Ca sĩ Đinh Thành Lê: Mưa mãi thì nắng cũng về

Chọn thời điểm cuối năm để ra mắt một CD nhạc tình gồm chín ca khúc gắn với tiếng hát của danh ca Ngọc Lan, Đinh Thành Lê muốn gửi tới chính mình một món quà nhỏ kỷ niệm một chặng đường sóng gió đã qua. Ở tuổi 40, Sao Mai 2007 nói đời chị đang viên mãn. Chị khóc cười khác xưa và quan trọng nhất, hiểu điều gì cần giữ, cần buông trong cuộc đời này.

Tôi thích làm âm nhạc trong thư thái 

Phóng viên: Khi nghe Dear người tình - đĩa nhạc mới nhất của chị, tôi nghĩ: “Giọng này đích thực là giọng hát nhạc tình rồi”. Thế nhưng trong cuộc họp báo ra mắt, chị nói chị từng do dự nhiều khi làm một cú rẽ như vậy. Chẳng lẽ Đinh Thành Lê thiếu tự tin đến thế?

Ca sĩ Đinh Thành Lê: Bạn nói đúng, giọng tôi là giọng nhạc tình. Song để hát được nhạc tình ra chất nhạc tình, nghệ sĩ phải có trải nghiệm chứ không phải cứ thích hát là hát được. Nếu 5 - 7 năm trước, đúng là Đinh Thành Lê chẳng hát được đâu. Khác các dòng nhạc khác, người hát nhạc tình phải có độ chín về cảm xúc, người nghe nhạc tình phải tĩnh tâm. Trong trạng thái đó, nếu “diễn” hoặc gồng, người nghe nhận ra ngay.

Khi hát nhạc dân gian, dù đang vui hay buồn thì tôi vẫn có thể hát cho tròn trịa nhưng nhạc tình thì khác. Tôi không ngại khi người khác chê mình hát dở hoặc khen mình hát hay; chỉ ngại chính mình hát mà lòng đầy hồ nghi, không tin tưởng vào giọng hát, cảm xúc thành thực của mình. Có thể nói, với tôi, sự đào sâu vào chính mình là điều quan trọng nhất trong giai đoạn này.

* Tôi tưởng Đinh Thành Lê đã chạm “đỉnh” của mình trong dòng nhạc dân gian nên mới muốn làm một cuộc vượt thoát như vậy… 

- Chắc chắn không phải. Âm nhạc làm gì có đỉnh, nó là ngôi đền mà nghệ sĩ phải hướng tới và mong muốn chinh phục. Thuộc kiểu người thích trải nghiệm trong khả năng của mình, tôi luôn đặt câu hỏi xem mình có thể làm được những gì, giới hạn của mình đến đâu. Trong khi đó, dẫu phong phú bao nhiêu thì dòng nhạc dân gian cũng có giới hạn khi đề tài chủ yếu là tiếng nói trữ tình quê hương đất nước, vẫn thiếu những ca khúc nói hộ lòng mình. Vừa hay, tôi thấy mình đang vừa vặn với không gian nhạc tình. Nó biểu thị trạng thái tinh thần, tâm hồn của Đinh Thành Lê hiện tại. Cũng vừa hay, tôi tìm được một hình tượng âm nhạc thú vị để giãi bày, đối thoại. 

* Hình tượng âm nhạc mà chị vừa nói là danh ca Ngọc Lan. Vì sao lại là Ngọc Lan chứ không phải là ai khác?

- Tôi thích Ngọc Lan lâu lắm rồi. Vui cũng nghe, buồn cũng nghe Ngọc Lan. Đó là một giọng hát cô đơn, buồn buồn nhưng không làm người ta gục ngã hay bi lụy. Cuộc đời Ngọc Lan có khá nhiều bi thương nhưng tôi không nhìn vào đó. Trong hình dung của tôi, Ngọc Lan là một gương mặt vô cùng diễm lệ mà nhìn vào, đã thấy khuôn mặt ấy in đậm trong tâm trí. Quan trọng nhất, tôi tìm thấy ở đó sự đồng điệu.

Thực tế, năm năm trước, tôi đã bắt đầu thu demo CD này rồi đấy chứ. Song, nghe đi nghe lại, tôi có cảm giác mình vẫn hời hợt, “diễn” quá. Đinh Thành Lê lúc đó vẫn thiếu một cái gì đó để hát nhạc tình. 

Với Đinh Thành Lê, viên mãn trong từng khoảnh khắc là được sống trong từng giây, từng phút

* Chị hát nhạc dân gian đầy phá cách, cũng từng thử sức với boléro, giờ đây là nhạc tình. Sau nhạc tình, chị có đang chuẩn bị điều gì đó khác không?

