Bolero Việt Nam khác gì với bolero vừa được công nhận di sản của nhân loại?

Ngày 5/12, tại phiên họp ở thành phố Kasane, Botswana, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hiệp quốc (UNESCO) quyết định ghi danh nhạc bolero của Cuba và Mexico vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Hồ sơ do 2 nước lập, trình lên UNESCO vào năm 2022. 2 nước đã thực hiện video dài 10 phút, giới thiệu dòng nhạc, nghệ sĩ tiêu biểu của nước mình, đồng thời đưa ra kế hoạch bảo tồn, phát triển trong tương lai. 

Bolero du nhập vào Việt Nam vào khoảng đầu thập niên 1950. Điệu bolero trên thế giới được sử dụng trong cả sáng tác nhạc cổ điển lẫn nhạc nhẹ. Nhưng tại Việt Nam, bolero chỉ xuất hiện trong nhạc nhẹ.

Nhạc sĩ Giao Tiên cho biết khi vào đến Việt Nam, bolero đã có sự thay đổi. Trong đó, điểm nổi bật là bolero Việt Nam chậm rãi hơn so với bolero của Mỹ Latinh. 

Nhạc sĩ Hàn Châu giải thích đặc trưng của âm nhạc Việt Nam là ngũ cung. Tại miền Nam thời đó thịnh hành vọng cổ, cải lương, nên khi du nhập vào, bolero cũng chịu ảnh hưởng nhất định, tạo nên độ chậm đặc trưng. Sự xuất hiện của bolero cũng góp phần tạo ra những bản tân cổ giao duyên sau này, kết hợp âm nhạc trước và vọng cổ ở sau. 

Còn theo nhạc sĩ Đài Phương Trang, bolero của Cuba, Mexico rộn ràng hơn, kèm theo những bước nhảy, vũ điệu; nhạc cụ truyền thống là đàn ghi-ta. Ngày trước, ông và thế hệ của mình cũng đến với bolero thông qua đàn ghi-ta. Ông nhận định bolero Việt Nam ngọt ngào hơn. 

Như Quỳnh là một trong những ca sĩ nổi tiếng với dòng nhạc bolero

*Như Quỳnh hát Dấu chân kỷ niệm:

Bolero từng phát triển hưng thịnh tại Việt Nam. Cách đây chừng chục năm, dòng nhạc này cũng xuất hiện rầm rộ trên sóng truyền hình, thông qua các gameshow. Nhạc sĩ Đài Phương Trang cho biết thời trước, ông và đồng nghiệp sáng tác nhiều, nhưng số bài hay khá ít, khác với nhận định của một bộ phận công chúng cho rằng bolero ngày xưa bài nào cũng hay.

“Nhạc bolero dễ viết, vì nhịp 4/4. Nó cũng giống như thơ lục bát vậy. Nhưng làm sao để sáng tác đi vào lòng người, sống qua năm tháng là chuyện không dễ. Có hàng trăm bài bolero xưa, nhưng chỉ vài chục bài còn tồn tại đến hôm nay. Vì vậy, cứ nghĩ bolero xưa đều hay là không đúng”, nhạc sĩ Đài Phương Trang nói. 

Nhạc sĩ Nguyễn Vũ, Giao Tiên, Bảo Thu, Đài Phương Trang và Mạnh Quỳnh (từ trái sang) hội ngộ trong sự kiện gần đây. Đây là những nhạc sĩ chuyên sáng tác bolero.

Nhìn về thời kỳ rực rỡ của bolero, nhạc sĩ Hàn Châu nói ông cũng tiếc nuối. “Thời đó, bolero độc tôn. Còn bây giờ có quá nhiều thể loại nhạc. Khán giả trẻ có nhiều lựa chọn hơn. Tuy nhiên, tôi vẫn vui vì đâu đó vẫn còn khán giả nghe nhạc bolero. Thế là dòng nhạc này vẫn sống, âm ỉ nhưng bền bỉ”, ông chia sẻ. 

Cũng có ý kiến cho rằng nhạc bolero mới hiện không còn xuất hiện. Thực tế không phải vậy. Theo nhạc sĩ Đài Phương Trang, vẫn còn nhiều tác giả, và cả ông đều đang âm thầm sáng tác, nhưng chưa giới thiệu. Hoặc tỉ lệ nhạc trẻ, hiện đại quá lớn, nên nhiều người không để ý kỹ sẽ không thấy bolero mới. Ông cũng đồng ý rằng hiện có ít sáng tác hay, nổi bật như thời điểm trước, do nhiều nguyên nhân, nhưng ông mừng vì bolero vẫn còn được nhắc nhớ.

Trung Sơn