Ca sĩ Tùng Dương: Hòn đá lăn, không bám rêu

Nhưng Hope (MV lần này) không là một bản thể mà là sự nối dài nhân sinh quan của Tùng Dương sau album Human mang ý tưởng khởi đi từ cõi sinh diệt và những được mất của con người. Hope được quay hoàn toàn trong studio, sử dụng công nghệ Virtual/Tracking Realtime kết hợp hình ảnh ảo với diễn xuất thật, vẽ nên thế giới vừa hỗn mang vừa lộng lẫy.

Tùng Dương trong MV mới nhất

Vắt chiếc áo khoác trên ghế sofa, Tùng Dương kể với tôi mới chiều hôm qua, anh vừa quay chương trình Ký ức vui vẻ tại Maximark Cộng Hòa. Có lẽ vì tên chương trình, vì nơi chốn ghi hình thân thuộc ấy mà anh giật mình thốt lên: “Mới đó mà đã 20 năm…”. Rồi Tùng Dương lại háo hức kể về những ấp ủ cho sáu tháng cuối năm. Tùng Dương mang dáng vẻ điềm tĩnh như mặt hồ phẳng lặng nhưng hiếm khi anh chịu ngồi yên tự mãn với những thành quả đã gặt hái. Cuộc trò chuyện của tôi và anh vì thế xoay quanh tiến - lùi, thích nghi và cực đoan, tĩnh - động, cũ - mới, được - mất, sinh - biệt.

“Đừng đánh mất hy vọng" 

Phóng viên: Tùng Dương làm MV, nghe không quen cho lắm…

Ca sĩ Tùng Dương: Đến thời điểm nào đó cũng phải hòa chung vào dòng chảy âm nhạc. Việc làm MV thật ra tôi đã thực hiện từ lâu nhưng vốn dĩ mọi người biết đến Tùng Dương là nghệ sĩ trình diễn nhiều hơn. Live show bán cháy vé, ê-kíp hoàn thiện những gì chưa thực hiện trong quá khứ, đó là phần hình ảnh. Thông điệp dù chỉ là trong một bài hát chứ không bao quát cả tư tưởng trong cuộc đời ca hát nhưng nó phản ánh được góc nhìn của mình tại thời điểm đó. Có nhiều cách để khơi ra điều này. Có người chọn cách thể hiện tình cảm lãng mạn nhưng tôi chọn cách đưa khán giả vào không gian rộng mở của những viễn cảnh hư thực, mộng mị.

Có lẽ Hope là MV Việt Nam đầu tiên sử dụng phần dựng cảnh hoàn toàn bằng 3D, mang đến cho người xem trải nghiệm như đang ở một cảnh giới nào đó tùy thuộc vào trí tưởng tượng của họ.

* Quá trình thực hiện MV hẳn là khá công phu?

- Đây là “delay MV” (trì hoãn/gác lại) thì đúng hơn vì vốn dĩ tôi và ê-kíp đã hoàn thành sau tết Nguyên đán. Khi ấy, nhạc sĩ Huy Tuấn bảo tôi làm ngay MV cho phim Bão ngầm để kịp lên sóng. Sau đó, anh Tuấn lại bảo tôi dời tiếp cho MV bài hát SEA Games khi demo được lựa chọn. Thế là tôi đành chiều theo ý ông anh yêu quý! Lúc xong thì tôi bận nhiều việc, gác lại mãi, đang chuẩn bị phát hành thì cô em Hoàng Thùy Linh gọi điện bảo: “Không! Em phải ra trước, anh hoãn lại giúp em”. Mình làm anh mà, phải ưu tiên nhường em chứ! Tôi vẫn nói đùa với ê-kíp là MV cũng phải đủ ngày đủ tháng đủ năm mới phát hành được. Thực sự tôi nghĩ đây là thời điểm hợp lý để mọi người chiêm ngưỡng và chiêm nghiệm triết lý về cuộc đời, sự sống và cái chết như câu kết của bài hát: “Để hồn ta có nơi nương tựa/ Dựa bình minh đón ánh mặt trời”.

