Bóng đá nữ: Muốn phát triển, phải đổi mới

Dấu ấn của “lính già”

Dù là đội đương kim vô địch, sở hữu thành tích 4 lần liên tiếp vô địch Việt Nam, lại là đội duy nhất được tập huấn ở nước ngoài (Hungary, 2 tuần) để chuẩn bị giải nhưng trước mùa giải 2023, ban lãnh đạo đội bóng đá nữ (BĐN) TPHCM chỉ đặt mục tiêu cho đội là nằm trong nhóm có huy chương.

Bóng đá nữ Việt Nam cần tạo cơ hội cho các vận động viên trẻ cọ xát - Nguồn ảnh: Getty Images

Từng dẫn dắt đội BĐN TPHCM từ năm 2015 đến 2022, qua 8 mùa giải và vô địch đến 7 lần mà bước vào giải 2023, huấn luyện viên Đoàn Thị Kim Chi cùng ban lãnh đạo đội lại không đặt mục tiêu vô địch, vì sao?

Nếu nhìn vào con số thắng 11 trận, hòa 2 trận, thua 1 trận để lập nên kỳ tích 5 lần vô địch liên tiếp và là danh hiệu vô địch thứ tám trong 9 mùa giải, có thể thấy đội TPHCM quá mạnh so với phần còn lại của BĐN Việt Nam. Nhưng ở mùa giải 2023, thực lực của đội không còn vượt trội so với phần còn lại. 

Cụ thể, tuy vô địch lượt đi sau 7 trận với 19 điểm nhưng đội TPHCM chỉ hơn đội Than khoáng sản Việt Nam (hạng nhì) 1 điểm và đội Hà Nội (hạng ba) 3 điểm. Do vậy trận thua 0-2 của đội TPHCM trước đội Hà Nội ở lượt thứ tám là kết quả vừa đủ để đẩy đội TPHCM xuống vị trí thứ ba và tạo điều kiện cho đội Than khoáng sản Việt Nam lên đỉnh bảng với 21 điểm, còn đội Hà Nội bằng đội TPHCM (19 điểm) nhưng hơn hiệu số bàn thắng bại (+16 so với +15).

Đến lượt thứ mười, đội Than khoáng sản Việt Nam bất ngờ hòa đội Phong Phú Hà Nam, trong khi đội Hà Nội và TPHCM cùng thắng nên cả 3 đội cùng 25 điểm. Ở lượt thứ 11, đội Than khoáng sản Việt Nam và TPHCM hòa nhau 1-1, cùng được 26 điểm nên đội Hà Nội vượt lên đầu bảng sau trận thắng Thái Nguyên T&T 3-1 để được 28 điểm.

May cho đội TPHCM là ở lượt thứ 12, đội Hà Nội thua đội Than khoáng sản Việt Nam 0-1 đồng thời đội TPHCM thắng đội Thái Nguyên T&T 2-0 nên đội Hà Nội rớt xuống vị trí thứ ba, đội TPHCM bằng 29 điểm với đội Than khoáng sản Việt Nam nhưng hơn xa hiệu số bàn thắng bại nên vươn lên vị trí dẫn đầu. Đội TPHCM giữ ưu thế này ở 2 lượt cuối cùng để lên ngôi vô địch, hơn đội Hà Nội (thứ ba) chỉ 1 điểm và bằng điểm với đội thứ nhì Than khoáng sản Việt Nam nhưng hơn hiệu số bàn thắng bại (+34 so với + 21).

Nhắc lại hành trình để thấy, đội TPHCM giành chức vô địch một cách khó nhọc và có phần may mắn. Mùa này, đội TPHCM mạnh dạn sử dụng nhiều cầu thủ trẻ, nhưng những trận thắng của đội vẫn in đậm dấu ấn của những cầu thủ đàn chị như thủ môn Trần Thị Kim Thanh (đội trưởng), hậu vệ Trần Thị Thu, tiền vệ Trần Thị Thùy Trang và Nguyễn Thị Bích Thùy.

Tre già nhưng măng chưa mọc

Cũng như đội BĐN TPHCM, sự thành công của đội tuyển BĐN Việt Nam trong năm 2023 (huy chương Vàng SEA Games lần thứ tư liên tiếp, được thi đấu ở World Cup nữ) in đậm dấu ấn của những nữ cầu thủ không còn trẻ. 

Cần mổ xẻ, có tầm nhìn và kế hoạch đầu tư dài hơi nếu muốn nâng tầm bóng đá nữ Việt Nam - Nguồn ảnh: VFF

Trong tương lai, đội tuyển BĐN Việt Nam khó duy trì thành tích bởi tiền đạo Huỳnh Như (đội trưởng) đã 32 tuổi, 2 người chia sẻ gánh nặng trên hàng công là Phạm Thị Hải Yến và Nguyễn Thị Tuyết Dung cũng đều 29 tuổi. Thế mà 3 cầu thủ này đã ghi tổng cộng 166 bàn cho tuyển nữ Việt Nam, góp công lớn vào sự thành công rực rỡ của BĐN Việt Nam trong thời gian qua.