- Tôi có một giọng hát đa phong cách với âm vực tương đối rộng. Tuy nhiên, giai đoạn này, tôi sẽ tiếp tục các dự án nhạc tình… Nhưng mà, cho Đinh Thành Lê tạm nghỉ chút đi. Tôi thích làm âm nhạc trong sự thư thái. Năm nay ra Dear người tình, có khi năm năm sau tôi mới ra sản phẩm mới cũng nên. Chẳng ai biết trước được điều gì. Không giống những người khác, tôi không đặt ra mục tiêu năm nào cũng phải “đẻ” CD. Âm nhạc như một dòng chảy tinh thần của tôi, nó sẽ được thai nghén và ra đời trong những “mốc lịch sử” cá nhân của mình. 

Tôi chụp nhiều ảnh đẹp lắm nhưng chỉ để... ngắm

* Lâu lắm rồi mới thấy Đinh Thành Lê trở lại với âm nhạc. Tin tức về chị trên báo chí cũng không nhiều. Trong giới của chị, không ít người chẳng có sản phẩm mới nào nhưng mua một chiếc xe, đeo một chiếc túi hàng hiệu, thậm chí đầu tư ê-kíp chụp một bộ ảnh mới… cũng thấy xuất hiện dày đặc trên báo. Chị không sợ công chúng quên mình ư?

- Sợ chứ! Lạ lắm, rõ ràng khi xác định theo đuổi nghệ thuật, đương nhiên phải có công chúng và phải luôn xuất hiện hoặc làm điều gì đó khiến người ta nhớ. Nhưng đồng thời, tôi cũng nhận ra mình tỉnh quá. Tôi không dám mạnh miệng nói một chiếc xe sang, một chiếc túi hàng hiệu là phù du. Nói cho cùng, chúng cũng chỉ là phương tiện. Tôi chưa bao giờ muốn tên mình đi kèm những tin tức như vậy. Nhiều người hỏi tết sắp đến rồi, sao Đinh Thành Lê không lên một bộ hình mới nào đó. Thực ra, tôi chụp nhiều ảnh đẹp lắm nhưng chỉ để ngắm thôi. Mình ngắm mình, thế là đủ. 

* Cách Đinh Thành Lê ngắm mình với “shot” hình và “ngắm”/nghe lại mình trong âm nhạc liệu có giống nhau?

- Có đấy. Có những bộ hình chụp xong, nhìn vào là thấy toát lên mọi thứ của mình. Không phải tự dưng ông bà ta nói “tâm sinh tướng”. Mình đang vui, hạnh phúc hay thiếu thốn, gương mặt mình, giọng hát mình sẽ “bóc trần” hết. Mấy hôm nay, tôi hay xem lại những tấm hình chụp gần đây và thấy: “À, Đinh Thành Lê hiện tại đây rồi. Cô ấy đã bước qua hết mọi gập ghềnh rồi. Những gì khủng khiếp nhất cũng đã qua hết. Cuộc đời cô ấy đã nhẹ nhõm rồi”. Tôi thích tôi lúc này.  

* Nghe chị nói, chắc hẳn chị đã trải qua một khoảng thời gian u ám. Có phải đó là lúc chị không muốn hát nữa?

- Năm năm trước, tôi trải qua một cú sốc tinh thần kinh khủng. Cú sốc ấy lại đến từ người mình tin tưởng nên càng đau đớn. Lúc đó, tôi nghĩ rằng còn gì buồn hơn thế. Tôi mất niềm tin, chao đảo. Thời gian đó, từ tầng 16 nơi tôi ở, 2-3 giờ sáng, tôi cứ đứng ở ban công, nhìn vào mông lung và cảm thấy vô vọng. Tôi suy sụp hoàn toàn và có lúc đã nghĩ đến cái chết, muốn kết thúc chuỗi ngày tháng khó khăn đó.  

Lúc đó, bạn bè hỏi tại sao tôi im lặng. Có quá nhiều xúc động và vỡ òa. Lúc đó, âm nhạc cũng bất lực. Tôi không hát nổi, vào phòng thu âm là khóc. Đó cũng là lúc tôi biết tin mình có thai. Mọi điều cộng dồn lại, ập lên mình. Quãng thời gian đó là nốt trầm nhất trong cuộc đời tôi. Nhưng rồi chính em bé trong bụng đã níu tôi lại. Con trở thành nguồn sống quý giá, một phước lành của tôi.

* Bây giờ nhớ lại quãng thời gian đó, chị cảm thấy thế nào?