* Đây có lẽ là hai câu hát tiếp nối tinh thần trong album Human trước đó của anh?

- Tôi tin chỉ riêng hai câu đó cũng có thể phần nào mở cho người nghe một lối thoát, đặc biệt là sau hơn hai năm COVID-19 hoành hành với rất nhiều tổn thương, khó khăn và mất mát về tinh thần, rất nhiều người trong chúng ta mất đi người thân. Những nỗi đau không gì bù đắp nổi, những cái chết bất ngờ và đột ngột, những khoảng trống cho đến giờ vẫn chông chênh… chưa bao giờ cái chết lại ở gần như thế, thường trực đến thế. Có quá nhiều thứ trùng điệp về lo âu, cơn ám ảnh, nỗi cơ cực mà chúng ta dù muốn hay không vẫn phải đón nhận.

Không riêng tôi mà tất cả chúng ta đều đã có một khoảng thời gian đủ dài để sống chậm lại và thấm thía những xúc cảm đó. Thời điểm Lê Vụ Viết Thịnh gởi cho tôi bài hát này, tôi bất ngờ vì một người trẻ như thế lại thấm nhuần triết lý đạo Phật và cũng có những đồng cảm khi nhìn thấy loài người trong thời đại ngày nay, thời đại chúng ta luôn cho là hiện đại nhưng toàn cầu rơi vào cảnh tăm tối, đôi khi là cùng quẫn khi đối mặt với chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh... Như Thịnh tâm tình: “Mỗi sự kiện xảy ra như thể là kết quả của một quá trình dài chúng ta đã hành xử với nhau, với thiên nhiên; là những bài học lớn tạo hóa dành cho con người, thức tỉnh chúng ta, cho ta biết ta đang ở đâu, đang làm gì và sẽ đi tới đâu”.

Hope ra đời với mong mỏi có thể thắp lên hy vọng. Cái chết suy cho cùng không đáng sợ. Bởi chính trong cái chết, trong mất mát, con người học được cách cho đi, đồng cảm và bao dung với nhau hơn, để cùng nhau vượt qua. Nhưng mất đi hy vọng là ta đang đánh mất những gì mình đang có. MV này vừa là lời tri ân vừa là lời nguyện cầu, xoa dịu những linh hồn đã khuất và an ủi tâm tưởng người còn sống. Có lẽ ở cảnh giới khác, những linh hồn đã khuất sẽ tìm được suối nguồn hạnh phúc và bình yên hơn như niềm tin của người phương Đông.

* Trong cuộc sống, có lúc nào anh rơi vào trạng thái tuyệt vọng hoặc bế tắc?

- Tuyệt vọng thì chưa đến mức vì con người nghệ sĩ bên trong tôi luôn tìm kiếm sự cân bằng. Tất nhiên, không phải lúc nào người ta cũng đạt được trạng thái đó, nhất là khi họ gặp tai nạn kiểu tai bay vạ gió hoặc đối mặt những biến cố thình lình ập xuống khiến họ mất đi những người thương yêu nhất.

Thế nhưng, một khi đã đi đến tận cùng của nỗi đau, tôi tin chúng ta sẽ học được cách đối mặt với nỗi đau; trong những cơn bĩ cực của đời sống, ta sẽ học được cách bước tiếp về phía trước. Niềm hy vọng với bản thân mỗi người là quá trình nhìn nhận, sắp xếp lại chính mình và hướng đến những thay đổi tích cực trong tâm thế và hành động.

“Trong khổ hạnh, làm sao để trái tim vẫn gieo dưỡng yêu thương" 

* Việc liên tục ra mắt bốn MV trong sáu tháng đầu năm mang đến cho anh những trải nghiệm thú vị nào?

- Tôi là kiểu người hiếm khi chịu ngồi yên. Hai năm trước, tôi thực hiện album Human được thính giả và giới chuyên môn đón nhận thì những bài hát mang thông điệp tích cực lại tiếp tục giá trị “hậu Human”. Mọi thứ thành công ấy, vui vẻ ấy đã qua rồi, tôi muốn bước tiếp hành trình của “một con người” như lời đức Phật từng nói: Nghịch cảnh dạy cho chúng ta cách tu tập, thử thách chính mình.

