Cái bếp của bà

Bà làm nhà bếp lùi ra phía sau vườn. Vẫn mái tôn, vách ván, nền đất, cánh cửa sổ mở ra bằng cách giở lên trên và được chống một cái cây. Bà đâu biết nấu bếp ga. Củi cà phê đầy trong vườn, mỗi sáng, chiều bà ra vườn quét dọn và lượm củi khô vô để dành nấu.

Gian bếp của bà có hai cái kiềng ba chân. Bà đóng hai cây gỗ xuống nền đất để chặn đống củi cà phê cao nghệu. Ngo bà chẻ sẵn để trong lon sữa bò dành nhúm lửa. Bà có những cái xoong màu đen, nhưng bà cũng có những cái xoong rất trắng do khi nấu bà đặt miếng kê cho xoong khỏi đen. Những cái xoong màu đen của bà đều có vòng dây thép phía trên để khi xách không bị nhọ nồi dính tay. Bà làm một giàn bếp, trên đó bà để xoong nồi hay các thứ linh tinh. Cá, thịt dành cho chó, mèo… bà treo trên giàn bếp này. Bà nói: “Muội khói ám vào, thức ăn không bị hư”. Gian bếp của bà cái gì cũng thấy là lạ, hay hay.

Những đứa cháu của bà từ thành phố về ăn Tết cứ thích túm tụm trong gian bếp, vừa tán chuyện, vừa khêu hồng ngọn lửa. Ngo có trong lon sữa bò, củi cà phê dễ cháy, cứ thế một đứa vụng về nhất cũng nhóm được bếp lửa.

Ảnh minh họa

Buổi sáng dậy sớm, trời cao nguyên lành lạnh, co ro ra vườn nhìn ngắm những cây cà phê còn đọng sương đêm trên những tán lá. Mùi của đất, mùi lá mục, mùi của sương ban mai, không gian yên tĩnh nghe rõ từng tiếng giọt sương nhỏ trên lá. Nhìn vào bếp, bà đang lui cui nấu nước, thế là cả bọn kéo nhau vào gian bếp của bà, tranh nhau hơ đôi tay cho ấm. Tiếng lửa nổ lách tách, tiếng ấm nước reo reo. Bà chế ấm nước vào bình thủy rồi bà nấu thêm ấm nữa. Bọn trẻ con giành nhau cho củi vào bếp, lấy cái ống thổi lửa chúm miệng thổi phù phù vào bếp làm bà phải mắng: “Coi chừng tro bay đầy đầu”.

Bà kho cá bằng nồi đất, ngon ơi là ngon. Miếng cá thấm gia vị vừa cứng, vừa thơm ăn thật vừa miệng. Cơm bà nấu lúc nào cũng miếng cơm cháy hơi sém, màu vàng nhạt, thơm mùi gạo mới ở dưới đáy nồi. Mấy đứa tranh nhau miếng cơm cháy giòn rụm chấm với nước cá kho thơm lừng trong miệng.

Bà lui cui dưới bếp suốt ngày, ai muốn nói chuyện gì với bà chỉ cần xuống bếp. Bà để sẵn mấy cái đòn bằng gỗ có mặt ngồi láng trơn để ngồi cho khỏi mỏi chân. Buổi sáng bà nấu nước, ba vào bếp  nói chuyện với bà, tiếng bà trầm bỗng, cho dù ba và các chú đã lớn nhưng vẫn phải nghe lời khuyên nhủ của bà. Trong gian bếp ấm cúng này, mọi người nói chuyện không nhìn mặt nhau mà cùng nhìn vào cái bếp đang hồng ngọn lửa, vừa nói chuyện, vừa cho củi vào bếp. Lửa bùng lên thấy rõ gương mặt bà hiền từ, có những nếp nhăn thời gian, sao mà thật thân thương.

Chiều nay bà bắt con gà mái tơ trong vườn làm thịt thết đãi bọn trẻ con thành phố. Khói trong gian bếp của bà bay lên quyện vào nắng vàng lung linh và mỏng mảnh, mùi hương nồng nàn lan toả. Hoàng hôn buông xuống mang theo cái lạnh gai gai. Bọn trẻ con ùa vào gian bếp, tranh nhau thổi phù phù cho hồng ngọn lửa.

Không nơi nào ấm như gian bếp của bà.

Kim Duy