Cà đắng - món ngon “bất hủ” với tôi trong ngày tết

Chẳng biết từ bao giờ, món cà đắng trở thành món ăn không thể thiếu trong những lần tôi trở về quê nhà, nhất là vào dịp tết.

Cà đắng không phải là món ăn ngày tết, nhưng do chiều cô con gái “rượu” nên năm nào ba cũng đi hái sẵn chờ con gái về sẽ chế biến thành món ngon.

Trong ký ức của tôi, cà đắng chỉ là loại trái cây dại mọc ven đường, chung với đám cỏ ven rẫy cà phê. Có những cây mọc hẳn trong hàng cà phê bởi những lần nhà tôi nhổ cỏ bị sót. Mỗi lần từ rẫy trở về, nếu muốn ăn, mẹ chỉ cần dặn ba hái ít trái ở dọc đường về nhà.

Trái cà đắng chỉ nhỉnh hơn ngón tay cái người lớn, có màu xanh pha sọc trắng. Cà đắng muốn ngon phải chọn hái trái vừa ăn, không quá già hay quá non, ăn ngay khi vừa hái xuống sẽ giữ nguyên vị ngọt, chát, nhẩn đắng rất riêng biệt của loại trái này.

Mỗi lần mẹ nhờ ba hái, ba chỉ cần hái bỏ đầy hai túi áo khoác ngoài là đã xong bữa cơm với cà đắng cho cả nhà. Món ăn đơn giản mà ngon miệng.

Cà đắng dùng chế biến nhiều món ngon cho gia đình

Thường thì mẹ tôi sẽ xào cà đắng với vài trái cà chua. Đợi cà chín hẳn, mẹ ngắt thêm ít ngọn mò om, tía tô cho vào nữa là xong món.

Buổi sáng nào đi chợ, mẹ sẽ mua dây thịt ba rọi để om cùng cà đắng cho anh em tôi có thêm chất đạm. Thịt ba rọi xào cho hơi săn lại, mẹ trút cà đắng đã bổ đôi vào, đến khi cả thịt và cà đều mềm, thơm là bắt xuống khỏi bếp.

Thứ rau gia vị không thể thiếu của món cà đắng xào là lá tía tô, mò om, hoặc nếu có thì cho thêm những loại rau thơm khác theo sở thích của mỗi người. Ăn miếng thịt ba rọi kèm với cà đắng cùng cơm nóng là ngon phải biết.

Món cà đắng giã tay kết hợp cùng nhiều loại gia vị khác

Những hôm cầu kỳ hơn, ba đi soi ếch, làm món om với cà đắng. Vị đắng nhẩn của cà, vị ngọt của thịt ếch, tưởng chẳng ăn nhập gì nhau mà làm thành món ngon đến không ngờ. Những hôm có món cà đắng là anh em tôi ăn cạn sạch nồi cơm đầy vung.

Các món xào nấu với cà đắng thì mẹ làm không chê vào đâu được. Riêng ba, ba có món “tủ” cho mình mà ai ăn một lần cũng nghiền, đó là cà đắng giã tay. Có lẽ món này phù hợp với những người thích ngồi nhâm nhi, lai rai bên ly rượu, nhưng tôi vẫn thích ăn với cơm nóng nên lần nào tôi về ba cũng chuẩn bị sẵn để chế biến cho tôi ăn.

Dù con gái đã trưởng thành, ba vẫn dành chế biến món con thích ăn trong ngày tết

Món cà đắng giã tay của ba, dù chẳng dùng đến lửa nhưng xem chừng còn cầu kỳ hơn cách món xào nấu của mẹ. Cà hái về, ba nhặt cuống ngâm qua với nước muối pha loãng cho nhả bớt độ chát, đắng của cà. Sau đó, ba chọn những loại rau thơm phù hợp với món ăn này như ớt xiêm xanh, một số loại rau thơm trong vườn nhà. Tất cả được rửa sạch, ba cho vào chiếc cối đá bên hông nhà giã nhuyễn cùng gia vị vừa ăn cho đến khi dậy mùi thơm, ba tiếp tục cho cà đã để ráo nước vào, giã cho đến khi ruột cà hòa quyện cùng các loại rau thơm, ớt. Riêng lớp vỏ cà chỉ cần dập chút là được, để giữ nguyên độ giòn sần sật của trái cà mới ngon.

Món này nếu có thêm một ít khô cá nướng sẽ càng ngon, ăn chung với cơm nóng giữa tiết trời vùng Cao nguyên lành lạnh, cảm giác như chẳng còn thèm thuồng bất cứ món ngon vật lạ nào trên đời.

Mâm cơm ngày tết nhà tôi suốt bao năm nay, ngoài những món ăn truyền thống thì ba còn dành riêng món cà đắng giã tay cho cô con gái rượu. Vậy nên nghĩ đến món ngon ngày tết, trong ký ức của tôi và cả hiện tại đều hiện lên dĩa cà đắng mà theo người dân bản địa là “nhắc tới là thèm, đã ăn là nghiền”.

Cà đắng còn là món ăn giúp tăng sức đề kháng, phòng ngừa một số bệnh về xương khớp nên ăn trong những ngày tết đến xuân về cũng rất an tâm.

Nếu có dịp về vùng đất Tây nguyên, bạn đừng quên thưởng thức món cà đắng giã tay này nhé!

Ban Mai