Với những tác phẩm chọn thể hiện, tôi đều muốn truyền đi nguồn năng lượng của sự sống và những năng lượng tích cực nhất đến người nghe. Có thể sẽ có những vật vã, những nghĩ suy, trăn trở nhưng là nghĩ suy, trăn trở để tồn tại, trong đó, người nghe sẽ tìm được lối ra, nhẹ tênh như cây cỏ, khơi dậy sự hồi sinh từ cái chết.

Một cảnh trong MV mới nhất của Tùng Dương

* Anh nhắc nhiều đến triết lý nhà Phật, cơ duyên nào cho sự giác ngộ này?

- Tôi may mắn được ít nhất ba lần đến thăm nơi đức Phật đản sanh, được đi thăm Đức Đạt Lai Lạt Ma và được gieo duyên với rất nhiều cá nhân truyền cho tôi những cảm hứng rất lớn. Có thể tôi không tu tập tường tận như họ nhưng quá trình tiếp xúc và những trải nghiệm quý báu đó giúp tôi chiêm nghiệm được nhiều hơn về bản thân, về cuộc sống.

* Ngoài âm nhạc, sự chiêm nghiệm đó được anh thể hiện như thế nào trong đời sống hằng ngày?

- Nếu trong tâm mỗi người đều có đạo thì bản thân họ sẽ tìm lại được sự thanh thản và biết cách cân bằng trong đời sống thay vì kìm nén, vật vã hoặc giày vò tâm can trong những ham muốn, những thứ được - mất. Triết lý này bình dị, không quá cao siêu nhưng lại mang rất nhiều thử thách.

Đó còn là cách chúng ta đối diện với những biến động trong đời sống, những khó khăn từ khách quan như thiên tai, bệnh dịch, chiến tranh… Làm sao trái tim chúng ta vẫn gieo dưỡng, hướng đến sự nhân văn, đồng cảm và dành lòng yêu thương, sự sẻ chia với những người xung quanh mình bằng những hành động thiết thực.

“Luôn tươi mới và làm mới là chìa khóa mang tên Tùng Dương" 

* Vài năm trở lại đây, anh đặc biệt thích kết hợp với những người trẻ, còn những người “không trẻ” thì sao?

- Không có nghĩa là tôi bỏ quên những người “hơi trẻ”. Những đàn anh đàn chị đã chia sẻ cùng tôi kinh nghiệm, vốn sống, tình yêu, sự trân quý thiết thân. Tôi chơi rất thân với bốn diva, mỗi người một màu sắc, một cá tính âm nhạc. Họ mang đến cho tôi sự chia sẻ thú vị trên hành trình “độc đạo” của mình.
Với những nghệ sĩ trẻ sau này, tôi thấy được nguồn năng lượng bất tận và sức trẻ trong Bùi Lan Hương, Ngọt... Hay gần đây nhất là Hoàng Thùy Linh, tôi thấy hình ảnh của mình ngày xưa trong Linh bây giờ. Không chỉ hát, biểu diễn, Linh còn là nhà sản xuất cho chính mình, quan tâm đến mọi thứ chi tiết để có sản phẩm tốt nhất. Mỗi bạn đều có một bản sắc, một con đường âm nhạc riêng như tôi 20 năm về trước bước ra từ Sao Mai điểm hẹn. Tôi tin màu sắc riêng đó sẽ giúp các bạn có những bước đi vững chắc trên con đường các bạn đã chọn.

* 20 năm nhìn lại, có lẽ không quá để nói vài điều anh tự hào về bản thân?

