Quy định trên cũng liên quan đến Điều 162 về khai thác hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia về đất: cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức chỉ chọn được quyền khai thác cho mục đích của mình; người tiêu dùng được khai thác để đảm bảo lợi ích của mình; các đơn vị khác muốn sử dụng dữ liệu này phải xin phép và được cho phép. Ông đặt vấn đề, quy định như vậy là chưa phù hợp bởi tất cả đơn vị định giá đất cần phải sử dụng dữ liệu quốc gia về đất mới đảm bảo khách quan, do vậy cần sửa đổi theo hướng khuyến khích sử dụng…

ĐBQH Vũ Trọng Kim (đoàn Thái Bình) cho biết, nếu đến năm 2025 mới có bảng giá đất thì sẽ muộn so với yêu cầu của thị trường đất đai hiện nay, khi thị trường gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch. Ông đề nghị cơ quan chức năng cần thể hiện quyết tâm cao trong việc hoàn thành sớm bảng giá đất để phục hồi thị trường bất động sản.

Phải đảm bảo đồng bộ hạ tầng về giao thông, giáo dục, y tế... khi đền bù đất, hỗ trợ tái định cư

Trả lời, làm rõ ý kiến của ĐBQH, Phó thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà cho biết, qua theo dõi có trên 50% vấn đề ĐBQH quan tâm đề cập là về tài chính đất và định giá đất.

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà làm rõ một số vấn đề được ĐBQH quan tâm về dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi)

Phó thủ tướng nhấn mạnh vấn đề này là nguyên nhân của mọi nguyên nhân, nếu giải quyết được vấn đề này thì các vấn đề khác từ tranh chấp về đất đai, khiếu nại tố cáo... cũng được giải quyết. Do đó, từ các Luật Đất đai trong suốt thời gian qua, các cơ quan kiên trì tìm bài toán giải quyết tài chính đất đai, vấn đề giá thị trường. Mục tiêu đặt ra là phù hợp với giá thị trường.

Một vấn đề khác được người dân quan tâm là thu hồi đất đai, đền bù đất đai, hỗ trợ tái định cư. Tiếp thu ý kiến của các ĐBQH, Phó thủ tướng cho biết, Ban soạn thảo cố gắng để lượng hóa được nội dung người dân bị thu hồi đất gồm cả đất sản xuất, đất ở có điều kiện sống (gồm cả điều kiện ở và điều kiện sản xuất), có sinh kế phải đáp ứng được ít nhất bằng trước đây. Ban soạn thảo quan niệm, đời sống tốt hơn chính là đồng bộ hạ tầng về mặt giao thông, văn hóa, giáo dục, y tế... và chỗ ở có diện tích lớn hơn.

Phó thủ tướng khẳng định, phải tạo các điều kiện tốt hơn cho người dân. Trong từng dự án phát triển nếu là dự án thương mại, nhà ở thì phải tạo điều kiện cho người dân có thể tiếp cận nhà. Các dự án thu hồi đất đều phải có dự án tái định cư được quy hoạch trước, được bố trí để xây dựng hạ tầng, bố trí để người dân lựa chọn mô hình nhà cửa của mình, kèm theo phải có một bản kế hoạch về đền bù, hỗ trợ. 

M.Quang