Cái mũ phớt của ba

Tranh minh họa

Ngày còn độ trung niên, ba tôi có chiếc mũ phớt được mẹ mua cho, dành đội vào những dịp quan trọng như hội họp, tiệc tùng, tết nhất.

Mũ phớt, quê tôi xưa gọi dân dã là "mũ nỉ", vì mũ được làm bằng nỉ, hấp cứng từ vành đến thân, giá khá đắt. Mẹ thương ba lắm nên mới ráng mua.

Với mẹ, ba luôn là "ông hoàng", được mẹ chăm chút, trang bị đến tận răng. Còn bản thân mẹ thì xoàng xĩnh, giản đơn sao cũng được.

Cái mũ phớt của ba đẹp thật, xám màu lông chuột, dáng oval tựa hình giọt nước trước nhọn sau tù. Các cạnh mũ nổi gờ thẳng đứng, cứng cáp; chóp mũ cắt ngang, trũng lòng bằng đáy cũng lượn oval. Một băng vải cùng màu làm đai mũ may cuốn quanh, chia đôi thân với vành. Vành rộng tỏa ngang, nhiều đường chỉ khâu chạy vòng song song níu giữ lớp vải lót bên dưới và tạo thành gờ mũ, sống mũ nhấp nhô bên trên để phá vẻ phẳng lì, đơn điệu.

Nhưng độc đáo nhất nơi chiếc mũ phớt là mép vành cong vểnh không đều: uốn mạnh góc phải phía sau và từ từ hạ "độ cao" tới mức gần nằm ngang nơi góc trái phía trước. Trạng thái "lệch" một cách điệu đàng. Không hiểu sao, mỗi khi nhìn vành mũ, tôi cứ hình dung ra một chiếc… đĩa bay (UFO) trong các phim khoa học giả tưởng đang là là bay nghiêng, dáng dấp thanh thoát nhẹ nhàng nhưng rất hoạt.

Nói vậy để hiểu vì sao tôi cực kỳ mê chiếc mũ phớt của ba. Bình thường thì chớ có hòng đụng đến, bởi đi đâu về ba lập tức bọc mũ vào túi ni lông, cất tận nóc tủ cao. Thế nên muốn sờ được vào mũ cho đỡ thèm, tôi phải chịu khó "canh" - chờ ba đội mũ đi công việc vừa về, giở mũ khỏi đầu là lập tức xáp vô, nằn nì xin ba cho… đội thử.

Được ba đồng ý là tôi sướng lắm, rón rén đón lấy mũ, cầm lâu lâu chút, cảm nhận lớp nỉ mịn màng dưới mấy ngón tay trước khi chính thức đội lên đầu, xong chạy vô đứng trước gương. Ôi, trong gương là một quý cô sang chảnh đang nhìn tôi chằm chằm, cười nhe nguyên hàm răng sún chứ nào phải tôi.

Anh em tôi mê cái mũ, còn ba thì rất quý. Nhớ có lần anh Hai nghịch ngợm, đợi ba vắng nhà, lén bắc ghế leo lên lấy cái mũ phớt. Loay hoay không cẩn thận, anh tuột tay, rớt đánh bộp cái mũ xuống đất. "Tai nạn" khiến đỉnh mũ móp nhẹ, lại còn xước chút ít. Hôm sau ba đi công việc, lấy mũ ra khỏi bao, dòm trước dòm sau và phát hiện "sự cố". Mặt ba nhăn riết, vừa lần tay theo mấy vết trầy móp trên mũ ba vừa xuýt xoa. Bữa ấy, anh Hai được mẻ tái mét mặt mày, tưởng no đòn với ba. May mà ba không đánh...

Sau này lớn chút, tò mò tìm hiểu mới biết: cái tên "phớt" (fedora) có gốc từ tiếng Hy lạp cổ, có nghĩa "quà tặng của Thiên Chúa". Quà của Chúa đương nhiên quý giá rồi, hèn chi trông nó đẹp và tinh tế đến vậy. Lan man nghĩ thêm chút nữa mới chợt nhớ ra, cái mũ phớt của ba - cho dù không phải của Chúa - cũng vẫn là quà tặng. Khác chăng đây là quà tặng của mẹ.

Với Chúa, đấng toàn năng, đương nhiên Người sẽ chẳng khó khăn trong việc tìm một cái mũ làm quà tặng. Nhưng với bà nông dân nghèo lam lũ như mẹ, tích cóp đủ tiền để mua cho ba cái mũ phớt là chuyện không đơn giản chút nào.

Y Nguyên