Ca khúc ngày càng ngắn

Ngắn và ngắn hơn nữa

Sau gần nửa tháng ra mắt, ‘anhduong’ của ca sĩ Lâm Phúc đạt gần 1 triệu lượt xem trên YouTube, trụ vững trong bảng xếp hạng âm nhạc thịnh hành. Ca khúc mang phong cách ballad nhẹ nhàng, dễ nghe, hợp thị hiếu khán giả trẻ.

Tuấn Khang (29 tuổi) - một trong những khán giả được xem MV này đầu tiên - nhận xét: ca khúc dễ nghe, mang lại năng lượng tích cực, nhưng tiếc là thời lượng hơi ngắn. Anh cho rằng, nếu có thể kéo dài hơn một chút, sẽ đẩy cảm xúc người nghe nhiều hơn. Thời lượng của ‘anhduong’ là 3 phút 07 khi đăng trên YouTube, nhưng nếu trừ đoạn nghỉ và giới thiệu ê kíp thì còn dưới 3 phút.

Hình ảnh trong MV ‘anhduong’ của ca sĩ Lâm Phúc - Ảnh chụp màn hình

Thời gian qua làng nhạc Việt cũng ghi nhận nhiều ca khúc khá ngắn khác xuất hiện. Thời lượng phổ biến của chúng khoảng gần 3 phút. Trong số này, có thể kể đến các bài hát trong EP Duyệt của Hoàng Yến Chibi, DOC (Pháp Kiều), Chủ nhật boy (Amee - Trần Huyền My, Hứa Kim Tuyền), Tiger balm (Mỹ Anh), Anh chẳng thoát được đâu (Mỹ Mỹ), nhạt - fine (GreyD - Đoàn Thế Lân)…

Thậm chí, Xoay một vòng của HIEUTHUHAI (Trần Minh Hiếu) kết hợp với Phương Ly chỉ dài khoảng 2 phút 25. Thời lượng của Để ý do Wren Evans (Lê Phan) thể hiện cũng chỉ khoảng 2 phút rưỡi hay Phóng đổ tim em chỉ dài 2 phút 15. Đây cũng là ca sĩ có nhiều ca khúc rất ngắn xuất hiện thời gian qua: Tình yêu vĩ mô, Lối chơi, Việt kiều, Từng quen, Quyền anh…

Dễ thấy những ca khúc có thời lượng ngắn này thường gắn liền với thế hệ ca sĩ trẻ. Phần lớn bài hát thường có tiết tấu nhanh, sôi động, trẻ trung. Trước đây, nhiều ca khúc có phần nhạc dạo đầu khoảng 15-20 giây thì nay được rút xuống còn 3-5 giây.

Do thời lượng ngắn nhưng có thể chuyển tải nhiều nội dung, thông điệp nên có những ca khúc gần như không có khoảng nghỉ. Ca sĩ hát liên tục hoặc kết hợp rap khiến người nghe có cảm giác bị ngộp. Cũng có những sáng tác ca từ đơn giản quá mức, không thể hiện được chiều sâu nội dung, mất chất thơ do thời lượng quá ngắn, đơn cử như Phóng đổ tim em, Chủ nhật boy…
Xu hướng ca khúc ngắn không chỉ diễn ra với nhạc Việt mà còn xuất hiện ở nhiều quốc gia. Một số ca khúc gần đây của nhóm New Jeans cũng bị phàn nàn quá ngắn, nghe chưa đã. 4/5 bài hát dẫn đầu bảng xếp hạng Billboard Hot 100 hồi đầu tháng Sáu cũng có thời lượng mỗi bài dưới 3 phút.

Ảnh hưởng của các nền tảng

Nhà sản xuất Tuấn Mario nhận định: ngày trước các ca khúc thường chứa nhiều câu có quãng dài, tiết tấu đa dạng; nhưng hiện nay nhiều nhạc sĩ sáng tác theo hướng lặp lại cấu trúc câu nhiều lần để tạo hiệu ứng lan tỏa trên mạng xã hội. Vì thế, ca khúc cần ngắn đi để không bị nhàm chán. Bên cạnh phần âm nhạc, hiện nay việc trình diễn cũng góp phần không nhỏ vào sự thành công của sản phẩm. Khán giả không chỉ dừng ở việc nghe nhạc mà còn xem nhạc.

HIEUTHUHAI và Phương Ly trong sản phẩm Xoay một vòng - Ảnh từ Facebook

Những ca khúc ngắn không đòi hỏi nhiều về chiều sâu hoặc kỹ thuật xử lý, dù vậy vẫn đặt ra thách thức cho người làm nghề. Vì thời gian tiếp cận không nhiều nên sản phẩm phải tạo được không gian, sự kết nối lập tức với khán giả. Nếu không, ca khúc sẽ khó tồn tại.

Nhạc sĩ Dương Khắc Linh cho biết thêm, hiện Spotify và một số nền tảng nghe nhạc trực tuyến khác chi trả cho nghệ sĩ thông qua lượt nghe. Vì thế, những ca khúc ngắn sẽ tạo cảm giác “chưa đã” cho khán giả, khiến họ phải nghe đi nghe lại nhiều lần, từ đó lượt nghe tăng lên.

“Xu hướng nghe nhìn ngắn đã tác động đến hầu hết lĩnh vực trong ngành giải trí và âm nhạc không nằm ngoài. Tất cả hầu như phải đi vào trực diện, không dài lê thê. Hiện tại, với 1 bài hát, phần điệp khúc được xem là quan trọng nhất, còn lại chỉ đóng vai trò phụ trợ, đặc biệt khi TikTok ngày càng có sức ảnh hưởng lớn. Ca sĩ, nhạc sĩ, các ê kíp đi theo xu hướng của thị trường là tất yếu. Tuy nhiên, điều này cũng góp phần tạo ra sự thiếu kiên nhẫn của khán giả trong việc thưởng thức một sản phẩm giải trí. Về lâu dài, chắc chắn sẽ có những hệ lụy mà trước mắt là việc âm nhạc sẽ bị “trôi” đi nhanh hơn, sự đào thải khốc liệt hơn” - Dương Khắc Linh chia sẻ.

Lâm Phúc - đồng tác giả của ‘anhduong’ - cho biết, khi sáng tác, họ không đặt nặng vấn đề thời lượng, quan trọng là phải thể hiện được đầy đủ những suy nghĩ muốn gửi gắm. “Bài hát dài hay ngắn mà không truyền tải được thông điệp của tác giả thì sẽ chẳng đem lại giá trị nào cho người nghe” - Lâm Phúc nói.

Theo nhạc sĩ Dương Khắc Linh, khi sáng tạo thì ca sĩ, nhạc sĩ, ê kíp sản xuất cũng cần chú trọng đến chiều sâu - điều sẽ góp phần rất lớn tạo nên sức sống, tuổi thọ của ca khúc trên thị trường.

Không phải vì xu hướng này mà những ca khúc có thời lượng trên 4 phút, 5 phút mất đi chỗ đứng. Nhà sản xuất Tuấn Mario nhận định: thế hệ Z trở về sau thích âm nhạc ngắn gọn, nhưng thế hệ 9X đời đầu trở về trước lại thích ca khúc có chiều sâu, chiêm nghiệm, cần thời gian đủ dài.

Nhiều bài hát dài 4-5 phút trước đây đến nay vẫn còn được yêu thích, như: Chiếc khăn gió ấm, Vầng trăng khóc, Cả một trời thương nhớ… Vì thế, người làm nghề cũng không nên vì xu hướng mà o ép, cắt xén âm nhạc quá mức.

Trung Sơn