Bồi dưỡng trí tuệ cho con

Chúng tôi vừa tranh luận trên Facebook về việc cho trẻ nghe và hát nhạc người lớn. Có người bảo “không sao đâu, bọn trẻ dù sao cũng chẳng hiểu gì, chúng hát ngô nghê cho vui ấy mà”. Cũng có người cho rằng, chỉ nên cho trẻ nghe những bài hát phù hợp với lứa tuổi để nuôi dưỡng tâm hồn. Có người đề nghị không nên quá nặng nề, trẻ thích bài hát nào, có thể để chúng tự do chọn lựa…

Vấn đề này từng được dư luận quan tâm khi những cuộc thi hát dành cho thiếu nhi có nhiều cháu hát bài dành cho người lớn. Điều đó thực ra quá sức trẻ em, vì các cháu đâu thể hiểu được ý nghĩa ca từ để truyền tải tốt được cái hồn của tác phẩm. Trẻ em chưa thể ý thức được những việc mình làm. Dù có những việc không gây tổn hại nhất thời, nhưng nếu chúng ta không định hướng giúp trẻ thì rất có thể trẻ bị ảnh hưởng, dẫn đến việc phát triển tâm sinh lý không được bình thường. Bởi vậy, cha mẹ phải giúp con cái chọn lọc những điều phù hợp với lứa tuổi, để con có thể cảm thụ, tiếp thu và phát triển một cách tốt nhất.

Các nhà khoa học đã chỉ ra, trí não của trẻ phát triển tăng dần theo độ tuổi, kèm theo đó là sự phát triển nhận thức thông qua diễn đạt bằng ngôn ngữ, cử chỉ, điệu bộ. Nắm bắt được điều này, các bậc cha mẹ không chỉ nên bổ sung những dưỡng chất cần thiết để con phát triển thể chất mà còn cần chăm chút cho tâm hồn trẻ. Cha mẹ nên biết cho con đọc sách gì, nghe nhạc gì, xem cái gì, chơi cái gì. Sách dù hay đến mấy nhưng nếu không phù hợp với lứa tuổi thì người đọc không thể tiếp nhận được ý nghĩa. Đọc sách không phù hợp lứa tuổi khiến trẻ nhanh chán, không tốt cho việc học tập và phát triển của trẻ. Nếu biết chọn lọc tác phẩm, sẽ tạo hứng thú, kích thích trí tưởng tượng và tư duy sáng tạo cho trẻ.

Đến độ tuổi nào thì có thể cho trẻ xem ti vi? Nếu xem thì nên xem những chương trình gì? Đây cũng là những vấn đề mà nhiều bậc cha mẹ cẩn thận nhờ các bác sĩ và chuyên gia tâm lý tư vấn. Các nhà khoa học cho biết, trước ba tuổi, não của trẻ mới chỉ phát triển được khoảng 80%. Nếu cho bé xem ti vi thường xuyên, não của bé sẽ bị ức chế. Ngoài ra, cơ thể cũng bị ức chế sự tiết melatonin khiến trẻ mất ngủ, hay giật mình trong giấc ngủ. Ngay cả khi trẻ lớn hơn và ham thích xem ti vi thì cha mẹ cũng phải lưu ý giới hạn thời gian xem. Hãy dạy trẻ ngồi xa màn hình để bảo vệ mắt, không xem ti vi trong các bữa ăn. Ngoài ra, cha mẹ hãy giúp trẻ chọn lọc những chương trình bổ ích, có ý nghĩa giáo dục như các phim hoạt hình ngộ nghĩnh, các chương trình ca nhạc dành cho thiếu nhi. Tuyệt đối không cho trẻ xem các chương trình mang tính chất bạo lực.

Cha mẹ cũng phải hướng trẻ đến các phương tiện giải trí khác ngoài ti vi. Bởi nếu xem ti vi thường xuyên, trẻ sẽ bị chứng lười hoạt động do não chỉ tiếp nhận thông tin cụ thể mà không có thời gian suy nghĩ. Đọc sách lại khác, bởi khi đọc, trẻ phải động não kết hợp với trí tưởng tượng. Từ hai đến bốn tuổi, trẻ bắt đầu có tư duy ngôn ngữ và nhận thức về thế giới xung quanh. Cha mẹ nên cho trẻ đọc sách với tranh, ảnh, màu sắc hấp dẫn. Ngoài ra, nên nuôi dưỡng tâm hồn trẻ bằng những câu chuyện cổ tích, những mẩu chuyện vui. Từ bốn đến sáu tuổi, trẻ có thể đọc được sách, phát triển tư duy ở mức độ cao hơn. Cha mẹ có thể cùng bé đọc, tìm hiểu về thế giới tự nhiên kỳ diệu…

Cha mẹ đóng vai trò quan trọng trong việc chọn lọc và định hướng cho trẻ xem, nghe, đọc cho phù hợp với từng độ tuổi. Có như vậy mới giúp trẻ phát triển trí não và tâm sinh lý toàn diện.

VŨ THỊ HUYỀN TRANG