Cần có chiến lược đón người nước ngoài đến sinh sống

Phóng viên: Ngày càng có nhiều người nước ngoài chọn TPHCM làm nơi để nghỉ hưu hoặc làm việc trực tuyến. Ông nhận định như thế nào về xu hướng này?

Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Đức Lộc: Trước khi có dịch COVID-19, người nước ngoài chọn TPHCM làm nơi sinh sống chủ yếu thuộc giới hưu trí. Họ còn khỏe, dùng lương hưu đến TPHCM ở rồi từ đó đi du lịch đồng bằng sông Cửu Long, sau đó di chuyển sang các nước khác trong khu vực Đông Nam Á. Nhiều người trong số đó vẫn có thể làm chuyên gia trong lĩnh vực nào đó. Sau các đợt dịch, xu hướng di cư dựa vào kỹ thuật số (còn gọi là du mục số) trở nên phổ biến. 

Ở Việt Nam, chưa có các nghiên cứu sâu về vấn đề này. Tuy nhiên, theo quan sát của cá nhân tôi cũng như theo dõi thống kê của các trang du lịch thế giới, số người du mục ngày càng tăng. Có thể lý giải, những thay đổi về phương thức làm việc trong đại dịch COVID-19 nói riêng, quá trình số hóa nói chung đã xóa mờ yếu tố không gian và thời gian trong công việc. Người ta có thể làm việc hiệu quả mà không cần đến cơ quan, công ty nên đã tận dụng thời gian để vừa du lịch, vừa làm việc từ xa, vừa tìm thêm nhiều cơ hội mới. Mô hình quản trị doanh nghiệp cũng thay đổi, nhiều ông chủ cho phép nhân viên làm việc từ xa. 

Theo Nomad List, trong 9 tháng đầu năm 2023, 3 thành phố của Việt Nam gồm Đà Nẵng, Hà Nội, TPHCM lọt vào tốp 10 điểm đến du mục kỹ thuật số phát triển nhanh nhất thế giới. Đây là 3 trung tâm văn hóa, kinh tế lớn của cả nước, có hệ thống cơ sở hạ tầng phát triển, giao thông thuận lợi, đáp ứng được các nhu cầu của khách du lịch.

Bên cạnh đó, độ an toàn cao, phí sinh hoạt rẻ, cảnh đẹp, nền ẩm thực phong phú, thủ tục nhập cảnh và lưu trú thuận lợi cũng là lý do khiến Việt Nam được lựa chọn.

Các ứng dụng (app) đặt phòng khách sạn trực tuyến cũng khiến việc đặt phòng lưu trú ở Việt Nam dễ dàng hơn. Các ứng dụng giao đồ ăn cũng cung cấp đa dạng các món ăn Việt với giá cả phải chăng.

Nhờ sự phát triển của công nghệ và các nền tảng số, Việt Nam ngày càng trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách quốc tế. Tôi tin rằng, xu hướng chọn Việt Nam làm nơi sinh sống sẽ ngày càng phổ biến hơn.

* Đây là cơ hội hay thách thức cho TPHCM, thưa ông?

- Đây vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Nếu chính quyền thành phố đầu tư xây dựng hạ tầng xã hội tốt, nghĩa là tạo ra không gian lưu trú tốt thì TPHCM có thể trở thành nơi lý tưởng để người nước ngoài - bao gồm người cao tuổi và giới trẻ - chọn làm nơi sinh sống. Về đầu tư, phải nhắc đến sự đầu tư về hạ tầng phúc lợi, kinh tế, giáo dục, đặc biệt là y tế, chăm sóc sức khỏe. 

Tuy nhiên, nếu chính quyền TPHCM không có chiến lược gì, không đầu tư gì thì người nước ngoài chỉ chọn ở một thời gian rồi đi, còn những người chưa đến sẽ chọn nơi khác thay vì TPHCM. Cư dân du mục số có kiến thức, kỹ năng tạo ra giá trị tốt nên chính quyền thành phố cần có định hướng, chiến lược để tận dụng họ, biến họ thành một lực lượng lao động có chất lượng. Nếu làm được như vậy, TPHCM sẽ thành nơi an cư của họ chứ không chỉ là nơi để họ ở thử.

* Cụ thể, theo ông, để tận dụng và giữ chân lực lượng lao động này, chính quyền TPHCM cần phải làm gì?

- Thứ nhất là nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện cơ sở hạ tầng xã hội như y tế, giáo dục, giao thông. Thứ hai là hoàn thiện chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho người nước ngoài làm việc và định cư, như cấp thị thực (visa) dài hạn, giảm thuế.

Thứ ba là khuyến khích doanh nghiệp tuyển dụng lao động là người nước ngoài, tạo điều kiện để họ phát huy năng lực.

Thứ tư là tăng cường giao lưu văn hóa, xây dựng môi trường quốc tế để người nước ngoài cảm thấy thoải mái khi sinh sống ở đây.

Ngoài ra, chính quyền thành phố cũng cần học hỏi kinh nghiệm của các quốc gia khác trong việc thu hút giới tinh hoa đến sinh sống và làm việc. Đồng thời, chú trọng đáp ứng nhu cầu về dịch vụ, tiện ích của người nước ngoài theo tiêu chuẩn quốc tế. Trong lịch sử loài người, nhiều đế chế, quốc gia đã rất thành công trong việc thu hút nhân tài, chuyên gia từ khắp nơi đến sinh sống và cống hiến. Chẳng hạn như trong thời kỳ hoàng kim của mình, đế chế La Mã cổ đại đã xây dựng được một nền văn hóa cởi mở, hấp dẫn, khuyến khích sự đa dạng về văn hóa, nhờ đó thu hút được nhiều nhân tài, trí thức tới định cư và cống hiến.

Đối tượng du mục kỹ thuật số có xu hướng tìm kiếm sự đa dạng về văn hóa nhưng cũng muốn được thụ hưởng các dịch vụ theo tiêu chuẩn quốc tế. Vì vậy, chính quyền TPHCM phải vừa bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa địa phương, vừa nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của khách quốc tế. 

* Xin cảm ơn ông. 

Nguyệt Minh (thực hiện)