Các vấn đề của ngành giáo dục làm nóng nghị trường Quốc hội

Bị than phiền từ nghị trường ra cuộc sống

Chiều 25/3, tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội (QH), đại biểu (ĐB) Phạm Khánh Phong Lan (TPHCM) chỉ ra thực tế, Việt Nam vẫn đang loay hoay trong vấn đề đổi mới giáo dục và chưa xác định được những khó khăn để có sự đầu tư đúng mức. Đặc biệt, có những vụ việc gây mất lòng tin cho toàn xã hội như tiêu cực tuyển sinh trong kỳ thi trung học phổ thông năm 2018. “Tại sao lại không có dòng nào về vụ việc này trong báo cáo của Chính phủ?” - ĐB Phạm Khánh Phong Lan đặt câu hỏi.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đứng)

ĐB này cũng bày tỏ sự băn khoăn về mức lương của nhà giáo. Mặc dù đây được xem là nghề cao quý, nhưng nếu nhìn sòng phẳng thì họ đã được trả lương xứng đáng hay chưa? Nếu giáo viên được trả thu nhập xứng đáng thì khó xảy ra tình trạng dạy thêm, học thêm. 

Theo ĐBQH Nguyễn Thanh Hiền (tỉnh Nghệ An), từ đầu nhiệm kỳ đến nay, kỳ họp nào, lĩnh vực giáo dục cũng rất nóng bỏng. “Lúc thì giáo viên đi tiếp khách, lúc thì thi cử có vấn đề. Cần phải xem xét, đánh giá xem vấn đề do đâu, có vai trò của cá nhân hay không?” - ông Hiền nêu.

ĐBQH Tô Thị Bích Châu (TPHCM) cũng nhận định, trong nhiệm kỳ qua, lĩnh vực văn hóa, giáo dục chưa đạt được kết quả rõ nét. Thực tế, nhiều người dân và cử tri vẫn đang than phiền về chất lượng giáo dục, đặc biệt là việc học thêm và dạy thêm. Bà nói: “Tôi không tìm được lý do khiến bây giờ, phụ huynh vẫn rất vất vả cho con học thêm từ lớp Một. Phải giải thích như thế nào khi mà trong nhiệm kỳ qua, tình trạng này chưa giảm?”.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (đứng)

Bên cạnh giáo dục, ĐBQH Tô Thị Bích Châu cho rằng, lĩnh vực văn hóa cũng không có sự bứt phá và các giải pháp của QH vẫn chưa hiệu quả: “Trong báo cáo về lĩnh vực văn hóa, còn có gì đó tự an ủi mà chưa thấy rõ trách nhiệm của Chính phủ. Tôi đề nghị, cần có đánh giá, giải trình sâu hơn của Chính phủ về vấn đề này”. 

Quy trình làm luật thiếu khách quan

Nhìn nhận QH khóa XIV đã làm việc nghiêm túc, nhưng ĐB Phạm Khánh Phong Lan vẫn chưa hài lòng về cách làm luật của Việt Nam: “Luật có tuổi thọ ngắn, chỉ sau một thời gian là phải sửa đổi và khi áp dụng vào thực tế thì thường bị kêu ca”.

Theo bà Phong Lan, việc đưa Chính phủ xây dựng luật đã làm mất yếu tố khách quan: “Khi giao cho Chính phủ, chất lượng văn bản luật còn phụ thuộc vào nhiều bộ, ngành. Nhiều dự thảo gửi hàng chục lần, góp ý tới lần thứ 30 nhưng cuối cùng, nếu coi dự thảo lần cuối thì lại y chang như lần đầu. Người xây dựng dự thảo luật có khuynh hướng xây dựng luật để có lợi cho sự quản lý nhà nước của bộ, ngành”.

ĐB Phong Lan cho rằng, nếu không nhìn vào sự thật này, QH khóa XV, XVI hay các khóa tiếp theo vẫn sẽ gặp vướng mắc về mặt xây dựng luật. Và dường như những luật “khó” đang bị bỏ sang một bên nên thời gian dành cho làm luật rất lớn nhưng lại chưa hoàn tất được một số luật mà thực tế đang cần. “Cuối cùng, chúng ta mắc nợ nhân dân, không kịp cập nhật so với thực tiễn” - bà nói.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đứng)

Đồng quan điểm, ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) khẳng định, QH còn thụ động trong hoạt động lập pháp. Với cách làm luật như hiện nay (giao cho các bộ, ngành của Chính phủ soạn dự thảo) thì với góc độ nhận thức và lợi ích ngành, khó có được sự khách quan. Ông đề xuất, phải có cơ chế kiểm soát từ sáng kiến, thông qua sáng kiến lập pháp. Cụ thể, khi hình thành chủ trương xây dựng từng luật, QH phải thông qua, đồng ý làm hay không chứ không phải soạn thảo tới những khâu cuối mới trình QH.

Theo ĐB Trương Trọng Nghĩa, cần phải cơ cấu nhóm soạn thảo gồm chuyên gia ngành, chuyên gia pháp luật, bởi chuyên gia độc lập sẽ có cái nhìn khách quan và xuất phát từ lợi ích chung, chuyên gia về pháp luật sẽ giúp đạo luật được xây dựng nên bằng ngôn ngữ của luật pháp.

“Mấy chục năm trước, luật chúng ta soạn thảo có ngôn ngữ rất chặt chẽ nhưng càng về sau, khi đưa vào áp dụng, với một số luật, đọc câu đã khó chịu rồi. Khi xử, không biết tòa phải hiểu thế nào. Người dân cũng không hiểu, phải chờ nghị định, thông tư, rồi phải chạy tới các cơ quan để được giải thích, phải “ngâm”, phải “có phong bì” mới biết làm thế nào cho đúng” - ĐB Trương Trọng Nghĩa bức xúc. 

Quang Minh