Cái chết của người nữ giúp việc và cuộc khủng hoảng ngoại giao tại Vùng Vịnh

Gia đình Demafelis nói với trang tin tức Rappler rằng Joanna từng nghe những câu chuyện về người giúp việc Philippines bị đánh đập, thậm chí bị ông bà chủ sát hại.

Tuy nhiên, khi nhà tuyển dụng đề nghị Joanna trở thành người giúp việc ở Kuwait, cô vẫn háo hức chấp nhận vì khoản tiền lương mỗi tháng ở quốc gia thuộc Vịnh Ba Tư cao gấp 10 lần tại Philippines.

Tháng 5/2014, Joanna Demafelis rời khỏi quê hương và bay tới Trung Đông, trở thành một trong hàng trăm nghìn người Philippin di chuyển đến Vùng Vịnh làm việc. Đó cũng là chuyến đi cuối cùng của Joanna.

Vào tháng 2/2018, chính quyền Kuwait phát hiện ra xác của Joanna Demafelis trong tủ lạnh tại một căn hộ bị bỏ hoang. Căn hộ này là của vợ chồng thuê cô.

Theo các phương tiện truyền thông địa phương, bằng chứng cho thấy Joanna bị tra tấn, siết cổ và có thể đã chết từ hơn một năm trước.

Chủ của Joanna, Nader Essam Assaf cùng vợ, Mona Hassoun bỏ chạy khỏi Kuwait khi vụ việc bại lộ. Sau đó họ bị Interpol truy nã và bắt giữ ở Syria.

Kênh Al-Jazeera cho biết, Assaf, quốc tịch Lebanon, được đưa đến Beirut, trong khi Hassoun bị bắt ở Damascus.

Hơn một tháng sau khi bị bắt, Assaf thú nhận chính ông đã giết Joanna Demafelis và bị buộc tội giết người. Hôm 01/4, tòa án Kuwait kết án Assaf và Hassoun tử hình bằng cách treo cổ.

Cái chết của Joanna Demafelis gây ra làn sóng phẫn nộ ở Philippines, quốc gia có hơn 2 triệu người lao động ở nước ngoài. Đồng thời làm căng thẳng mối quan hệ giữa Philippines và Kuwait.

Tại một cuộc họp báo hồi đầu tháng Hai, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đưa ra nhiều bức ảnh chụp thân thể bầm dập của một người giúp việc Philippine và yêu cầu câu trả lời từ chính phủ Kuwait.

Ông Duterte nhấn mạnh: "Văn hoá của các anh có vấn đề à? Phải chăng giá trị con người tại quốc gia các anh chỉ là như vậy?!"

Một tuần sau, các hãng hàng không thương mại bắt đầu chiến dịch hồi hương miễn phí cho 10.000 lao động Philippines từ Kuwait, theo thỏa thuận với chính phủ của ông Duterte.

Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte, thứ hai từ trái, đến dự buổi tang lễ của Joanna Demafelis vào ngày 22/02 tại thành phố Iloilo.

Trong nhiều năm, các nhóm nhân quyền không ngừng bày tỏ lo ngại về điều kiện làm việc của hàng triệu người nước ngoài, đa phần đến từ Nam Á và Philippines, tại các quốc gia Vùng Vịnh.

Các vụ án về bạo hành phụ nữ nước ngoài, như người giúp việc hay quản gia, thường xuyên xuất hiện tại tòa án ở các quốc gia trong khu vực vùng Vịnh, nhưng các nhóm nhân quyền cho rằng số vụ việc trên thực tế còn cao hơn nhiều.

Tháng 4/2017, một phụ nữ Kuwait quay lại cảnh cô hầu gái Ethiopia của gia đình đang treo lơ lửng bên ngoài cửa sổ.

Sau đó, người giúp việc này rơi xuống từ độ cao bảy tầng nhưng may mắn sống sót. Kết quả, người phụ nữ quay clip bị bắt về tội không giúp đỡ người đang gặp nguy hiểm.

Các quy định về lao động tại khu vực Vùng Vịnh được kiểm soát chặt chẽ hơn trong thời gian qua, do Qatar chuẩn bị đăng cai World Cup 2022.

Những địa điểm tổ chức sự kiện này chủ yếu được những người lao động nước ngoài từ Nam Á và các nơi khác xây dựng.

Các nhóm như Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch) quan tâm nhiều đến hệ thống quy định rộng rãi gọi là "kafala", theo đó nhà tuyển dụng giữ hộ chiếu của người lao động và ngăn họ tìm kiếm các công việc mới ở nơi khác.

Một số quốc gia, bao gồm Saudi Arabia, cam kết chấm dứt “kalafa”, nhưng những thay đổi diễn ra rất chậm.

Dù thế nào đi nữa, tất cả đều quá muộn đối với trường hợp của Joanna Demafelis. Joanna được đưa về với gia đình ở Philippines trong chiếc quan tài gỗ vào tháng 2/2018.

Ngoại trưởng Philippines, Alan Peter Cayetano cầu nguyện cùng các thành viên gia đình của Demafelis tại một sân bay ở Manila khi máy bay chở thi hài Joanna đáp xuống.

Ông Cayetano nói với AP: "Cái chết của cô ấy rất bi thảm nhưng cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho tất cả các cơ quan chính phủ, buộc chúng tôi phải tích cực hơn trong việc giúp đỡ, bảo vệ người lao động ở nước ngoài”.

Tấn Vĩ (Theo Washington Post)