Bộ trưởng Bộ Công thương: Thiếu xăng dầu ở TPHCM là bất thường

Bộ trưởng Bộ Công thương giải trình ý kiến ĐBQH về vấn đề thiếu xăng dầu tại TPHCM và miền Nam trong phiên thảo luận sáng 28/10

Đáng tiếc và bất thường!

Sáng 28/10, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đã giải trình những ý kiến của Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) liên quan đến vấn đề cung ứng xăng dầu trên phạm vi cả nước, đặc biệt là TPHCM và các tỉnh phía Nam

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đồng tình và bày tỏ nỗi băn khoăn của các ĐBQH là rất đúng. Xăng dầu là vật tư chiến lược, có ý nghĩa sống còn với mọi quốc gia. Vấn đề khủng hoảng năng lượng đã, đang và sẽ ngày càng trầm trọng trên toàn cầu.

Theo quy định hiện hành, vấn đề quản lý, cung ứng được giao cho 7 Bộ, ngành, cơ quan chức năng và 63 tỉnh thành. Vì vậy, để làm tốt, theo Bộ trưởng, không chỉ cần mỗi ngành, mỗi cơ quan chức năng ở trung ương và chính quyền địa phương làm tốt mà quan trọng hơn phải hợp tác được với nhau một cách chặt chẽ, hiệu quả, nhất là trong bối cảnh thị trường trong nước và thế giới rất “dị biệt” như vừa qua.

Bộ Công thương được giao nhiệm vụ chính là lập kế hoạch, tạo nguồn cung ứng và cùng chính quyền, địa phương quản lý điều hành hệ thống kinh doanh xăng dầu cả nước. Tuy nhiên, để làm điều đó, tư lệnh ngành Công thương cho rằng, rất cần sự giúp đỡ của Ngân hàng nhà nước, Ngân hàng thương mại trong việc cho vay, bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp (DN) kinh doanh xăng dầu.

Để tồn tại, “cưu mang” được hệ thống bán lẻ của mình thì DN cần được ngành chức năng hướng dẫn đầy đủ, kịp thời các hướng dẫn tri thức, chi phí tạo nguồn, chi phí phát sinh khác trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu để trong lúc khó, nếu không có lãi thì cũng không bị lỗ dẫn, đến đứt gãy hệ thống phân phối.

Để xăng dầu đến tay người tiêu thuận lợi, không chỉ cần sự vận hành thông suốt của hơn 300 DN đầu mối phân phối thuộc trách nhiệm cấp phép của Bộ Công thương mà còn cần sự quyết định của hơn 17.000 cửa hàng bán lẻ, kinh doanh xăng dầu do cơ quan các tỉnh, TP cấp phép, quản lý.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đánh giá, thời gian qua đã có những quyết sách, chủ trương đúng đắn nên thị trường xăng dầu trong nước “tương đối ổn định, không thiếu, giá cả hợp lý, giá bán lẻ xăng dầu trong nước còn luôn nằm trong nhóm thấp nhất trong khu vực và thế giới”

“Tuy nhiên, để xảy ra thiếu hàng cục bộ, ở hệ thống thương nhân phân phối và hệ thống bán lẻ ở TPHCM, một số tỉnh phía Nam là điều rất đáng tiếc và bất thường. Bởi dù hoàn cảnh khó khăn giống nhau nhưng phần lớn các tỉnh, thành phố - nhất là phía Bắc và miền Trung - thì không xảy ra như vậy”, Bộ trưởng Bộ Công thương nhìn nhận.

Đặc biệt, ông chỉ ra, đầu tháng 10, cả nước còn tới 3 triệu mét khối xăng dầu, kể cả dự trữ thương mại, sản xuất của các nhà máy trong nước và nhập khẩu trong kỳ của các DN đầu mối thì đủ nguồn cung cho tới gần hết tháng 11, chưa kể các nhà máy sản xuất tiếp, DN sản xuất tiếp theo kế hoạch.

Ngoài nguyên nhân khách quan của thế giới là đứt gãy nguồn cung, khủng hoảng năng lượng, lạm phát tăng cao, giá dao động trong biên độ lớn, tỷ giá ngoại tệ thay đổi hàng giờ... thì nguyên nhân chủ quan trong nước - theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên - là do các DN kinh doanh xăng dầu rất khó tiếp cận với vốn và bảo lãnh tín dụng của ngân hàng... Rủi ro rất cao cho các DN.