- Tôi phải cảm ơn những điều đó vì nếu không, có lẽ tôi sẽ không bao giờ có đủ cảm xúc để làm những CD như thế này. Tự đáy lòng, tôi cảm ơn và cả biết ơn. Tính tôi không quen trách móc ai lâu. Điều gì đến cứ đến; điều gì đi, tôi có giữ cũng không được. Mưa mãi thì nắng cũng về chứ.

* Nghe Đinh Thành Lê nói chuyện có cảm giác chị đang sống tốt…

- Ai cũng có thể nói mình sống tốt nhưng theo tôi, chưa chắc. Với tôi, sống tốt là sống đủ. Biết đủ thì an nhàn lắm. Cuộc sống hiện tại đủ đầy hay không, tự tâm mình mà ra. Khi có đức tin, sẽ có… bù đắp cho những điều chưa có được.

Thời gian giúp tôi thanh lọc được nhiều điều

* Nhắc đến mốc lịch sử cá nhân, tôi tò mò muốn biết Đinh Thành Lê đã đến với âm nhạc như thế nào? 

- Tôi lớn lên trong một gia đình không có ai làm nghệ thuật; ngoại hình thì nhỏ nhắn, đen nhẻm chứ không được như bây giờ. Hồi đó, tôi hay nghe lỏm nhạc từ chiếc cassette của nhà hàng xóm. Sau đó, có con bé loắt choắt suốt ngày chui vào chum để hát cho có tiếng vọng. Tôi yêu âm nhạc một cách tự nhiên, hồn nhiên như thế. 

Thời ấy, các bậc phụ huynh chỉ muốn con mình trở thành giáo viên. Thế nhưng có lẽ trời cho tôi đức tính kiên định. Năm lớp Bảy, tôi thi đậu vào Trường Văn hóa Nghệ thuật Hà Tĩnh. Bố mẹ không cho đi học vì tôi còn nhỏ quá nên tôi đành học văn hóa tới khi xong lớp 12. Hồi đó ở quê tôi làm gì có khái niệm ra Hà Nội học “tạo nguồn” (học trước một năm). Tôi rớt Nhạc viện Hà Nội (Học viện Âm nhạc Quốc gia ngày nay), lại quay về Trường Văn hóa Nghệ thuật Hà Tĩnh học. Cứ thế, thi rồi rớt, kiên trì ôn luyện hai năm, cuối cùng tôi mới đặt được chân vào Nhạc viện Hà Nội. 

Quả thực, để đến với ước mơ của mình chẳng hề dễ dàng. Trong âm nhạc, tôi không phải là người thông minh. Tôi không có sắc, không quá tài, lại chẳng phải con nhà nòi. Khi tôi vào trường, các bạn đều biết hết rồi, tôi chẳng biết gì cả. Tuy vậy, điều mà cô giáo hài lòng nhất là tôi luôn chăm chỉ và biết thân biết phận. Ý chí và lòng quyết tâm đã giúp tôi nuôi dưỡng niềm đam mê ấy đến tận bây giờ. 

* Con gái mà cá tính quá, gai góc quá cũng khổ…

- Chắc chắn khổ. Nhưng, có lẽ Đinh Thành Lê đang ngày càng mềm mỏng, đằm hơn rồi. Nếu từ bé, tôi không quyết liệt thế sẽ không có Đinh Thành Lê của hôm nay. Cuộc đời này hay lắm. Ta không thể đoán trước được bất cứ điều gì. Mọi thứ mình có thể cầm nắm cũng có thể rơi bất cứ lúc nào. Bây giờ, Đinh Thành Lê đang có thanh, một chút sắc, một chút điều kiện và một bộ phận công chúng của mình nữa, tôi không được phép làm điều gì đó qua quýt như trả nợ, trả bài. CD này cũng thế. Về âm nhạc, có thể có người khen có người chê nhưng khi cầm đĩa nhạc trên tay, nó phải đẹp, phải chứa đựng thẩm mỹ và tâm huyết của tôi. 

* Nếu không nhầm, 2021 là năm đánh dấu một cột mốc quan trọng với chị?