- 20 năm trôi qua, có lẽ điều khiến tôi tự hào nhất là mình vẫn có thể đứng cùng sân khấu với những nghệ sĩ trẻ mà không bị các bạn chê “hết hạn sử dụng”. Tôi vẫn có thể bắt kịp xu thế của thời đại, song hành cùng các bạn thay vì sợ bị lấn át bởi sự tươi trẻ, mới mẻ của các bạn. Hoặc thi thoảng, tôi hát bài này bài kia vẫn “gây bão”. Tôi cho rằng tất cả điều này tùy thuộc vào việc mình có chịu cập nhật, trẻ hóa tâm trí của mình để tạo nên sự kết nối giữa các thế hệ, sự giao lưu, cộng hưởng lẫn nhau.

Các bạn có thể non kinh nghiệm hơn nhưng mình không tươi mới như các bạn. Làm sao để sự kết hợp đó trở nên thú vị và hiệu quả là điều khiến tôi hạnh phúc và sau này cũng thế thôi. Bạn sẽ thấy một Tùng Dương 10, 20, 30 năm nữa vẫn rất máu lửa trên sân khấu nếu giữ sức khỏe tốt. Đương nhiên để có sức khỏe, tôi vẫn nỗ lực tập thể lực mỗi ngày. Tâm thế của tôi lúc này rất cân bằng. Đương nhiên, mọi thứ trong cuộc đời này chỉ hữu hạn và tạm thời nhưng sống trong cõi tạm ấy, mình nên cố gắng làm được những điều ý nghĩa nhất.

* 20 năm, chìa khóa làm nên thành công của Tùng Dương là gì?
- Thay đổi là tiến trình âm nhạc, không còn là Tùng Dương Ôi quê tôi mộc mạc như ngày xưa nữa mà là Tùng Dương có sự biến hóa trong âm nhạc, vẫn dũng cảm với lối đi riêng đồng thời vẫn cân bằng được để phục vụ số đông khán giả. Thay vì cực đoan, chỉ hát cho mình nghe, theo thời gian, Tùng Dương biết tiết chế, cập nhật và thức thời hơn. Nếu cứ ôm khư khư cái bản ngã bảo thủ của mình thì sẽ dần xa rời công chúng và tụt hậu. Ở Tùng Dương sẽ không bao giờ có điều ấy. Tôi luôn trau dồi mỗi ngày để không mất tự tin khi đứng cùng những người trẻ. Lúc nào cũng tươi mới và luôn làm mới chính là chìa khóa mang tên Tùng Dương. Đương nhiên, cái mới này có sự chọn lọc.

* Nhiều diva như Thanh Lam, Hà Trần tổ chức mini show tại TP.HCM, anh có dự định làm một vài mini show như thế trong sáu tháng cuối năm?

- Phần vì đang tất bật với những dự án cá nhân, phần vì vẫn thích hát trong không gian của riêng mình nhiều hơn nên tôi từ chối khá nhiều chương trình. Hiện tại, tôi đang muốn tập trung cho live show 20 năm ca hát ở Hà Nội vào tháng 11. Live show vẫn dung hòa giữa người trẻ và những giọng hát gạo cội.

Nếu thành công, tôi sẽ mang vào TP.HCM. Tôi hy vọng năm nay sẽ tạo được dấu ấn với khán giả TP.HCM vì đã hơn 10 năm rồi từ live show Tùng Dương hát tình ca tại Nhà hát Thành phố. Tuy vậy, tôi khá hồi hộp và phải suy ngẫm, không biết khi mình mang vào thì người nghe có hưởng ứng vì nhiều người vẫn cho rằng Tùng Dương hát kén người nghe dẫu thực tế vài năm gần đây tôi đã hòa vào dòng nhạc trẻ hơn, hát nhạc trẻ hơn và chọn lời có ý nghĩa hơn.

Thời điểm cuối năm, tôi ấp ủ dự định ra mắt đĩa than Voice Tùng Dương Volume 1 tôn vinh những nhạc sĩ gạo cội, những tác phẩm âm nhạc của thời kỳ tân nhạc đầu tiên. Cứ đều đặn như thế, hy vọng mỗi năm Tùng Dương sẽ có một đĩa than dành tặng những tín đồ yêu thích.

* Cảm ơn anh đã chia sẻ. 

Hoàng Linh Lan (thực hiện)

Ảnh: Nhân vật cung cấp