Trong bối cảnh khan hàng, nhiều chi phí phát sinh, nhiều định mức lỗi thời nhưng chưa được cập nhật kịp thời, đầy đủ, chưa được phản ánh trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu, DN càng làm càng lỗ. “DN đầu mối hay thương nhân phân phối đã không tự cứu được mình để làm ăn có lãi thì cũng không thể lấy đâu ra chiết khấu để cho đại lý và hệ thống bán lẻ, nên đã tạo ra đứt gãy tạm thời”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Ngoài ra, trong tháng 9 và tháng 10, thiên tai bão lũ xảy ra trên biển và nhiều vùng miền làm chậm các chuyến tàu, xe chở xăng dầu về cung ứng cho các đơn vị bán lẻ. Cũng trong thời điểm này, các lực lượng chức năng cả trung ương và địa phương đã đấu tranh, triệt phá thành công một số vụ buôn lậu, làm giả xăng dầu số lượng lớn (đến hàng chục ngàn mét khối) nên ít nhiều có ảnh hưởng đến tình hình kinh doanh xăng dầu tại một số địa phương.

Rà soát các chi phí vào công thức tính giá cơ sở

Để khắc phục, tư lệnh ngành công thương cho biết, thời gian tới sẽ tham mưu cho cấp có thẩm quyền phối hợp chặt chẽ với các ngành, cơ quan chức năng và chính quyền địa phương thực hiện nhiều giải pháp. Cụ thể như:

Tập trung chỉ đạo, hướng dẫn DN đầu mối, thương nhân phân phối chia sẻ nguồn cung trong dự trữ thương mại của mình để kịp thời chi viện cho địa bàn cần ứng cứu.

Động viên, phân giao chỉ tiêu bổ sung cho các DN sản xuất, đầu mối để tăng lượng sản xuất và nhập khẩu, bảo đảm nguồn cung ra thị trường trong mọi tình huống.

Phối hợp với các cơ quan và chính quyền địa phương tăng cường, kiểm tra giám sát của toàn hệ thống kinh doanh xăng dầu, kiên quyết xử lý nghiêm vi phạm - kể cả rút giấy phép vĩnh viễn - với các DN kinh doanh khi vi phạm nhiều lần, bảo đảm lưu thông thông suốt, duy trì hệ thống một cách hợp lý.

Phối hợp với Ngân hàng Nhà nước kịp thời tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu về tiếp cận nguồn vốn, bảo lãnh tín dụng. Đây được xem là điều kiện tiên quyết để các DN xăng dầu tồn tại, phát huy vai trò quan trọng của mình. Hiện DN đang rất cần nới trần vay, ưu đãi lãi suất, chia sẻ hỗ trợ điều kiện thanh khoản...

Để DN xăng dầu không lỗ hoặc có thể chống chịu được ở thời điểm xăng dầu dị biệt, Bộ sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng để tham mưu cho Chính phủ, sử dụng công cụ thuế phí, quỹ bình ổn xăng dầu và các chính sách an sinh khi cần thiết, để điều hành giá bán lẻ xăng dầu phù hợp với biến động thế giới, đáp ứng mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, lạm phát và an sinh xã hội.

Đặc biệt, khẩn trương rà soát, cập nhật chi phí định mức, chi phí tạo nguồn, chi phí phát sinh thực tế vào công thức tính giá cơ sở, để các hoạt động tạo nguồn cung ứng, phân phối xăng dầu thuận lợi và lành mạnh.

Tiếp tục thực hiện phần mềm quản lý kinh doanh xăng dầu thống nhất, trực tiếp từ Bộ Công thương đến DN sản xuất, DN đầu mối và thương nhân phân phối và từ chính quyền thành phố tới 17.000 đại lý bán lẻ xăng dầu trên cả nước, nhằm đảm bảo tính khách quan, chính xác, minh bạch và kịp thời trong quản lý

Khẩn trương triển khai rà soát, đề xuất sửa đổi quy định quản lý trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh và dự trữ xăng dầu nhằm kịp thời lấp đầy các lỗ hổng.

H.Anh