Ở tuyến tiền vệ, khi “người không phổi” Thùy Trang giải nghệ ở tuổi 34 thì 3 tiền vệ đóng góp 39 bàn thắng cho BĐN Việt Nam đều tiệm cận tuổi 30 (Thái Thị Thào - 28 tuổi, Bích Thùy và Dương Thị Vân cùng 29 tuổi).

Ở tuyến phòng ngự, 2 thủ môn dày dạn kinh nghiệm là Trần Thị Kim Thanh, Khổng Thị Hằng cùng 30 tuổi, 4 hậu vệ trụ cột là Trần Thị Thu Thảo (30 tuổi), Hoàng Thị Loan (28 tuổi), Chương Thị Kiều (28 tuổi), Trần Thị Thu (32 tuổi). Thế hệ vàng của BĐN Việt Nam đã qua thời đỉnh cao trong khi số tài năng trẻ như Thanh Nhã, Vạn Sự (cùng 21 tuổi) lại quá ít trong đội tuyển.

Việt Nam đã làm rất tốt công tác bình đẳng giới, được xếp hạng 83/146 quốc gia vào năm 2022. Phái nữ ở Việt Nam dễ dàng tiếp cận với thể thao, không chịu những ràng buộc từ tôn giáo, sắc tộc như ở một số quốc gia khác. Thuận lợi là thế, nhưng trên bản đồ BĐN Việt Nam, miền Trung, Tây Nguyên và miền Tây Nam Bộ vẫn là “vùng trắng”. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi giải vô địch BĐN Việt Nam chỉ có 8 đội đại diện cho 6 tỉnh, thành (riêng TP Hà Nội có 2 đội và TPHCM có 2 đội). 

Điều đáng lo là số cầu thủ được đào tạo, huấn luyện ở 8 câu lạc bộ này là rất ít, gồm TP Hà Nội 130 người, TPHCM 103 người, Phong Phú Hà Nam 73 người, Than khoáng sản Việt Nam 72 người, Thái Nguyên T&T 50 người, Sơn La 33 người. Như vậy, chỉ có 461 cầu thủ nữ được tập luyện thi đấu đỉnh cao ở Việt Nam.

Âu lo khi nhìn ra bên ngoài

Đạt được một số thành tích đáng ghi nhận, nhưng nhìn chung, hơn 30 năm qua, BĐN Việt Nam phát triển vừa chậm, vừa thiếu toàn diện do thiếu sự đầu tư bài bản. 

Ở Nhật Bản, hiện có hơn 50.000 cầu thủ nữ đăng ký với Hiệp hội Bóng đá Nhật Bản. Hệ thống phát triển thể thao ở Nhật Bản cho phép các bé gái từ 6 tuổi được tập luyện bóng đá 4 lần/tuần và thường được thi đấu với các bé trai. Hệ thống này liên tục sản sinh ra những cầu thủ trẻ có kỹ thuật vượt trội, giúp BĐN Nhật Bản trở thành ngọn cờ đầu của khu vực châu Á và giờ đây đã đạt đẳng cấp cao của thế giới.

Tại Đại hội Thể thao châu Á (ASIAD) 2023, chuẩn bị cho tương lai, đội tuyển BĐN Nhật Bản đem đến Trung Quốc đội hình rất trẻ với 14/21 cầu thủ dưới 22 tuổi. Thế mà họ vẫn vô địch sau khi thắng Bangladesh 8-0, thắng Nepal 8-0, thắng Việt Nam 7-0 ở vòng bảng; thắng Philippines 8-1, Trung Quốc 4-3 ở vòng đấu loại trực tiếp và thắng Triều Tiên 4-1 ở trận chung kết. 4 năm nữa, thế hệ trẻ dự ASIAD 2023 của Nhật Bản sẽ đạt độ chín tài năng để thi đấu ở World Cup nữ 2027. 

Sự trở lại của bóng đá nữ Triều Tiên sau 4 năm không thi đấu cũng sẽ khiến trật tự BĐN châu Á thay đổi. Ở ASIAD 2023, các cô gái Triều Tiên thắng đậm Singapore 7-0 và 10-0 sau 2 trận vòng bảng, thắng Hàn Quốc (hạng 20 thế giới) 4-1 ở tứ kết, thắng Uzbekistan 8-0 ở bán kết và chỉ chịu thua đội Nhật Bản ở trận chung kết.

Sự trở lại của BĐN Triều Tiên khiến các đội BĐN Đông Nam Á phải dè chừng, bởi khi vắng bóng đội nữ Triều Tiên, Thái Lan 2 lần liên tiếp giành vé dự World Cup nữ (2015 và 2019) và Việt Nam cùng Philippines cũng lần đầu tiên giành vé dự World Cup nữ 2023.

Đặng Hoàng