'Bức tử' xăng RON 95, ai được lợi?

Trong buổi làm việc mới đây với Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải, các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu đã đề nghị nên nhanh chóng khai tử xăng RON 95, để thị trường chỉ còn hai loại xăng là E5 RON 92 và E5 RON 95 hay vẫn được gọi là xăng sinh học.

Nếu điều này xảy ra, người tiêu dùng cả nước sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc buộc phải sử dụng xăng E5 - thứ mà lâu nay họ vẫn hoài nghi về chất lượng.

Nếu xăng RON 95 thực sự bị "khai tử", người tiêu dùng cả nước sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc buộc phải sử dụng xăng E5 - thứ mà lâu nay họ vẫn hoài nghi về chất lượng.

Còn nhớ, khi dòng xăng E5 RON 92 được bán ra thị trường dưới dạng thí điểm ở một số tỉnh, thành, nó đã nhanh chóng bị người tiêu dùng quay lưng dù giá rẻ hơn. Những cảnh báo mang tính khoa học về độ tinh của ethanol (nguyên liệu chính để pha chế xăng E5), khả năng tách nước khi phối trộn với xăng khoán, khả năng gây nguy hại cho động cơ, thậm chí có thể dẫn đến hỏa hoạn, đã khiến người tiêu dùng sợ hãi.

Chưa kể, nếu tiếp cận từ một góc độ khác, việc sử dụng sắn (khoai mì) để sản xuất ethanol còn bị đánh giá là có thể ảnh hưởng đến an ninh lương thực cũng như tác động tiêu cực đến đất trồng khiến những ai quan tâm đến phát triển bền vững và nhiên liệu sinh học, nhiên liệu thân thiện với môi trường lo lắng.

Thế nhưng, ethanol vẫn tiếp tục được sản xuất từ những nhà máy ngàn tỷ mà phần lớn bị cho là lãng phí của công - làm ăn thua lỗ, vẫn được trộn vào xăng khoán để bán trên toàn quốc theo lộ trình thúc đẩy sử dụng nhiên liệu sinh học. Dù được hỗ trợ, dù các doanh nghiệp buộc phải xây dựng trụ bơm, triển khai bán E5 trên toàn quốc, người tiêu dùng vẫn tránh sản phẩm này. E5 RON 92 thất bại thảm hại với các báo cáo kinh doanh bết bát.

Thật ngạc nhiên, thay vì tìm cách nâng chất lượng sản phẩm, hạ giá hoặc có những phương thức thu hút khách hàng theo thị trường, người ta đã áp dụng phương thức hành chính để “triệt buộc” người tiêu dùng: khai tử sản phẩm xăng khoán RON 92 trên toàn quốc.

Báo cáo tổng lượng xăng E5 tiêu thụ nội địa trong hai tháng đầu năm 2018 tăng 33% và 34% (so với 8% và 9% của năm 2017) không phản ánh niềm tin của người tiêu dùng vào sản phẩm, bởi họ không có lựa chọn khác. Nói đúng hơn, sát thực tế hơn: người dân đã không thể tránh được nữa, chấp nhận trả tiền nhiều hơn để chuyển sang dùng xăng khoán RON 95 - một sự lãng phí tiền bạc mà vẫn không giải tỏa được bức xúc “bị cưỡng bức”.

Để giải bài toán khó khăn của doanh nghiệp khi triển khai kinh doanh xăng E5, phương án được đưa ra là ép chênh lệch giá giữa xăng E5 và RON 95 “để tạo sự hấp dẫn đối với xăng E5”.

Theo ông Trần Minh Hà - Phó tổng giám đốc Saigon Petro, mức chênh lệch nên từ 1.800 đồng/lít trở lên. Đây là phương án mà nhiều người dân gọi là để dân thấy RON 95 “mắc quá không mua nổi” chứ không phải để thấy E5 rẻ mà xài.

Và giờ thì kịch bản hoàn toàn có thể lặp lại, ở mức tệ hơn, bởi khi E5 RON 95 xuất hiện và thay thế hoàn toàn xăng khoán thì người tiêu dùng đã bị buộc phải chọn lựa hoặc chấp nhận mạo hiểm, hoặc… bỏ xe.

Tại buổi làm việc với Bộ Công thương, Tổng giám đốc PVOil Cao Hoài Dương cho rằng, người dân chưa hiểu đúng về xăng sinh học và cần định hướng dư luận, tuyên truyền về lợi ích của xăng E5.

Xin thưa, người dân có thể không hiểu về sự tương thích giữa các loại động cơ hiện sử dụng tại Việt Nam với các loại xăng sinh học pha theo tỷ lệ khác nhau, nhưng họ đủ tỉnh táo khi dắt xe vào tiệm sửa chữa, súc bình xăng con và nhận cảnh báo từ những người thợ sửa xe lành nghề. 

Thành Nhân