Các loại bánh truyền thống nghĩ đến là thấy tết

Chỉ cần ngửi thấy mùi thơm lừng của những loại bánh này, chắc chắn sẽ gợi cho bao người ký ức đẹp, nhớ về gia đình và bữa cơm tết ấm cúng. Đó không chỉ là bánh,  món ăn trong mâm cỗ Tết mà còn là không khí của sự đoàn tụ, sum họp bên người thân. 

Bánh chưng

"Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ

Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh"

Bánh chưng là món ăn truyền thống trong mâm cỗ tết của người Việt. Nếu đến tết gia đình nào không có bánh chưng cũng như mất đi một phần của ngày xuân.

Ngày nay dù bận rộn đến đâu, gia đình hiện đại hay ở những vùng quê mọi nhà đều giành chút thời gian mua, nấu bánh chưng để dâng lên tổ tiên trong mâm cúng tết. 

Bánh chưng tết như cách con cháu thể hiện chữ hiếu với cha mẹ, là sự gợi nhớ về hình ảnh gia đình sum vầy, quây quần bên nhau. Đây cũng như “hình ảnh đặc trưng” để nhận biết tết đến, xuân về. Một cái tết sẽ không là trọn vẹn nếu thiếu màu xanh của bánh chưng, cuộc sống dù có bộn bề và nhiều lo toàn nhưng một chiếc bánh chưng dâng lên bàn thờ gia tiên chắc chắn phải có. 

Thông thường các gia đình Việt có thói quen gói bánh vào ngày 27 và 28, đây là khoảng thời gian kết thúc công việc sau cả một năm vất vả để chuẩn bị mọi thứ cho ngày tết. Đây là dịp để ông bà, bố mẹ và con cháu sum vầy trước không khí rạo rực của mùa xuân. Bánh chưng có ý nghĩa không chỉ về mặt dinh dưỡng mà chính là nét đẹp trong đời sống tinh thần của dân tộc. 

Không chỉ đến tết mới làm bánh chưng, những ngày bình thường vẫn có nơi bán và làm bánh nhưng điều duy nhất người ta nghĩ đó là tết. Dù thời gian nào, ở không gian nào (siêu thị, trong bếp…) chắc chắn điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến khi nhìn thấy bánh chưng là tết.

Bánh tét

Nếu như màu của tết ở miền Bắc là chiếc bánh chưng, thì ở miền Nam lại là đòn bánh tét. Không chỉ là món ăn, bánh tét còn là phong tục ngày tết ở Nam Bộ. Chiếc bánh nhìn giản đơn nhưng thấm đẫm triết lý của người miền Nam về con người và cuộc sống.

Tối 29-30 âm lịch tháng Chạp, cả nhà thức chờ quanh nồi nấu bánh, trẻ con làm nhiệm vụ chụm bếp lò, tạo nên không khí ấm cúng, sung túc của buổi sum họp gia đình ngày xuân.

Bánh tét xanh nhân nhụy vàng gợi cho ta màu xanh của đồng quê, của đời sống chăn nuôi, của an vui xóm – làng… Nó cũng gợi cho ta niềm mơ ước “an cư lạc nghiệp” của con người về một mùa xuân an bình cho mọi nhà. 

Hình ảnh cả gia đình đình ngồi quây quần bên nồi bánh tét không biết tự khi nào đã ghi dấu vào chiếc bánh. Chiếc bánh tưởng chừng “vô tri vô giác” giờ đây trở thành một “sinh vật sống”, có câu chuyện, biết tự sự và đời sống của nó chính là hương vị tết Nam Bộ. 

Bánh in

Bánh in là món bánh quen thuộc đối với người miền Trung khi thờ cúng ông bà mỗi dịp lễ tết. Bánh in hiện nay tuy đã có thêm rất nhiều hương vị mới cũng như kiểu dáng phong phú hơn, nhưng về cơ bản vẫn giữ được nét truyền thống với nguyên liệu chính từ bột nếp.

Từ hình ảnh trăng tròn trong đêm rằm tỏa sáng, người ta liên tưởng đến việc cúng những loại bánh có hình tròn. Đồng thời, tròn còn với ý nghĩa là viên, biểu tượng của sự trọn vẹn, viên mãn nên nhiều người còn gọi đây là bánh “đoàn viên”, bánh vầng trăng hay nguyệt bính. 

Bánh in là đặc trưng tết của người dân Nam Bộ. Giống bánh chưng, bánh tét, loại bánh này cũng tượng trưng cho hình ảnh sum họp bên gia đình, là một “sản vật” không thể thiếu trong mâm cúng ngày tết nhiều đời nay. 

Bánh đậu xanh

Vị bùi bùi, thanh thanh, ngọt ngọt mà không ngán đó chính là hương vị đặc trưng của bánh đậu xanh. Đây là món bánh ghi đậm dấu ấn của mảnh đất quê hương, khiến người con Phố Hội mỗi khi xa quê đều luôn nhớ về. Bột làm bánh đậu xanh Hội An được làm từ loại đậu xanh hạt nhỏ ruột vàng, ngào với nước đường với tỷ lệ vừa đủ để bột không quá khô hay quá nhão.

Trong tiết trời se lạnh của những ngày đầu năm, ngồi thưởng thức bánh đậu xanh nướng bên những tách trà nóng cùng hàn huyên tâm sự với khách đến thăm nhà không còn gì thú vị, tao nhã bằng. Nếu như 3 loại bánh trên thể hiện sự sum vầy, đoàn tụ bên gia đình, thì bánh đậu xanh lại gợi nhớ đến những cuộc vui, tâm tình bên bạn bè thân thiết ngày tết. 

Trần Yến