Cá rô đồng mùa gặt

Mùa này, các kênh, mương, ao hồ ngoài ruộng cạn trơ đáy, chỉ còn lại một ít nước tù đọng, và những chổ nước ít ỏi ấy tập trung rất nhiều loại cá như cá tràu, cá nhét, cá trê, lươn, lạch,…, và nhiều nhất là cá rô. Lũ trẻ chúng tôi chỉ cần tát hết chỗ nước ấy là tha hồ bắt cá, chẳng mấy chốc đã có một mớ cá rô đồng tươi ngon, nhảy tưng tưng trong giỏ. Tóc, tai, mặt, mũi đứa nào cũng tèm nhem bùn đất nhưng nụ cười thì tươi rói, tung tăng xách cá về nhà.

Cá bắt về má tôi thả vào cái lu, thay nước nhiều lần cho cá sạch bùn đất, để dành ăn dần. Khi nào nấu, má mới bắt cá ra khỏi lu, móc bỏ mang, ruột cá, rửa với muối biển nhiều lần cho cá hết nhớt, để thật ráo nước trước khi chế biến thành những món ăn ngon. Tôi nhớ những ngày nhỏ ở quê, bao giờ má cũng đãi mấy chị em tôi món cá rô nướng chấm mắm gừng ăn trước cho đỡ thèm. Má lựa những con cá lớn hơn, đặt lên vỉ, nướng trên than hồng cho đến khi cá chín vàng, tỏa hương thơm phức là cá chín. Chị em tôi sà đến, chẳng mấy chốc đĩa cá rô nướng nóng hổi, giòn tan đã hết veo mà chúng tôi vẫn còn thòm thèm lắm.

Cho những bữa cơm trưa, cơm tối mùa gặt, má thường làm món cá rô chiên giòn. Những con cá rô chiên với dầu phộng nhà chín vàng ươm, nóng hổi, tỏa hương thơm phức, chấm nước mắm tiêu ăn với nồi cơm lúa mới nóng hổi ngon không đến vô cùng. Nhưng tôi vẫn nhớ hoài những buổi tối tôi mon men theo má chuẩn bị món cá rô đồng kho nghệ để sáng mai cả nhà có thức ăn ngon cho bữa sáng. Sau khi giặt giũ, dọn dẹp xong mọi thứ trong nhà, má lui cui làm cá thật sạch, tôi quạt bếp than hồng cho má nướng sơ cá sao cho vảy cá hơi chuyển màu rồi má cẩn thận xếp từng con cá vào nồi, ướp muối, nước mắm, đường, hành, tiêu, tỏi, và không thể thiếu thật nhiều gừng già và nghệ tươi giã nhỏ. Má nói hai loại gia vị cây nhà lá vườn này rất hợp với cá rô, giúp món ăn thêm dậy mùi. Má cũng nói cá rô nướng sơ thì kho mới thơm, để dành ăn hai, ba bữa vẫn ngon.

Má phi thơm dầu phộng với củ nén đập dập, rưới lên trên cá. Má ướp cá chừng hai mươi phút rồi bắt lên bếp, thêm nước ấm xâm xấp, kho thật nhỏ lửa cho cá chín, thấm gia vị. Khi tôi cảm thấy hai mắt mình díp lại vì buồn ngủ cũng là lúc nồi cá kho của má cạn nước, dậy hương thơm quyến rũ . Lúc này má lại cẩn thận vùi nồi cá kho vào tro nóng để sáng mai nồi cá kho vẫn ấm nóng, ăn thơm và đậm đà. Chẳng thế mà sáng nào được má đãi món cá rô kho nghệ là cả nhà tôi ăn rất ngon miệng, ấm bụng, tinh thần phấn chấn, vui vẻ, hào hứng.

Ảnh minh họa. Ảnh Binh Nguyên

Chia tay tuổi thơ, vào đại học rồi đi làm xa quê, tôi ít có có dịp về quê mỗi khi mùa gặt đến. Nhưng mỗi khi những cơn gió heo may tràn qua phố, tôi lại thấy lòng mình xốn xang, da diết nhớ cánh đồng quê mùa gặt, nhớ những đứa bạn thời còn để chỏm tay nâng niu giỏ cá rô đồng, cả người lấm lem bùn đất nhưng nét mặt vẫn rạng ngời với nụ cười như mùa thu tỏa nắng năm nào.

HỒNG THẢO