- Tròn 20 năm tôi đặt chân vào Nhạc viện Hà Nội đấy. Lẽ ra, nếu không vướng dịch COVID-19, song song với việc ra mắt CD Dear người tình, tôi sẽ làm một chương trình nho nhỏ, ấm cúng để kỷ niệm ở Nhà hát lớn Hà Nội. Đời người có bao nhiêu lần 20 năm như thế? Tôi thậm chí đã tưởng tượng ra không khí, màu sắc đêm nhạc đó, bữa đó mình sẽ mặc một chiếc váy như thế nào, sẽ hát những ca khúc nào… 

Từ con bé đen nhẻm thường chui vào chum hát ông ổng ngày xưa đó, tôi đã đi miệt mài với âm nhạc. 20 năm trôi qua, tôi lớn hơn, trưởng thành hơn và may quá, sau bao nhiêu thử thách, chông gai, tôi vẫn còn là chính mình. Tất cả những điều đã qua dù đẹp hay không đều khiến ta biết sống, biết nhìn nhận hơn. Tình yêu, hôn nhân, tình bạn… đều cần thời gian. Qua năm tháng, tự khắc nó phô bày hết. Thời gian giúp tôi thanh lọc được nhiều điều trong cuộc sống. 

* Tôi muốn hỏi thật Đinh Thành Lê, suốt 20 năm theo đuổi nghệ thuật, chị có bao giờ hối hận chưa?

- Thực ra, khi chấp nhận bước chân vào nghệ thuật, tôi đã biết mình sẽ khổ, không cần đợi tới 20 năm nhìn lại mới thấy khổ. Nghệ thuật nghiệt ngã. Nghề này chỉ có giọng hát chưa đủ. Nó đòi cả hình thức, thẩm mỹ… Chưa kể, nó cũng nhiều cám dỗ, thử thách… Nhưng nếu không hát, Đinh Thành Lê biết làm gì? Theo đuổi nghệ thuật khổ nhưng tôi cũng phải cảm ơn vì nghệ thuật đã cho tôi thứ tài sản vô giá. Đến với nó, tâm hồn tôi được giải phóng, thăng hoa. Đến với nó, tôi tạo nên được một câu chuyện âm nhạc của riêng mình và nhờ âm nhạc, tôi diễn dịch được lòng mình.   

40 tuổi vẫn tin vào cổ tích

* Đinh Thành Lê ở tuổi 40 sẽ là một dáng hình thế nào nhỉ?

- Như bạn thấy: viên mãn.

* Viên mãn là một trạng thái cực đỉnh của những mong cầu ở đời. Chị mới 40 tuổi đã tự nhận mình viên mãn, có hơi sớm không? Vậy những năm tháng về sau này là gì?

- Tôi nghĩ, cuộc đời con người được chia thành nhiều giai đoạn và ở mỗi giai đoạn nhất định nào đó, ta đều có thể nhận ra mình đã viên mãn hay chưa. Tôi không nhìn trạng thái đó như một tâm điểm phấn đấu cả đời hoặc lúc này mình đang viên mãn thì sau đó sẽ ra sao… Với tôi, viên mãn ở trong từng khoảnh khắc, là được sống trong từng giây, từng phút. Đừng nghĩ nay mình sướng, mai cũng sướng. Ta đâu dự phần được những điều chưa tới. Thôi thì cứ sống tận hiến ngay trong lúc này, sống một cách hiện sinh nhất đi. 

* Sau mấy năm, đây là lần đầu chị “khoe” con gái với truyền thông. Ở nhà, mẹ con chị hay nói chuyện với nhau không?  

- Khi mang bầu, tôi rất vất vả nhưng trộm vía, từ khi sinh bé ra, cháu tươi tắn vô cùng. Hai năm trở lại đây, con khôn hơn, hiểu chuyện hơn, bắt đầu nói chuyện với mẹ như một người bạn. Bé tên Vi An, bốn tuổi rồi nhưng không ti vi, iPad. Ở nhà, tôi hay kể chuyện cổ tích cho con nghe. Chiều thì hai mẹ con tập yoga. Nói chung, tôi dành khá nhiều thời gian cho con, đưa con đi chơi, đi mua sách... 

* 40 tuổi rồi mà chị còn tin vào cổ tích?

- Vẫn tin chứ. Cuộc đời tôi đã phải trả giá rất nhiều vì niềm tin của mình nhưng nếu không tin vào những thứ đẹp đẽ, không nhìn vào những điều tốt đẹp để sống, để hướng đến, ta biết phải làm gì để vượt qua những gập ghềnh? Với tôi, niềm tin luôn đúng. Có thể mình bị phản bội, có thể gặp người xấu nhưng ngay lập tức sau đó, cuộc sống trao cho mình một người tốt, một điều tốt đẹp. Cuộc đời này công bằng lắm. Hãy sống hết lòng như đang yêu và trong tình yêu.

* Hiện tại, Đinh Thành Lê đang yêu chứ?

- Dĩ nhiên. Cứ nhìn tôi là biết.

* Cảm ơn chị đã chia sẻ. 

Đậu Dung (thực hiện)
Ảnh: nhân vật cung cấp