Bữa tối bình yên

Việc một chính khách tầm cỡ toàn cầu như Tổng thống Mỹ Barack Obama đến thăm một nơi nào đó trong những chuyến công du của mình, thường được chuẩn bị, soi xét trước rất kỹ lưỡng, lường trước mọi khả năng, đánh giá trước tất cả các kịch bản, tác động và hậu quả, rồi mới đi đến quyết định. Quy trình chuẩn bị, hộ tống, bảo vệ… thường chi tiết, bí mật, chặt chẽ vô cùng. Và hôm 23/5, quy trình ấy đã chốt điểm tại một quán bún chả trên đường Lê Văn Hưu, Hà Nội.

Vị tổng thống mặc sơ mi trắng giản dị, sau một ngày công cán với các lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam, đã chọn món bún chả truyền thống, dân dã làm bữa ăn tối, trong một quán ăn rất đỗi bình dân. Chiếc bàn ăn của quán là bàn xếp tiện dụng, mặt bàn không trải khăn, ghế nhựa màu xanh không có lưng tựa, phần bún chả dọn trên bàn như mọi thực khách bình thường khác cùng chai bia lạnh.

Hình ảnh gần gũi, bình dị của vị tổng thống đã truyền một nguồn cảm hứng mạnh mẽ đến công chúng. Trên phố, người dân chờ khi ông rời khỏi quán để reo hò, vỗ tay. Nụ cười thân thiện, cái bắt tay rộng rãi của ông đã củng cố một hình ảnh cởi mở, chân thành và bình dị. Đại diện cho một cường quốc, đại diện cho hai nhiệm kỳ liên tục gánh vác một trách nhiệm lớn lao không chỉ đối với nhân dân đất nước của mình mà còn đối với nhân loại, những suy nghĩ, những quyết định trong cái đầu ấy, trong phong cách ấy đã có thể ảnh hưởng đến sự thay đổi của thế giới này.

Nhưng hôm nay, tất cả những điều ấy đã được mang đến Việt Nam một cách nhẹ nhàng, thân ái. Tôi hy vọng khi nào rời nhiệm sở sẽ trở lại thăm Việt Nam lần nữa, thưởng thức ẩm thực, văn hóa của các bạn”. Có lẽ, thể hiện nguyện vọng này ngay trong ngày đầu tiên thăm Việt Nam, ông đã đến một quán ăn như thế, ăn tối cùng một đầu bếp Mỹ, như hai người bạn rủ nhau đi uống chai bia sau giờ tan sở.

Cái thân tình, yên ả trong khung cảnh không phải hoàn toàn là tự nhiên, mọi người đều biết tầng tầng lớp lớp an ninh vòng quanh để đảm bảo được khung cảnh bình yên bên trong quán nhỏ. Nhưng chính sự bình yên toát ra từ con người của tổng thống mới là tâm điểm, mới khiến người ta quên đi những biện pháp an ninh khắc nghiệt xung quanh người đứng đầu một đất nước, để thấy rằng ông thực sự đã muốn làm điều đó, tự mình làm điều đó, như một minh chứng cho việc ông muốn đến gần hơn với mọi người, với những con người bình thường.

Hình ảnh vị tổng thống ngồi ăn tối trong quán bún chả là hình ảnh cụ thể của ngày hôm nay thôi, nhưng phía sau đó là hình ảnh một Việt Nam bình yên, đang tràn ngập trên các phương tiện truyền thông toàn cầu. Xứ xở ấy là nơi có những cảnh quay đẹp mê hoặc lòng người như hang Sơn Đoòng lộng lẫy, vịnh Hạ Long trong xanh với những cánh buồm nâu và núi chập chùng như mộng, và là nơi mà tổng thống Mỹ có thể ngồi ghế nhựa ăn bún chả buổi tối giữa những người dân bình thường.

Trong những năm qua, chính khách cấp cao của thế giới đến Việt Nam không ít, bao gồm cả các tổng thống Mỹ. Người ta còn nhớ quán phở 2000, tổng thống Clinton từng ghé ăn khi ông đến thăm Việt Nam, và bây giờ là quán bún chả. Sức hút về mặt “thương hiệu” đối với những địa điểm tổng thống Mỹ từng đến thăm là điều rõ ràng không bàn cãi. Nhưng nhiều hơn, là sự tôn trọng nền văn hóa ẩm thực của một dân tộc. Văn phòng Chính phủ Việt Nam hoàn toàn có thể chuẩn bị chiêu đãi khách quý cũng bằng những món ăn đậm chất dân tộc, nhưng sẽ khác với việc ăn món ăn ấy trong không gian quán xá vốn là của nó, đậm chất dân dã đời thường. Đây có lẽ là quyết định của khách, chứ không phải của chủ nhà.